هخامنش

بالاگریوه دیار هخامنش

کی لُهراسب هخامنشی ، لُرس ،کورِش ، شهر لور در شمال اندیمشک ، نام خود اندیمشک (اندامش ) ،شهر شاپور خواست( خرم آباد ) ، پل شاپوری ، دژ شاپورخواست آثار باستانی مختلف دوران هخامنشیان و بخصوص ساسانیان و……………. مشخص می کند که هخامنش و در کل، پارسها از جمله شاخه های بزرگ قوم لُر بوده اند.

پارس ها به زبان پارسی باستان (لُری ) تکلم میکنند . و نه زبان فارسی که خودش از پارسی میانه گرفته شده . زبان فارسی زبان رسمی است .
کلمه فارس و پارس یکی هستند .
زبان لُری ، منشعب از پارسی باستان است .اما زبان فارسی کنونی ، دنباله ی فارسی میانه و فارسی باستان است .
زبان فارسی از قوم پارس سرچشمه می گیرد . فارسی زبان رسمی و ادبی ایران بوده است .زبان فارسی از پارسی میانه ، گرفته شده است .


آیا فارس به کسانی اطلاق می گردد که از مردم ایران بوده ، زبان فارسی بدانند ) ؟
ج – مسلما نه .
اینطور نیست که ، کسانی که پارسی ( فارسی ) زبان هستند ،فارس ( پارس ) باشند .
اگه اینطور باشه اعراب و آفریقایی ها هم میتونن فارسی صحبت کنن و بشن فارس !!!!!
زبان فارسی زبان رسمی کشور است و مسلما همه مردم ایران به راحتی آن را تکلم میکنند .
کل لُرها کاسیت نیستن . کل لُرها کاسیت نیستن ، کل لُر ها ماد نیستن ،کل لُرها ،کل لُرها پارس نیستن و…………
در کل همه اینها قوم لُر را تشکیل می دهند .

لرستان بزرگ در گذشته به دو قسمت عمده پشتکوه و پیشکوه تقسیم شده است.
بالاگریوه مرکز لرستان بزگ (پیشکوه و پشتکوه) است .
پشتکوه شامل :{ ایلام ،کرمانشاه و قسمت هایی از همدان } است . و پیشکوه شامل : { لرستان امروزی ، و خوزستان و…. } است .
لرستان بزرگ غیر از پشتکوه و پیشکوه شامل منطقه دیگری به نام میانکوه هم بوده که،در فرهنگ شفاهی مردم لرستان نام این منطقه کاملا زنده و رایج است، تلفظ محلی میانکوه در لری خرم‌آبادی “میکو” می‌باشد که یکی از مناطق بالاگریوه است.
جالب است بدانید در بین سران و بزرگان ایلات درکوند ، و کَلُر (کَلهُر) و سایر ایل ها و طوایف ، به ایلام پشتکوه می گویند .
بالاگریوه هسته قوم لُر می باشد .
ایل بالاگریوه :
لُر کَلهُر { بخشی از کلهرها معروف به بالاگریوه }:
بالاگریوه ، یعنی بالاترین گِریویا ( گِریوها) – بالامنش
تلفظ انگلیسی : Balageruya = یالاگِریویا
گِریُویا ، یعنی گروه ها geruya و یا Geruha
ger+u+ya(ha)=geruya
گِریُو +یا {علامت جمع در زبان لُری } ،
نحوه تلفظ : گِریُو به گونه ای تلفظ می شود که حرف ( ر ) حالت تشدید به خود نگیرد .
باید چند بار پشت سرهم تلفظ کنید تا متوجه شوید .
مثال با یکه جمله :
گُروهی دارند میایند = گِریویِ ، ها یایِن ( یان)
گُروهی رفتند = گِریویِ رَتن ( رتِنَه )
تلفظ انگلیسی گُروه = geru
لرستان در گذشته به دو قسمت عمده پشتکوه و پیشکوه تقسیم شده است.
بالاگریوه مرکز لرستان بزرگ { پیشکوه ، پشتکوه } است .
ایل بالاگِریوه{بالاگِریویا} ، با منطقه بالاگِریوه تفاوت دارد .

ایل بالاگِریوه {بالاگِریویا} به طوایفی گفته می شود که از یک نیای مشترک هستند ، اما منطقه بالاگریوه به سرزمین هایی گفته می شود ، که به خاطر اینکه ایل بالاگِریوه در آن سکونت یافته اند ، به منطقه بالاگِریوه مشهور شده است . در مناطق بالاگِریوه از ایل ها و طوایف مختلف لُر ، که جزء ایل بالاگِریوه نیستند سکونت دارند ، از جمله رشنو {شلووند ،هلدی ،و…. دریکوند و جودکی از یک نیای مشترک بوده اند و رشنو هستند } ، پاپی ،میر ،سگوند ،دیناروند ،ملکشاهی { بازگیر و….} ، و سایر طوایف مختلف .
پشتکوه شامل :{ ایلام ،کرمانشاه و قسمت هایی از همدان } است . و پیشکوه شامل : { لرستان ، و خوزستان و … } است .



کَلهُر [( کَلُر ، کَ/کِ لُهر)] بخشی از لُر کلهُر معروف به بالاگِریویا(بالاگِریوه) :از ایل های کردعلیوند ، مرادعلیوند {بهاروند} ، منصوری و…………… تشکیل شده است .
ایل بالاگِریوه را نیز طوایف مختلف کَلهُر تشکیل می دهند ، از جمله ایل های کردعلیوند ، مرادعلیوند { بهاروند } ، منصوری و………………… تشکیل شده است ، که اصالتا کلهر تبار می باشند .
ایل های کردعلیوند و مرادعلیوند { بهاروند } ، از یک نسل و فرزندان کرم کلهُر و از لُرهای کَلهُر{کِ/کَ لُهر } هستند .
این ایل ها در تمام لرستان ، خوزستان ، چهارمحال و بختیاری ،شیراز ، بویراحمد ، ایلام ( پشتکوه ) و ………. سکونت دارند ، به گویش بالاگریوه صحبت می کنند .

مسکن اولیه ایل کَلهُر{کِ/کَ لُهر } کوه های زاگرس و مرکز اصلی سکونت آنان منطقه بالاگریوه[ شامل ، خرم آباد ، دره شهر ، پلدختر ، شوش ، اندیمشک ، دهلُران ،آبدانان ،معمولان ، درود ، ویسیان ، حسینیه ، و ……………….] است .
کَلهُرها در خرم آباد(شاپورخاست) ،پلدختر ،بروجرد ،درود ،اندیمشک ، دره شهر ،اسلام آباد غرب ،سر پل ذهاب ،گیلان غرب ،قصر شیرین ،شوش ، ماهیدشت ،دهلُران ،آبدانان ،ویسیان ،معمولان ، و در استان های کهکیلویه و بویر احمد ، خوزستان ،چهار محال بختیاری و شیراز ،و …….. سکونت دارند .
برای بیرون کردن دشمنان ایران به غرب رفتند . و بعد همراه کریم خان زند (وکیل الرعایا) به شیراز رفته و تا انقراض زندیه همراه آنان بوده . بعد از پایان حکومت زندیه اکثرا به لرستان ، خوزستان ، چهارمحال و بختیاری ، کرمانشاه ، و ایلام برگشتند .
مرکز اصلی کَلهُرها منطقه بالاگریوه هست .
ایل کَلهُر{کِ/کَ لُر } در عراق همراه با دیگر طوایف لُر در شهرهای( مندلی ، خانقین بدره و…….. ) ساکن هستند .
کَلهُرها [ کَلُرها] هم بیشتر از اون چیزی که در کرمانشاه هست ، تو استان های دیگه هستن ، و همه هم گویش خاص خودشون رو دارن .

مسکن اولیه ایل کَلهُر لرستان بوده است . قدمت ایل کَلهُر{کِ/کَ لُر } به قبل از ساسانیان میرسد .
پلی به نام کَلُر (کَلهُر ) مربوط به سدهٔ ۴ ه. ق. است ،و در شهرستان پلدختر، بخش ملاوی، روی رود کشکان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
پل کَلهُر در ۶۰ کیلومتری جاده خرم آباد- اندیمشک در کناره تونل معمولان واقع شده است.
پل کلهُر مربوط به سدهٔ ۴ ه. ق. است و در بخش معمولان از توابع شهرستان پل دختر در استان لرستان واقع شده است .
پایه های آن بصورت بیضی شکل است. تا در برابر شدت آب مقاوم باشد در ملات پل از ماسه های قرمز اطراف وگیاهی به نام تره پی استفاده شده است که باعث قرمزی رنگ آن شده است پل کَلهُر یکی از پنج پل کشکان است .
این پل مناطق بالاگریوه در جنوب خرم آباد را به کوهدشت وکرمانشاه و ایلام(پشتکوه)متصل می کرده است . پل کَلهُر در ۶۰کیلومتری جنوب خرم آباد و در یک کیلومتری شمال شهر ممولان قرار گرفته و مربوط به شهرستان پلدختر می باشد تاریخ آن برروی کتیبه که دیواره سنگی از تنگه کوه لهور قرار گرفته ۳۷۴ه. ق می باشد .
پل کَلهُر، بلندترین پل ساخته شده در ایران است . ارتفاع این پل ۲۶ متر است و به اندازه یک ساختمان ۱۲ طبقه بلندای آن است . این سازه در شهرستان پلدختر در ۶۰ کیلومتری جاده خرم آباد به خوزستان واقع شده و در سال ۳۷۴ هجری ق بر روی رودخانه کشکان ساخته شده است.
این پل در بستری صخره ای و مشرف به کوه های صعب العبور بنا شده و در کتیبه ای که در آن قرار دارد به خط کوفی نوشته شده است:«به نام خداوند بخشنده مهربان، این چیزی است که امیر بزرگ ابو النجم بدر پسر حسین، که خداوند عمرش را زیاد کند برای ثواب خداوند عزوجل دستور به ساخت آن داد. به سال ۳۷۴، باشد که خداوند پاداش را به او بدهد.»تا پل دختر ۵۰کیلومتر فاصله دارد .

استان هایی که لر بالاگریوه در آن سکونت دارند :
لرستان ، چهارمحال و بختیاری ،ایلام ،فارس ، خوزستان ، کرمانشاه ،کهکلویه و بویراحمد ، و …………………..