سرانگشت

سرانگشت . [ س َ اَ گ ُ ] (اِ مرکب ) معروف که آن را به حنا رنگین کنند. (آنندراج ). انمله . بنان . (ترجمان القرآن ترتیب عادل بن علی ) :
چون سرانگشت قلم گیر من از خطبدیع
در خط مهر من انگشت نمائید همه .

خاقانی .

به خون عزیزان فروبرده چنگ
سرانگشتها کرده عناب رنگ .

سعدی .

به غم خوارگی چون سرانگشت من
نخارد کس اندر جهان پشت من .

سعدی .

تا سرانگشت تعنت به سر مهر گذاری
حالیا پرده برافکن مه انگشت نما را.

دهخدا.

|| نوعی از انگور. (آنندراج از بهار عجم ) :
از نوع زبون آن سرانگشت
پیشانی انگبین خورد مشت .

محسن تأثیر (از آنندراج ).

- از سرانگشت ؛ بطور غفلت و بدون ملاحظه و بدون تأمل . (ناظم الاطباء).
- سرانگشتان عنابی کردن ؛ کنایه از به رنگینی چیزی پرداختن . (غیاث ).
- سرانگشت یا سَرِ انگشت به دندان گرفتن و گزیدن و خائیدن ؛ تعجب کردن :
عیسی به رهی دید یکی کشته فتاده
حیران شد و بگرفت به دندان سَرِ انگشت .

ناصرخسرو.

سَرِ انگشت تحیر بگزد عقل به دندان
چون تأمل کند این صورت انگشت نما را.

سعدی .

چو برگشته دولت ملامت شنید
سرانگشت حسرت به دندان گزید.

سعدی .

در زمان تو هر آن باز که رفت از پی کبک
رشته گم کرد و ز حسرت سَرِ انگشت گزید.

سلمان ساوجی .

هر کس که بجان پند عزیزان نکند گوش
بسیار بخاید سَرِ انگشت ندامت .

حافظ.