جانانه

جانانه . [ ن َ / ن ِ ] (ص نسبی ، ق مرکب ) مرکب از جانان و «ه » پسوند نسبت و زائد. (حاشیه ٔ برهان چ معین ). منسوب بجانان . کنایه از معشوق و مطلوب باشد. (برهان ). کنایه از این است که جان از اوست یا او جان من است . (آنندراج ) (انجمن آراء). مقصود و مراد. (ناظم الاطباء). یار. نگار. دلدار. معشوق . معشوقه . عزیز :
جانا بخرابات آی تا لذت جان بینی
جان را چه خوشی باشد بی صحبت جانانه .

مولوی .

یارب آن شمع دل افروز ز کاشانه ٔ کیست
جان ما سوخت بپرسید که جانانه ٔ کیست .

حافظ.

ببوی زلف تو گر جان ببادرفت چه شد
هزار جان گرامی فدای جانانه .

حافظ.

سینه از آتش دل در غم جانانه بسوخت
آتشی بود در این خانه که کاشانه بسوخت .

حافظ.

ما درس سحر در ره میخانه نهادیم
محصول دعا در ره جانانه نهادیم .

حافظ.

|| در تداول عامه ، سخت . بزرگ . بسیارقوی . عظیم . بسیار بزرگ . بطور کامل . فراوان . درشت . صعب . محکم .
- سیلی جانانه بکسی زدن ؛ کشیده ٔ سخت زدن .
- فحش جانانه دادن یا خوردن ؛ فحش فراوان دادن یا خوردن .
- یک جوال جانانه گندم ؛ یک جوال پر از گندم .
- یک دوری جانانه پلو ؛ یک دوری کوت از پلو.
- یک کاسه ٔ جانانه ٔ شراب .
- یک کتک جانانه خوردن یا زدن .
- یک کشیده ٔ جانانه .