آینه

آینه، وسیله‌ای است که به علت صافی و بازتاب بالایش، بر رویهٔ خود، تصویر اجسام را نشان می‌دهد. پرتوهای نور بازتابیده از رویهٔ یک آینه در نقطه‌ای به نام نقطه کانونی آینه به هم می‌رسد. بسته به دوری جسم تا آینه و نوع آینه، فاصله نقطه کانونی آینه از آن متفاوت است.

تاریخچه [ویرایش]

کهن‌ترین نشانه‌های آینه مربوط به ۶۰۰۰ پیش از میلاد است که در آناتولی (در ترکیه) یافت شده‌است. پس از آن در ۴۰۰۰ پ.م. می‌توان تمدن‌های میانرودان را نام برد. در مصر باستان کهن‌ترین نشانه از آینه به حدود ۳۰۰۰ پ.م. باز می‌گردد. نمونه‌ای دیگر از وجود آینه به حدود ۳۰۰۰ سال پیش در ایران می‌رسد که یعنی در زمان هخامنشیان که آن‌ها با صیقل دادن سنگ‌ها و فلزات، آنها را به آینه‌هایی شفاف تبدیل می‌کردند که آثار آن در تالار آینهٔ تخت جمشید باقی مانده‌است. آینه‌های صیقل‌شده در آمریکای جنوبی و مرکزی به ۲۰۰۰ پیش از میلاد باز می‌گردد. در چین آینه‌های برنجی به ۲۰۰۰ پیش از میلاد باز می‌گردد. آینه‌های روکش شده از فلز در صیدای لبنان در سدهٔ یکم پس از میلاد یافت شده‌است. آینه‌های شیشه‌ای با روکشی از ورقهٔ طلا در نوشته‌های پلینی مهتر در کتاب «تاریخ طبیعی (پلینی)» در سال ۷۷ پس از میلاد نوشته شده‌است.

در سدهٔ ۱۲ میلادی شیشه در فراوری آینه، به شکل گسترده به کار گرفته شد و نخستین آینه‌های شیشه‌ای که با ورقه‌هایی پوشیده از سرب به بازار عرضه می‌شدند بوجود آمدند. زمانی بعد ماهیت سمی بودن سرب آشکار گردید و به همین دلیل استفاده از مخلوط جیوه و قلع بجای سرب آغاز شد. این تغییر و دگرش‌ها باعث شدند که ونیز که در آن زمان محل تولید اینگونه آینه‌ها بود به یک قطب اقتصادی تبدیل شود. با وجود این، اختراع و فراوری آینه را نباید جزو نیازهای نخست و تنها در حد یک ابزار شخصی پنداشت، امروزه کاربردهای دانشی آینه‌ها بسیار بیشتر از کاربردهای نخستین و نمایی آنها هستند.

داشنمندان از مدتها پیش ویژگی‌های آینه‌های تخت و کوژ و کاو (محدب و مقعر) را می‌شناختند و حتا با بهره از آنها برای متمرکز کردن نور آفتاب وسایلی را برای به آتش کشیدن اجسام اختراع کرده بودند. حتا در این مورد افسانه‌ای وجود دارد که می‌گویند ارشمیدس دانشمند نامدار سدهٔ سوم پیش از ميلاد بوسیله شبکه‌ای از اینگونه آینه‌ها، کشتیهای بادبانی مهاجمان رومی را به آتش می‌کشیده‌است، تا اینکه فرمانروای روم سرانجام در شب موفق به تسخیر شهر «سیراکوز» می‌گردد. آینه ی بر آمده یک آینه ی قدیمی است

گونه‌ها [ویرایش]

آینه‌ها بر پایهٔ ساختار به گونه‌های زیر بخش می‌شوند:

آینه‌های تخت
آینه‌های شیشه‌ای
آینه‌های فلزی
آینه‌های لایه گذاری شده
آینه‌های کروی
آینهٔ کاو یا مقعر
آینهٔ کوژ یا محدب
آینه‌های شلجمی (در چراغ خودروها)
آینه‌های توان بالا (کاربرد در آزمایش و محاسبات)
آینه‌ها بر پایهٔ جنس به گونه‌های زیر بخش می‌شوند:

آینه‌های شیشه‌ای
آینه‌های فلزی
آینه‌های مایع
ساخت [ویرایش]

بسیاری از آینه‌ها با افزودن روکش بازتابنده به یک لایهٔ مناسب ساخته می‌شوند. در بیش‌تر آینه‌ها این لایه به شَوَند(دلیل) آسانی ساخت، سختی، و توانایی داشتن رویهٔ صاف، شیشه است. روکش بازتابنده بیش‌تر به رویهٔ پشت آینه افزوده می‌شود تا از فرسایش و آسیب‌های ناگهانی در پناه بماند.

این لایه شکل داده می‌شود، صیقل داده می‌شود و پاک می‌شود تا سپس روکش شود. آینه‌های شیشه‌ای بیش‌تر با نقره یا آلومنیوم به همراه مجموعه‌ای از دیگر روکش‌ها، روکش می‌شوند.

۱-قلع ۲-نقره ۳- کُنانَنده(فعال‌سازهای) شیمیایی ۴- مس + okhtak(؟) ۵- رنگ

قلع نخست افزوده می‌شود، چراکه نقره نمی‌تواند به شیشه بچسبد. کناننده‌ها باعث سختی قلع/نقره می‌شوند. مس برای ماندگاری و دیرپایی افزوده می‌شود. رنگ (بیش‌تر موارد سبز) در پشت آینه از خراش‌ها و آسیب‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند.

در برخی کاربردها، به ویژه آن‌ها که هزینه اهمیت دارد و یا به دیرپایی بسیار نیازمندند، آینه‌ها از یک مادهٔ توپر مانند فلز صیقل‌زده، ساخته می‌شوند.

برای کاربردهای فنی مانند آینه‌های لیزری، روکش بازتابنده بیش‌تر به روش نشست مکنده به روی رویهٔ بیرونی لایه روکش می‌شود. این کار از بازتاب دوباره و از جذب نور در آینه جلوگیری می‌کند. آینه‌های فنی ارزان‌تر، از روکش نقره، آلومنیوم یا طلا بهره می‌برند (طلا بیش‌تر برای آینه‌های فروسرخ) و بازتاب‌های ۹۰-۹۵٪ را تا هنگامی که نو هستند، بدست می‌آورند. یک روکش محافظ ممکن است برای جلوگیری از اکسید شدن لایهٔ بازتابنده افزوده شود. کاربردهایی که به بازتاب بیش‌تر و یا ماندگاری بیش‌تر نیازمندند، از روکش ترابرقی بهره می‌برند، که می‌تواند بازتاب‌هایی به اندازهٔ ۹۹٫۹۹۹٪ را در یک بازهٔ کوچک از طول‌موج‌ها بدست آورد.

کاربردها [ویرایش]

از جمله کاربردهای آینه‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:

تلسکوپ‌ها: شاید مهم‌ترین کاربرد آینه در تلسکوپ‌ها بوده باشد، که باعث شد دید آدمی فراتر از زمین رود.
سامانه‌های رادار و روش‌های پیچیدهٔ هواپیمایی
میکروسکوپ‌ها
ابزارآلات پزشکی
در خودروها جهت افزایش میدان دید.
در دوربین‌های شکاری
در عینک‌های مختلف
تلسکوبهای زیردریایی
آینه در ادبیات فارسی [ویرایش]

گاهی در ادبیات عرفانی آینه به دل شخص مؤمن اشاره دارد، آن‌گاه که، از زنگارها و تیرگی‌های ناشی از حرص، حسد، عجب، و خودبینی پاک و صیقلی شده باشد.[نیازمند منبع]

عکس روی تو که در آینهٔ جام افتاد عارف از خندهٔ می‌در طمع خام افتاد
حسن روی تو به یک جلوه که در آینه کرد این همه نقش در آیینهٔ اوهام افتاد
این همه عکس می ونقش نگارین که نمود یک فروغ رخ ساقیست که در جام افتاد
{{{2}}}
پیوند به بیرون [ویرایش]

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آینه موجود است.
آینه در وب‌گاه رشد
اطلاعاتی کامل دربارهٔ آینه‌ها
برای اطلاعات کامل در خصوص ساخت انواع مختلف ائینه‌ها و روش‌های تولید آن می‌توانید به کتاب زیر نوشته دکتر بهزاد خسروپناه مراجعه نمائید. How to make Mirrors by spray method A Practical Book By Dr.Behzad Khosropanah

منبع [ویرایش]

کتاب درسی سال دوم راهنمایی ایران، سال ۱۳۸۶
آینه در وب‌گاه رشد
Optics- Hecht, Eugene , 4th ed., Pearson Education- ۲۰۰۱
آیینه2001
جستارهای وابسته [ویرایش]

آینه چندلایه‌ای
اپتیک
پراش براگ
رده‌های صفحه: انواع آینهنورشناخت هندسیکاربردهای شیشه