اجازه ویرایش برای هیچ گروهی وجود ندارد

سمن

نویسه گردانی: SMN
سمن . [ س َ م َ ] (اِ) گل سه برگ را گویند، یعنی گیاهی و رستنیی هست که آنرا سه برگه میگویند. گل آن است و آن مدور وصدبرگ و یاسمنی رنگ میباشد. و بعضی گویند گلی باشد پنج برگ و سفید و خوشبوی که آنرا و شیر خوانند. (برهان ). گل سفید خوشبو که سه برگ دارد. بعضی بسرخی مایل باشد. (فرهنگ رشیدی ). نام گلی است سپید و خوشبوی . (صحاح الفرس ) (غیاث ). گلی است خوشبو و سپید و آنرا یاسمن و یاس نیز گویند. (آنندراج ). گل سه برگه و یاسمین و بضم سین هم آمده است . (ناظم الاطباء) :
اکنون فکنده بتی از ترک تا یمن
یک چند گاه زیر پی آهوان سمن .

دقیقی .


آسمان خیمه زد از بیرم و دیبای کبود
میخ آن خیمه ستاک سمن و نسرینا ۞ .

کسایی .


بنفشه گل و نرگس و ارغوان
سمن شاخ وسنبل بدیگر کران .

فردوسی .


بوستانی است روی کودک من
واندر آن بوستان شکفته سمن .

فرخی .


تا نماند به گلاب آن عرق مرزنگوش
تا نماند به سمن بوی و بر سیسنبر.

فرخی .


جویش پر از صنوبر و کوهش پر از سمن
راغش پر از بنفشه و باغش پر از بهار.

منوچهری .


تا همی خوانی تو اشعارش ، همی خایی شکر
تا همی گویی تو ابیاتش ، همی بویی سمن .

منوچهری (دیوان چ دبیرسیاقی ص 72).


به زیر سرخ عقیقش سپید و نرم حریر
یکی چوبرگ شقایق یکی چو برگ سمن .

لامعی .


برگ و خس و خار پیش خر کن
شمشاد و سمن ترا و نسرین .

ناصرخسرو.


از نهیب دی سمن چون در چمن گستاخ شد
تن ضعیف و عمر کوتاه و جگر سوراخ شد.

عبدالواسع جبلی .


خدمت زلف و رخ کند از پی سنبل و سمن
شانه در آن مربعی آینه در مدوری .

خاقانی .


ارغوان و سمن برابر بید
رایتی برکشید سرخ و سپید.

نظامی .


سمن ساقی و نرگس جام در دست
بنفشه در خمار و سرخ گل مست .

نظامی .


اگر بد کنی چشم نیکی مدار
که گر خار کاری سمن ندْروی .

ابن یمین .


- امثال :
آنقدر سمن هست که یاسمن گم است .
رجوع به امثال و حکم دهخدا شود.
|| به معنی رخساره :
ز سنبل کرد بر گل مشک بیزی
ز نرگس بر سمن سیماب ریزی .

نظامی .


|| بمجاز به معنی سفید :
بسی خواهرانند بر راه رز
سیه موزگان و سمن چادران .

منوچهری .


- بنفشه گرد سمن دمیدن ؛ کنایه از کنار رخسار موی درآوردن است :
برخسارگان چون سهیل یمن
بنفشه دمیده بگرد سمن .

فردوسی .


واژه های قبلی و بعدی
واژه های همانند
۳۸ مورد، زمان جستجو: ۰.۱۶ ثانیه
سمن عذار. [ س َ م َ ع ِ ] (ص مرکب ) سمن خد. (ناظم الاطباء).
سمن پیکر. [ س َ م َ پ َ / پ ِ ک َ ] (ص مرکب ) آنکه روی و رخسار وی بوی یاسمن دهد. (ناظم الاطباء). آنکه پیکرش در خوبی چون سمن باشد : سه بت ...
سمن چهره . [ س َ م َ چ ِ رَ /رِ ] (ص مرکب ) سمن پیکر. (ناظم الاطباء) : از آواز ابریشم و بانگ نای سمن چهرگان پیش خسرو بپای .فردوسی .
سمن زرد. [ س َ م َ ن ِ زَ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) گلی است خوشبو و لطیف . (آنندراج ) (بهار عجم ).
سمن آمیغ. [ س َم َ ] (ن مف مرکب ) سمن دار. مخلوط با سمن : بنفشه ٔ سمن آمیغ تیغ تو ملکابه لاله کاشتن دشت کارزار تو باد. سوزنی .بکارزار بکاریز خون...
سمن بویان. جمع سمن بوی. سمن بو. [ س َ م َ ] (ص مرکب ) سمن بوی . معطر و خوشبو مانند یاسمن . (ناظم الاطباء) : سمن بوی و زیبارخ و ماهروی چو خورشیددیدار و...
سمن بناگوش . [ س َ م َ ب َ ] (ص مرکب ) آنکه بناگوش وی بوی یاسمن دهد. (ناظم الاطباء). رجوع به مجموعه ٔ مترادفات ص 32 شود.
تخت سمن بر. [ ت َ ت ِ س َ م َم ْ ب َ ] (اِخ ) تخت صنم بر. کوهی نزدیک شمس آباد چهارمحال . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
ثمن . [ ث َ م َ ] (ع اِ) بها. ارز.نرخ . اخش . قیمت . مقابل ِ مثمن و صرف . ج ، اثمان . اَثمُن . اَثمِنة : در میان اهل دیلم غلائی ظاهر شد بسبب ت...
ثمن . [ ث َ ] (ع مص ) هشتم هفت کس شدن . || هشت گردانیدن . || هشت یک گرفتن . هشت یک مال ستدن . (تاج المصادر بیهقی ). || بها کردن متاع .
« قبلی ۱ ۲ صفحه ۳ از ۴ ۴ بعدی »
نظرهای کاربران
نظرات ابراز شده‌ی کاربران، بیانگر عقیده خود آن‌ها است و لزوماً مورد تأیید پارسی ویکی نیست.
برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.