خربط. [ خ َ ب َ ] (اِ مرکب ) بط بزرگ . قاز فربه و سمین . (ناظم الاطباء). خَربَت . اِوَّز. سیقا. قلولا. (یادداشت بخط مؤلف ). بط کلان . (شرفنامه ٔمنیری ). (غیاث اللغات ). غاز بزرگ . (انجمن آرای ناصری ) (آنندراج )
: چون زغن سالی ماده باشد و سالی نر و چون خربط روزی خشک و روزی تر. (کتاب النقص ص
491). || مرد احمق و ابله . (برهان قاطع)(ناظم الاطباء). مرد بزرگ جثه ٔ کوچک عقل . (از انجمن آرای ناصری ). کالوس . (یادداشت بخط مؤلف )
: گروهی آنکه ندانند باز سیم از سرب
همه دروغزن و خربطند و خیره سرند.
قریعالدهر.
چون خیره طیره شد ز میان ربوخه گفت
بر ریش خربطان ریم ای خواجه عسجدی .
عسجدی .
چون طوطیان شنوده همی گویی
تو خربطی بگفتن بی معنا.
ناصرخسرو.
گیرم دنیا ز بی محل دنیا
بر گرهی خربط و خسیس بهشتی .
ناصرخسرو.
پرخدویی زشت خویی خیره رویی خربطی .
سوزنی .
حکیم خربط و ممدوح خربغا بد هست
از این حدیث مرا و ترا چه باک و چه بیم .
سوزنی .
بنده با مشت خربطی امروز
چون خر اندر خلاب افتاده .
انوری .
دست در وی می مالند و به ابلهان و جهال وعوام و خربطان می نمایند. (کتاب النقض ص
456). شبهتی است که ناصبیان بعداوت علی واخود نهند و این خربطی باورشان کند. (کتاب النقص ص
579).
کرده ز برای خربطی چند
از باد بروت ریش پالان .
خاقانی .
خرسواران در سباقت تاختند
خربطان در پایگاه انداختند.
مولوی (مثنوی ).
۞ مشو پیرو غول وهم و خیال
به افسون خربط مشو در جوال .
نزاری قهستانی .
|| آدم وحشی که مانند غول موی دار باشد و در شکل شبیه انسان بود. || مرد حیله باز بی دیانت . (ناظم الاطباء).