کرغند

دهستانی است در بخش نیم بلوک قاینات خراسان جنوبی و مرز میانی دو شهرستان قاین و فردوس (تون) ، که در 65 کیلومتری باختر قاین طول جغرافیایی 42 دقیقه و 58 درجه، عرض جغرافیایی 48 دقیقه و 33 درجه موقعیت میان کوهی و ارتفاع از سطح دریا 1780متر و فاصله این روستا
تا مرکز بخش (شهر خضری دشت بیاض) 35 کیلومتر و تا مرکز شهرستان (شهر قاین) 65 کیلومتر می باشد، جمعیت مرکز دهستان کرغند بر اساس بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390 بالغ بر نهصد خانوار بوده است . این دهستان دارای هشت روستای تابعه ( خشکان ، کلاته ملا ، گزنشک
، کلاته سری ، فضل آباد ، خنج ، برشک و درّه بز ) است ، بر اساس یک سند قدیمی مربوط به سال 1188 هجری قمری نام این دهستان بصورت «کرغنج » آمده است و مشخص می شود که نام اولیه کرغند « کرغنج » بوده که بعدها به کرغند تغییر یافته است ، که لفظ « کرغنج » از دو واژه «
کر + غنج » تشکیل شده ، که« کُر» به معنی آب کم و « غنج » به معنی ناز و کرشمه می باشد و چون در ابتدا قنات کرغند به صورت چشمه ای بوده که آب آن کم بوده و با ناز و کرشمه و اندک اندک بیرون می آمده به آن « کرغنج » گفته اند ، یعنی جایی که آب کم دارد و آب آن آهسته
و اندک اندک بیرون می آید، اما براساس سندی دیگر مربوط به سال 1209هجری قمری بصورت « کُرغُند » آمده است که شاید این لفظ تغییر یافته لفظ « کرغنج »باشد که اگر آنرا به این صورت در نظر بگیریم این لفظ از دو کلمه « کرغ + پسوند ند » تشکیل شده است ، که « کرغ یا کورغ
» گیاهی است برای شکسته بندی ، که شاید وجه تسمیه آن به این دلیل است که در گذشته گیاهی که برای شکسته بندی بوده ، در این منطقه بسیار می روییده و به این خاطر ، نام این منطقه را کرغند نامیده اند.دهستانی است در بخش نیم بلوک قاینات ، که در 65 کیلومتری باختر قاین
وجود دراد و جمعیت مرکز دهستان کرغند بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390 بالغ بر نهصد و چهل خانوار و جمعیتی بالغ بر ۳۳۰۰ نفر می باشد . این دهستان دارای هشت روستای تابعه ( خشکان ، کلاته ملا ، گزنشک ، کلاته سری ، فضل آباد ، خنج ، برشک و درّه باز ) است ، تمامی
بناهای آن آجری و نوساز است و خانه های خشتی و گلی بسیار اندکند ، دارای آب و هوایی معتدل و کوهستانی است که در بین دو کوه بزرگ به نام کمر کرغند و کمر سجاونگ واقع شده است و دارای کاریزها و قنات های بسیاری است که مهمترین آنها کاریز تنگل کرغند ، محمدآباد ، کردآباد
و کلاته سادات می باشد . مردمش تمامی کشاورزند جز اندکی که به دامداری مشغولند و دارای باغ های بسیار و تاکستانهای بسیاری است که مهمترین میوه آن انگور و بیشترین درختان آن بادام است و محصول عمده اش غلّه و زعفران می باشد ، و صنایع دستی آن قالی ، قالیچه ، گلیم و
جاجیم بوده است که امروزه کمرنگ شده است. و دارای یک مسجد جامع در مرکز ده می باشد ، که بر اساس یکی از اسناد قدیمی که مربوط به وقف نامه آن می باشد تاریخ بنای آن به پیش از سالهای 1209 هجری قمری میرسد. که بنای اولیه این مسجد بصورت رواق رواق با ستون های عظیم بوده
است ، که در حدود سال های 1342 هجری شمسی بنای اولیه تخریب و بنای کنونی در همان محل ساخته شده است . و دارای پنج آب انبار نیز می باشد . و همچنین آثاری از آسیاب های قدیمی در این دهستان به چشم می خورد ، که دو تا از این آسیاب ها به نام های « آسیاب بالا » و «آسیاب
کربلایی تقی » در تنگل کرغند وجود دارند ، و آسیاب های دیگر به نام های « لِک لِکی » ، « ارباب ظاهر » ، « خدنگ » ، « سفالی » و « آسیاب نو » در پایین دهستان کرغند وجود دارند. و یک حمام قدیمی نیز در مرکز ده می باشد . و نیز مکانی به نام قلعه وجود دارد که متاسفانه
هیچ آثاری از آن به جای نمانده ، اما طبق گفنه قدیمی ها دارای چهار برج بوده است که دو برج در داخل قلعه و دو برج در خارج از قلعه وجود داشته است ، که برای محافظت از قلعه در زمان هجوم راهزن ها بکار می رفته است ، و دارای یک در ورودی بوده است که دو شکاف در کنار آن
قرار داشته و برای بستن در قلعه از سنگ بسیار بزرگی که در داخل این دو شکاف قرار می گرفته ، استفاده می شده و در بالای در قلعه سوراخی قرار داشته که آن را پر از آتش می کردند ، تا زمانی که دشمن حمله کند و قصد باز کردن در را داشتند ، آتش بر سر آنها فرو ریزد و نتوانند
در را باز کنند. و در خارج از ده و در قسمتی به نام « دهنه » آثار دو برج قدیمی به نام های « شاه پسند » و « بیهودی » وجود دارد که در واقع برای محافظت از ده بکار می رفته است . منبع: کتاب «کرغند میان نمای تونوکاین» تالیف: غلامرضا خواجوی (کارشناسی ارشد زبان و ادبیات
عرب) و حسن عطفی(کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب) نوبت چاپ اول - انتشارات ضریح آفتاب 1396 http://www.korghond.ir/ http://korghond-qaen.blogfa.com/ به کانال اطلاع رسانی کرغند بپیوندید: https://telegram.me/joinchat/Ayd3dTxx2LScYIoq7sLvUg @korghond https://telegram.me/korghond