مشیرالدوله

مشیرالدوله . [ م ُ رُدْ دَ ل َ ] (اِخ ) میرزا نصراﷲخان . صدراعظم ایران از رجال دوره ٔ اخیر عهد قاجار (متوفی 1325 هَ . ق .). وی از اهل نائین بود. در آغاز زندگی در رنج و سختی بسیار به سر برد. در تهران نخست در خدمت آصف الدوله و سپس در خدمت ابراهیم خان تبریزی درآمد، آنگاه منشی وزارت خارجه شد و مورد توجه اتابک گردید و به وزارت لشکر رسید. در ابتدای کار در وزارت خارجه لقب مصباح الملک داشت و بوسیله ٔ اتابک در سال 1309 به مشیرالملک ملقب شد. پس از قتل ناصرالدین شاه محسن خان مشیرالدوله که وزارت خارجه را داشت برای معالجه به اروپا رفته بود، لذا امین السلطان ، مشیرالملک را به کفالت وزارت خارجه منصوب ساخت و پس از فوت محسن خان ، لقب و شغل او به مشیرالملک (میرزا نصراﷲ نائینی ) رسید. و چون در سال 1321 هَ . ق . امین السلطان معزول شد میرزا نصراﷲ مشیرالدوله باز هم وزارت خارجه رابر عهده داشت . و در سال 1324 هَ . ق . پس از سقوط عین الدوله به فرمان مظفرالدین شاه به صدارت رسید. او شش ماه در دوران مظفرالدین شاه و دو ماه در دوران محمدعلی شاه مقام صدارت را بر عهده داشت و چون از قصد محمدعلی شاه در احضار اتابک از اروپا آگاهی یافت تمارض کرد و از کار کنار رفت . پس از کشته شدن امین السلطان به مشیرالدوله تکلیف تشکیل کابینه نمودند و او به عللی از این کار خودداری کرد و چند روز بعد چهارم شعبان 1325 هَ . ق . درگذشت . رجوع به تاریخ رجال ایران تألیف بامداد ج 4 ص 351 و تاریخ بیداری ایران ص 444 شود.