اما بعد. [ اَم ْ ما ب َ ] (ع حرف ربط مرکب ، ق مرکب ) ترکیبی از «اما» لفظ متضمن معنی شرط و «بعد» ظرف زمان بمعنی پس ، و چون در اینجا مضاف الیه محذوف معنوی است بعد را مبنی بر ضم باید خواند، و مضاف الیه محذوف آن بیشتر لفظ حمد و نعت باشد. (از غیاث اللغات ). یعنی اما بعد الحمد و الصلوة؛ پس از حمد خدای تعالی . و اما بعد را فصل الخطاب گویند
: لقد علم الحی الیمانون اننی
اذاقلت «اما بعد» انی خطیبها.
سحبان وائل .