چنان و چنین . [ چ ُ
/ چ ِ ن ُ چ ُ
/ چ ِ ] (ترکیب عطفی ، اِ مرکب ) کذا و کذا. مؤلف آنندراج بنقل از جواهرالحروف نویسد که : «چنان و چنین » را جایی استعمال کنند که دو چیز یا دو شخص مجهول الحقیقة مراد باشند. لیکن ظاهراً این تعریف درست نیست و «چنان و چنین » در نظم و نثر یا در محاوره بیشتر معنی «آن و این » و «فلان و بهمان » و «این و آن » و نظایر اینها میدهد. همچنانکه در این بیت که مؤلف شاهد آورده است ، نیز این معنی مناسب تر است
: آگه از خویشتن چو نیست چنین
۞ چه خبر دارد از چنان و چنین .
؟ (از آنندراج ).
|| پس از حرف ندا (اَی ) افاده ٔ معنی تحقیر و تذلیل منادا کند و این به منزله ٔ «اَیساتَیسا» باشد که در زبان عوام هند نوعی دشنام است . (از آنندراج ). اَی کذا و کذا
: بانگ برزد مرا خرد که خموش
تو کیی باری ای چنان و چنین .
انوری (از آنندراج ).