غزو. [ غ َزْوْ ] (ع مص ) خواستن و جستن و آهنگ کسی کردن . (منتهی الارب ). آهنگ و خواستن چیزی را و جستن و آهنگ چیزی کردن . (آنندراج ). آهنگ کردن ،یقال : غزوی کذا؛ ای قصدی . (منتهی الارب ). طلب الشی ٔ.(تاج المصادر بیهقی ). اراده و طلب و قصد: عرفت ما یغزی من هذا لکلام ؛ ای یراد. (اقرب الموارد). جنگ کردن با دشمن . در پی جنگ و غارت دشمن گردیدن . (منتهی الارب ). قصد دشمن کردن . به جنگ کسی شدن . (تاج المصادر بیهقی ). قصد دشمنان برای جنگ و غارت دیار ایشان . مغزی .غَزات . غَزَوان . غزاوة. (اقرب الموارد). قصد قتال . (کشاف اصطلاحات الفنون ). || در شرع این لفظاختصاص یافته به قتال با کفار. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). کافر کشتن . (ترجمان علامه ٔ جرجانی ). با دشمن دین جنگ کردن
: و ایشان [غوزیان ] به هر وقتی به غزو آیند به نواحی اسلام به هر جایی که افتد و برکوبند و غارت کنند و زود بازگردند. (حدود العالم ).
غزو است مرا پیشه و همواره چنین باد
تا من بوم از بدعت و از کفر جهانشوی .
فرخی .
تا روز به شادی بگذاریم که فردا
وقت ره غزو آید و هنگام تکاپوی .
فرخی .
هر سال کو به غزو رود قوم خویش را
زینگونه عالمی به وجود آرد از عدم .
فرخی .
امیر محمود (رض ) به غزو غور رفت . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص
106).و چون این قواعد استوار گشت و کارها قرار گرفت اگر رأی غزو دوردست تر افتد توان کرد سال دیگر با فراغت دل . (تاریخ بیهقی ایضاً ص
285). امیر برفت و غزو سومنات کرد و به سلامت بازآمد. (تاریخ بیهقی ایضاً ص
207).
به غزو روی نهادی و روی روز بگرد
کبود کرده چو نیل و سیاه کرده چو قار.
مسعودسعد.
چو همتت همه غزو است مانعی نبود
و گرچه موج زند رهگذار از آتش و آب .
مسعودسعد.
مراد دین و دنیای تو زین غزو
برآید وین دلیلی آشکار است .
مسعودسعد.
تیغ زن تا بر تو خواند رسم جدت آفرین
غزو کن تا از تو گردد جان جدم شادمان .
سیدحسن غزنوی .
گر ز پی غزو غز قصد خراسان کنی
گرد سواران کند چهره ٔ گردون دژم .
خاقانی .
فتح تو به سومنات یابم
غزو تو به مولتان ببینم .
خاقانی .
و با عقل و اجتهاد غزو و جهاد فرمود. (سندبادنامه ص
3). سلطان را اراده ٔ غزوی افتاد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ
1272 هَ . ق . ص
341). آندم که منصور در غزو روم ایستاد و شورش جنگ برپا شد... (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ایضاً ص
446). رایات سلطان به سبب غزوی از غزوات دور افتاد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ایضاً ص
360).
اندر آخر حمزه چون در صف شدی
بی زره سرمست در غزو آمدی .
مولوی (مثنوی ).
بود ذکر حلمها و شکل او
بود ذکر غزو و صوم و اکل او.
مولوی (مثنوی ).
سنگ با تو در سخن آمد شهیر
کز برای غزوطالوتم بگیر.
مولوی (مثنوی ).
|| در اصطلاح اهل سیرلشکری است که به قصد قتال با کفار به جایی گسیل شوند در صورتی که حضرت پیغمبر (ص ) شخصاً همراه لشکر باشد، و اگر آن حضرت همراه لشکر نبوده باشد آن لشکر را سریه گویند و بعث نیز نامند. (کشاف اصطلاحات الفنون ). || از دم شمشیر گذراندن . قتل عام کردن : و فتحه غلبة علی النصاری و غزا جمیع من کان فی داخله . || غزو بالملعوب ؛ زورخانه بازی کردن . زورورزی کردن : و غزی (!) هو و اباه بالملعوب و الصراع و الفلاح . و انا غاوی (غازی ) ملعوب مصارع معالج ملاکم . (دزی ج
2 ص
212).