اجازه ویرایش برای هیچ گروهی وجود ندارد

سپیده

نویسه گردانی: SPYDH
سپیده . [ س َ / س ِ دَ / دِ ] (اِ مرکب ) (از: سپید + َه ، پسوند صفت ساز) در پهلوی «سپتک » ۞ . گلی است . «خسرو کواتان بند 87» (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). گیاهی است شبیه نی بوریا. (یادداشت مؤلف ). || پهنای روشنی صبح صادق . (برهان ) (آنندراج ) (غیاث ) :
چنین تا سپیده بر آمد ز جای
تبیره بر آمد ز پرده سرای .

فردوسی .


سپیده چو از جای خود بر دمید
میان شب و تیره اندرخمید.

فردوسی .


چو آهیخت بر چنگ شب روز تیغ
ستاره گرفت از سپیده گریغ.

اسدی .


سپیده چو برزد سر از باختر
سیاهی بخاور فرو برد سر.

نظامی .


خروس کنگره ٔ عقل پر بکوفت چو دید
که در شب امل من سپید شد پیدا.

خاقانی .


- سپیده ٔ بام ؛ سپیده ٔ صبح :
درست گفتی کز عارضش برآمده بود
گه فرو شدن تیره شب سپیده ٔ بام .

فرخی .


بدین طرب همه شب دوش تا سپیده ٔ بام
همی ز کوس غریو آمد و ز بوق شغب .

فرخی .


- سپیده ٔ تخم مرغ (خایه ) ؛ سپیده که در تخم مرغ بود :
دو خایه کرد و بلغده شد و هم اندروقت
شکست و ریخت هم آنجا سپیده و زرده .

سوزنی (دیوان چ شاه حسینی ص 85).


مصون از آفات دهر بوقلمون چون زرده ٔ خایه در سپیده . (ترجمه ٔ محاسن اصفهان ص 54).
- سپیده ٔ صادق ؛ دم صبح :
صدر جهان جهان همه تاریک شب شده است
از بهر ما سپیده ٔ صادق همی دمی .

رودکی .


- سپیده ٔ صبح ؛ کنایه از سپیدی که پیش از طلوع آفتاب پدیدار شود. (آنندراج ) :
آنگاه سرخی برود و آن سپیدی بر پهنا بماند که برای سپیده ٔ صبح است . (التفهیم ص 67 و 68).
چون شاه جهان بر اوبرآمد گویی
خورشید شد از سپیده ٔ صبح بلند.

ابوطالب کلیم (از آنندراج ).


|| سفیدآبی که زنان بر روی مالند و آن اقسام می باشد. بهترین آن آن است که شاخ گوزن را بسوزانند تا سفید شود و بکوبند و بپزند و ماست خمیر کنند و خشک سازند. بعد از آن بسایند و بر روی مالند. (برهان ) (آنندراج ): اسفیداج ، سفیدآب ؛ سپیده ٔ زنان . (زمخشری ). غُمْنة؛ غالیه و روی شویه که زنان بر روی مالند. (منتهی الارب ). اسفیداج ؛ سپیده . معرب آن است و آن خاکستر قلعی است . و اسرب اذاشدد علیه الحریق صار اسرنجاً ملطف جلاء. (منتهی الارب ) :
گفتم که سپیده کرده ای بهر کسی
رنجید نگار از این و بگریست بسی
گفتا که ز شام زلف خود بیزارم
گر بر رخ من سپیده دم زد نفسی .

تاج الدین عمربن مسعود.


و زنگی شب سپیده در چهره مالید. (سندبادنامه ص 88). عجوزه ٔ سیاه که سپیده بر رو مالیده و خود را نوجوان و نغز مینماید. (کتاب المعارف بهاء ولد). و روی را بسپیده و غازه ٔ نیاز بیارای . (کتاب المعارف ).
از پی مشاطگیت هر سحر آید فلک
کحل و سپیده بدست آینه در آستین .

سلمان ساوجی .


واژه های قبلی و بعدی
واژه های همانند
۹ مورد، زمان جستجو: ۰.۱۷ ثانیه
بمعنی تخم مرغ بزبان فارسی میباشد . این واژه در حومه شرق کابل مروج است. خراسان شرقی (افغانستان) کنونی.
سپیده دم . [ س َ / س ِ دَ / دِ دُ ] (اِ مرکب ) سرخ مرد [ کذا ] ۞ را گویند و آن گیاهی است شبیه به بستان افروز و ساقش سفید می باشد. (برهان ). ج...
سپیده دم . [ س َ / س ِ دَ / دِ دَ ] (اِ مرکب ) سحرگاه و دم صبح صادق . (برهان ). گاه طلوع صبح صادق و دمیدن سپیده . (آنندراج ). صبح صادق . (غیاث...
سپیده دمان . [ س َ / س ِ دَ / دِ دَ ] (اِ مرکب ، ق مرکب ) به وقت سپیده دم . به وقت سپیده ٔ صبح : دژآگهی که به بیشه درون سپیده دمان ز بیم ...
سپیده بالا. [ س َ / س ِ دَ / دِ ] (اِ مرکب ) صبح کاذب . (تاج المصادر بیهقی ) سپیده بالای . و رجوع به سپیده بالای شود.
سپیده بالای . [ س َ /س ِ دَ / دِ ] (اِ مرکب ) صبح کاذب . (شرفنامه ). روشنی صبح صادق که آن را سپیده دم نیز گویند. (آنندراج ).
سپیده کردن . [ س َ / س ِ دَ / دِ ک َ دَ ] (مص مرکب ) سپیده بر روی مالیدن : گفتم که سپیده کرده ای بهر کسی . عمربن مسعود.و رجوع به سپیده شو...
سپیده پهنایی . [ س َ / س ِدَ / دِ پ َ ] (اِ مرکب ) صبح کاذب . (ناظم الاطباء).
سرور اعظم باکوچی معروف به سپیده کاشانی (مرداد ۱۳۱۵ در کاشان - ۲۴ بهمن ۱۳۷۱ لندن) شاعر، ترانه‌سرا و مقام‌دار فرهنگی اهل ایران بود.[۱]به او لقب مادر شعر...
نظرهای کاربران
نظرات ابراز شده‌ی کاربران، بیانگر عقیده خود آن‌ها است و لزوماً مورد تأیید پارسی ویکی نیست.
برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.