ایل بیرانوند
نویسه گردانی:
ʼYL BYRʼNWND
ایل بیرانوند یکی از طوایف لک ایران و از طوایف پیشکوه است. تمرکز سکونت بیرانوندها در استانهای لرستان، خوزستان و ایلام است که در خرمآباد، بروجرد، دهلران، دره شهر و قسمتهایی از خوزستان متمرکزتر از سایر مناطق هستند.
هنری راولینسون خاستگاه باجلوندها (سگوندها) و بیرانوندها را موصل عراق میداند و معتقد است بیرانوندها و باجلوندها در قرن دوازدهم هجری یعنی در اواخر صفویه یا در زمان افشاریه از نواحی موصل به لرستان آمدند. البته این ادعای هنری راولینسون مورد تردید است. «معین الدین نطنزی» در سال ۸۱۶ قمری (حدود ۳ قرن قبل از تاریخ مهاجرتی که هنری راولینسون از آن خبر میدهد) در کتاب (منتخب التواریخ) از وجود ایل بیرانوند در ایران خبر میدهد و مینویسد:
چون قوم لر در آن موضع (مانرود) بسیار شدند و بعد از آن هر قبیله به جهت علفخواری (چرای احشام) رو به موضعی نهادند، بعضی به لقب و بعضی به اسم موضعی که قرار گرفتند نام قبیله بدان مشهور شد، مثل روزبهانی، فضلی، داود عباسی، ایازکی، عبدالمالکی و ابوالعباسی که به نام پدر موسوم اند و سلوزی، جنگروی، لک، هسته، کوشکی، کارند، سنوبدی، الانی، زخوارکی، براوند (بیرانوند)، زنگنه، مانکرهای، رازی، سلگی و جودکی که به اسم مواضع خود مشهورند.
حمدالله مستوفی نیز در کتاب تاریخ گزیده که در سال ۷۳۰ هجری قمری نگاشته شده طایفهای به نام ویراوند را یکی از طوایف لر ساکن ایران معرفی میکند. نوشتهٔ حمدالله مستوفی بیش از پیش گفتهٔ راولینسون را مورد تردید قرار میدهد. با توجه به این که نوشتهٔ هنری راولینسون از زبان حاکم لرستان است و بیرانوندها در آن زمان با حکومت سر ناسازگاری داشتهاند، این امکان وجود دارد گفتههای حاکم قاجار برای تضعیف این طایفه بوده باشد.
جغرافیای سکونت
سکونتگاه مرکزی ایل، بخش بیرانوند و بخش مرکزی شهرستان خرمآباد است اما مردمان بیرانوند علاوه بر این بخشها، در مناطق دیگری نیز پراکندهاند، از جمله شهرستان دوره، بخش الوار گرمسیری، بخش زاغه، شهرستان دره شهر، شهرستان دهلران، آبدانان، اندیمشک و دشت سیلاخور.
عدهای از بیرانوندها را حدود سال ۱۳۰۵ شمسی به قم، ساوه و اطراف کاشان برای شهرنشینی کوچ دادهاند.
واژه های همانند
۱ مورد، زمان جستجو: ۰.۱۳ ثانیه
ایل بیرانوند یکی از طوایف لک ایران و از طوایف پیشکوه است. تمرکز سکونت بیرانوندها در استانهای لرستان، خوزستان و ایلام است که در خرمآباد، بروجرد، دهلر...