سائیس . (اِخ )
۞ یکی از قدیمی ترین شهرهای مصر قدیم که در دلتای نیل در مشرق دمنهور قرار داشت . صنعت پارچه های کتانی این شهر مشهور بود و معبد معروفی برای الهه ٔ «نیت » حامی و خداوند این صنعت در سائیس بناکرده بودند که هرودوت از آن دیدن کرد. فنیقی ها در دوره ٔ سلسله ٔ هجدهم و اهالی لیبی در دوره ٔ سلسله ٔ بیستم فراعنه ، نمایندگیهای تجارتی در سائیس تأسیس کردند. سپس همین مهاجرین امرای سائیس نام یافتند و بعنوان بیست و ششمین و بیست وهشتمین و سی امین سلسله ٔ فراعنه بر مصر فرمانروائی یافتند. و در دوره ٔ همین سلسله ها سائیس کانون تمدن درخشانی شد و گاهی بتجدید حیات هنر و صنعت مصر در این دوره نام رستاخیز سائیسی
۞ داده اند. با فتح مصر بدست کمبوجیه شاهنشاه هخامنشی ، سلسله ٔ بیست و ششم یا سلسله ٔ پادشاهان سائیس منقرض گردید. کمبوجیه بمعبد سائیس رفت و در مقابل خدایان محلی زانو زد ولی هرودوت گفته است که مومیائی آمازیس را بیرون آورد و در آتش انداخت .(ایران باستان ج
1 ص
492 و
502 و
503 و
505 و
507).