افق حسی

افق حسی . [ اُ ف ُ ق ِ ح ِس ْ سی ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) دایره ایست که بدیدار مردم گرد بر گردزمین است . ابوریحان گوید: افق دو گونه است یکی حسی و دیگر حقیقی ؛ اما حسی آن دایره است که از قبه ٔ آسمان بزمین همی رسد و همچون دایره ای باشد گرد برگرد مردم . و چون بر پشت زمین باشیم او را همی بینیم . او کره ٔ فلک را بحقیقت بدونیم نکند ولیکن آن پاره که زبر او باشد کمتر بود از آن پاره که نبینیم و از ما غایبست . (از التفهیم ص 62). دایره ٔ افق بدقتی که علمای هیئت کرده اند سه قسم است : حقیقی ، حسی ، ترسی . افق ترسی را هم گاه افق حسی و افق حسی را افق مرئی و شعاعی و افق رؤیت نیز خوانند. افق حسی دایره ٔ صغیره ایست مماس سطح زمین و موازی با افق حقیقی . و چون صغیر است کره را دو نیم نمی کند. خط سمت الرأس و سمت القدم یعنی قطری که از مرکز زمین باستقامت شخص خارج می شود بر سطح دایره ٔ افق حسی عمود خواهد بود. و همچنین عمود بر افق حقیقی خواهد بود. پس دو دائره ٔ افق حسی و حقیقی موازی خواهند بود. (از حاشیه ٔ التفهیم چ همایی ص 62).