پشت نمودن . [ پ ُ ن ُ
/ ن ِ
/ ن َ دَ ] (مص مرکب ) یا پشت بنمودن ؛ برگشتن . بازگشتن . روی برگردانیدن . روگردان شدن . (برهان قاطع). اِعراض . ادبار. پشت کردن
: ز پیش پدر گیو بنمود پشت
دلش پر ز گفتارهای درشت .
فردوسی .
بگفتندبا شاه چندی درشت
که بخت فروزانت بنمود پشت .
فردوسی .
تا چو شهریور درآید بازگردد عندلیب
تا چو فروردین درآید پشت بنماید غراب .
فرخی .
|| گریختن . (برهان قاطع). فرار کردن از جنگ . بهزیمت رفتن . منهزم شدن . پشت دادن
: بیفکند شمشیر هندی ز مشت
بنومیدی از جنگ بنمود پشت .
فردوسی .
فراوان از آن نامداران بکشت
چو بیچاره تر گشت بنمود پشت .
فردوسی .
فراوان کس از لشکر او بکشت
چو طایر چنان دید بنمود پشت .
فردوسی .
بشمشیر از ایشان دو بهره بکشت
چو چوپان چنان دید بنمود پشت .
فردوسی .
دلیران بدشمن نمودند پشت
از آن کار باد اندرآمد به مشت .
فردوسی .
بدشمن هر آنکس که بنمود پشت
شود زان سپس روزگارش درشت .
فردوسی .
سرانجام گشتاسب بنمود پشت
بدانگه که شد روزگارش درشت .
فردوسی .
شدم تنگدل رزم کردم درشت
جفاپیشه ماهوی بنمود پشت .
فردوسی .
مرا جنگ دشمن به آید ز ننگ
یکی داستان زد برین بر پلنگ
که خیره به بدخواه منمای پشت
چو پیش آیدت روزگار درشت .
فردوسی .
چهل دیگر از نامداران بکشت
غمی شد سپهدار و بنمود پشت .
فردوسی .
بسی نامداران ما را بکشت
چو یاران برفتند بنمود پشت .
فردوسی .
نمودی بمن پشت همچو زنان
برفتی غریوان و مویه کنان .
فردوسی .
ز پیش سواری نمودند پشت
بسی از دلیران توران بکشت .
فردوسی .
بگفتش سخنها ازینسان درشت
به تندی از آنجای بنمود پشت .
فردوسی .
وزان نامداران فراوان بکشت
بسی حمله بردند و ننمود پشت .
فردوسی .
ز ایران فراوان سران را بکشت
غمی شد دل طوس و بنمود پشت .
فردوسی .
از ایشان کس از بیم ننمود پشت
بسی نامور شاه ایران بکشت .
فردوسی .
صد و شصت مرد از دلیران بکشت
چو گهرم چنان دید بنمود پشت .
فردوسی .
نماید گهی رومی از بیم پشت
گریزان و آن زردخنجر به مشت .
اسدی (گرشاسب نامه ).
لشکر عشق تو باز بر دل من ران گشاد
گر همه در خون کشد پشت نباید نمود.
خاقانی .
سواری که در جنگ بنمود پشت
نه خود را که نام آوران را بکشت .
سعدی (بوستان ).
|| ترک دادن . (برهان قاطع).
-
پشت نمودن خورشید ؛ غروب کردن آن
: چو خورشید تابنده بنمود پشت
هوا شد سیاه و زمین شد درشت .
فردوسی .