خلبان محمود اسکندری

محمود اسکندری (۵ شهریور ۱۳۲۶ در کرج – ۱۲ آبان ۱۳۸۰) سرهنگ خلبان جنگنده نیروی هوایی ارتش ایران بود. وی در جنگ ایران و عراق حضور مستمر و در چهار عملیات مهم شامل: عملیات آزادسازی خرمشهر، عملیات اچ۳ و بازگرداندن هواپیما آسیب دیده این عملیات پس از تعمیر در سوریه از وسط عراق به کشور، عملیات بغداد و عملیات کرکوک و انهدام تاسیسات نفتی و گازی عراق شرکت مؤثر داشت. از وی به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین خلبان‌های نیروی هوایی ایران نام برده می‌شود.[۲][۳][۴][۱] ماموریت‌ها اسکندری در طول جنگ ایران و عراق به عنوان خلبان با هواپیمای جنگنده اف-۴ فانتوم ۲ پرواز می‌کرد. • عملیات اچ۳ (۱۵ فروردین ۱۳۶۰[۵]) – این عملیات از سوی شرکت مک دانل داگلاس سازندهٔ هواپیمای فانتوم اف-۴، به‌عنوان کامل‌ترین عملیات انجام شده توسط این نوع هواپیما، و اسکندری نیز به‌عنوان ماهرترین خلبان این نوع هواپیما شناخته‌شده است.[۴][۶] • آزادسازی خرمشهر (۱۷ اردیبهشت ۱۳۶۱[۱][۲]) – انهدام پل اروند بر روی رود اروندرود توسط اسکندری و مهیا شدن شرایط محاصره و شکست نیروهای عراقی، بر روند آزادسازی خرمشهر مؤثر بود.[۴] • عملیات بغداد (تیر ۱۳۶۱) – در این عملیات، عباس دوران بر اثر اصابت موشک و سقوط هواپیمایش کشته شد، اما اسکندری موفق شد هواپیما را سالم به پایگاه بازگرداند.[۴][۱][۷] اخراج از ارتش و زندان اسکندری در سال ۱۳۶۶ به اتهام ارتباط با گروه‌های سلطنت طلب، زندانی و از نیروی هوایی اخراج شد.[۸] گفته می‌شود این اتهام به دلیل تماس همکار سابقش در پایگاه سوم شکاری با او مطرح شده است که منجر به حکم چهار سال حبس و اخراج از ارتش شد.[۹][۱۰] پس از اخراج با پیگیری دیگر همکاران او همچون سرتیپ علی‌اکبر زمانی (فرماندهٔ وقت پایگاه بوشهر) و فرج‌الله براتپور حکم اخراج اسکندری به بازنشستگی تبدیل شد.[۹] مرگ اسکندری در ۱۲ آبان ۱۳۸۰ در یک تصادف رانندگی کشته شد[۴][۱۱] و تحت تدابیر شدید امنیتی در امامزاده حیدر کلاک کرج به خاک سپرده شد.[۶] یادبودها • در شهریور ۱۳۹۹، خبرگزاری مهر میزگردی با عنوان «پهلوان محمود اسکندری؛ قهرمانی که باید از نو شناخت» با حضور خلبانان و فرماندهان نیروی هوایی ارتش از جمله (علی‌اکبر زمانی)(محمود ضرابی)، (فرج‌الله براتپور)، (فریدون صمدی) و… برگزار شد که به مرور زندگی و فعالیت‌های محمود اسکندری می‌پرداخت.[۱۲][۱۳] • کتاب «ناصر ایجکت نکن» (۱۳۹۹) که با قلم مهدی بابامحمودی منتشر شد، مجموع خاطرات همرزمان خلبان محمود اسکندری از معروف‌ترین عملیات‌هایی است که با او در یک فانتوم قرار داشتند.[۱۴] • فیلم مستند «تنها، نترس، بدون سلاح» (۱۴۰۲) به موضوع انهدام پل استراتژیک و مخفی عراق روی خرمشهر می‌پردازد.[۱۵] • بر اساس داستان عملیات بغداد، فیلم سینمایی خلبان (۱۳۷۶) به کارگردانی جمال شورجه ساخته شده است.[۱۶] جستارهای وابسته • محمود ضرابی • فرج‌الله براتپور • آزادسازی خرمشهر منابع 1. «عقابان آسمان ایران (سرتیپ خلبان محمود اسکندری)». mil-ir.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵. 2. «کلید آزادسازی خرمشهر در دست این دو خلبان+ عکس». defapress.ir. ۴ خرداد ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۵. 3. «حماسه خلبانان نیروی هوایی در عملیات «بیت‌المقدس» / فانتومی که شیرازه نقشه ارتش بعث را گسست». defapress.ir. ۴ خرداد ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۵. 4. «خلبان اسکندری؛ از انهدام پالایشگاه بغداد تا مرگ غریبانه در وطن». پارسینه. ۷ دی ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵. 5. «حمله به «الولید» شاهکار عملیات هوایی در جهان /غیرممکنی که ممکن شد». defapress.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵. 6. «ماهرترین خلبان فانتوم + عکس». مشرق نیوز. ۲۰۱۷-۰۵-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵. 7. «عقابان آسمان ایران (سرتیپ خلبان محمود اسکندری)». mil-ir.com. بایگاني‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵. 8. حسین باستانی (May 24, 2022). بزنگاه خرمشهر؛ ناگفته‌های نیروی هوایی ایران - بین سطور [Between the Lines: The Turning Point of Khorramshahr]. BBC Persian. Event occurs at 10:43. Retrieved 2022-05-25. 9. «محمود اسکندری کیست؟| «در حق او ظلم کردند»». انصاف نیوز. ۲۰۲۲-۰۵-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۴. 10. «انجام کودتای نقاب یک توهم بود/ در حق محمود اسکندری ظلم کردند». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۹-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۳-۲۴. 11. حسین باستانی (۴ خرداد ۱۴۰۱). «بزنگاه خرمشهر؛ ناگفته‌های نیروی هوایی ایران». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۵. 12. «آشنایی با قهرمان غریب/ وقتی وزارت خارجه نتوانست و ارتش توانست». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۹-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۴. 13. «میزگرد بررسی پرونده پهلوان محمود اسکندری». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۲-۰۲-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۴. 14. «ناصر-ایجکت-نکن:-‏‫مروری-بر-زندگانی-و-خاطرات-هم‌رزمان-خلبان-محمود-اسکندری | آتشبار-وابسته-به-سازمان-حفظ-آثار-و-ارزش-های-دفاع-مقدس، معاونت-فرهنگی-و-هنری-ستاد-مشترک-ارتش-ج. ا. ا | خانه کتاب و ادبیات ایران». ketab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۴. 15. «مستند «تنها، نترس، بدون سلاح» رونمایی شد». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۳-۰۵-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۴. 16. «فیلم خلبان». Iranian Movie DataBaseirmdb sourehcinema. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۵-۲۶. رده‌ها: • پارامتر تصویر Infobox military person نیازمند بروزرسانی • افسران نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران • پرسنل ارتش جمهوری اسلامی ایران در جنگ ایران و عراق • خلبانان اهل ایران • خلبانان نیروی هوایی ارتش ایران • درگذشتگان ۱۳۸۰ • درگذشتگان ۲۰۰۱ (میلادی) • زادگان ۱۹۵۰ (میلادی) • هوانوردان نظامی • این صفحه آخرین‌بار در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۵ ساعت ۰۵:۴۶ ویرایش شده است.