نسطور. [ ن َ
/ ن ُ
/ ن ِ ]
۞ (اِخ ) نسطوریوس
۞ (نسطور)
۞ اسقف قسطنطنیه ، متولد در جرمانیسی
۞ (سوریه )در حدود
380 م . و متوفی در لیبی در حدود
440 م . وی شاگرد تئودور از مردم مپسوس
۞ بود. وی نخست به دیر سن اپرپر
۞ نزدیک انطاکیه رفت . تئودوز
۞ دوم او را به اسقفی قسطنطنیه منصوب کرد (سال
428 م .). وی به ضد پیروان آریوس اقدام کرد، اما به زودی معتقد شد که در عیسی مسیح دو شخص و دو طبیعت وجود داشت . امپراطور که در ابتدا موافق او بود، پس از محکومیت عقاید او، از قبول بدعت وی دست کشید و بدو اجازه داد که در صومعه ٔ «سن اپرپر» انزوا گزیند، ولی بعدها وی را به واحه ای در صحرای لیبی تبعید کرد (سال
435 م .). (از حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). اسقف قسطنطنیه بود و به حکم مجامع روحانی آنجا بدعت گذار شناخته و تبعید شد و در حدود
440 م . در مصر درگذشت . (تاریخ تصوف در اسلام غنی ص
86). از عهد سلطنت فیروز به بعد بر اثر آنکه زعمای مدرسه ٔ ایرانیان که در رها دایر بود عقاید نسطوریوس را پذیرفته و در نتیجه ٔ اخراج از رها و قلمرو حکومت رومیان به نصیبین پناهنده شدند، این مذهب در ایران قوت یافت و حتی گاه از طرف شاهنشاهان ساسانی علی رغم رومیان تقویت شد و کلیساهای نسطوریان در بسیاری از نقاط ایران و برخی از بلاد ماوراءالنهر دایر گردید و بازماندگان این عیسویان در عهد اسلامی تا حدود قرن پنجم در بسیاری از بلاد ایران به وفور به سر می بردند. (تاریخ ادبیات صفا ج
1 ص
6)
: مرا اسقف محقق تر شناسد
زیعقوب و ز نسطور و ز ملکا.
خاقانی .