گشن گیری . [ گ ُ ] (حامص مرکب ) (اصطلاح گیاه شناسی )
۞ عبارت است از آمیختن گامت نر با گامت ماده . در این عمل چند مرحله میتوان در نظر گرفت . اول گرده افشانی ، انتقال دانه ٔ گرده به اشکال مختلف صورت میگیرد. اگر گل ، نر ماده باشد و پرچم و مادگی آن در یکجا و نزدیک قرار گیرد، انتقال دانه ٔ گرده به آسانی انجام میشود و مستقیماً پس از باز شدن بساک دانه های گرده بر روی کلاله می نشیند. در این حالت گرده افشانی مستقیم است . اگر پرچم و مادگی دریک موقع نرسند و یکی از آنها زودتر بالغ شود، پرچمهای یک گل به مادگی گلهای دیگر که رسیده اند منتقل میشود و اگر گلهای ماده و گلهای نر جداگانه باشند نیز همین عمل صورت میگیرد. گیاهانی که گلهای نر و ماده ٔ آنها جدا، ولی بر روی یک پایه اند تک پایه نامیده میشوند، مانند: ذرت ، بلوط و فندق و اگر گلهای نر بر روی یک گیاه و گلهای ماده بر روی گیاه دیگر باشد آنرا دو پایه خوانند، مانند: شاهدانه و خرما، و در تمام این حالت گردافشانی مستقیم است . گردافشانی غیرمستقیم ، بوسیله ٔ باد یا حشرات (زنبور، مگس و پروانه ) صورت میگیرد. گاهی نیز بوسیله ٔ انسان انجام میشود که گرده ها را از روی درخت نر گرفته بر روی درخت ماده می افشانند (خرما). بعضی از دانه های گرده بالهایی دارند که وزش باد انتقال آنها را آسان تر میکند (کاج ). آمیزش : همین که دانه ٔ گرده ای بر روی کلاله قرار گیرد ناهمواری سطح آن به همواریهای لاله میچسبد. رطوبت ماده ٔ غذایی و لعابی لاله در داخل گرده اثر کرده لوله گرده ساخته می شود... رجوع به گیاه شناسی گلاب ص
5 و
182 و
183 شود.