هوخشتر

هوخشتر. [ هَُ وَ ش َ رَ ] (اِخ ) از پادشاهان معروف سلسله ٔ ماد و پسر فرورتیش یا فراارتس بوده است . هرودت نام این پادشاه را کرآکسار یا کیاکسار نوشته ولی از کتیبه ٔ بیستون داریوش اول معلوم میشود که نامش هوخشتر بوده است . وی از پادشاهان باسیاست بود و چون به پادشاهی رسید دانست که باید بی درنگ اصلاحاتی در کشور کند. ابتدا قشون را با توجه به تجربه ٔ تلخ پدرش در نبرد آسور، اصلاح و منظم کرد. پیاده و سواره ٔ قشون خود را مسلح ساخت و سرانجام آسوررا شکست داد و نینوا پایتخت آسور را گرفت . اما مقارن همان پیشروی های سپاه ماد، سکاها به آسیای غربی حمله کردند و به ناچار پادشاه ماد از محاصره ٔ نینوا دست برداشت و در نزدیکی دریاچه ٔ ارومیه با سکاها روبرو شد. ماجرای سکاها و ماندن آنها در ایران حدود 28 سال به طول انجامید و پس از پایان آن پادشاه ماد موفق شددر حدود سال 608 تا 605 ق . م . نینوا را تسخیر و آن را با همه ٔ شکوه و عظمتش ویران کند. پس از سقوط آسور، بابل و ماد سرزمینهای آسیای غربی را میان خود تقسیم کردند. گروهی از سکاها که در دربار ماد مانده بودند اختلافی با هوخشتره پیدا کردند و بنزد پادشاه لیدیه رفتند و چون شاه ماد آنها را خواست ، دولت لیدیه بازنداد. همین امر سبب جنگ با لیدیه شد و سرانجام با میانجی گری بخت النصر و پادشاه کلیکیه صلح برقرار شد و رود هالیس سرحد دو کشور گردید. هوخشتر از پادشاهان باتدبیر و ارزنده ٔ تاریخ و از قائدین مواقع مهم بوده است . (نقل به اختصار از ایران باستان صص 180-199).