نصر سامانی . [ ن َ رِ ] (اِخ ) (امیر...) ابن احمدبن اسماعیل ، ملقب به امیرسعید و مکنی به ابوالحسن و مشهوربه امیر نصر سامانی ، وی سومین و معروفترین سلاطین سامانی است ، به سال
293 هَ . ق . در بخارا تولد یافت
۞ و پس از پدرش احمد که در سال ششم سلطنت به دست غلامان خویش کشته شد - به سال
301هَ . ق . - در سن هشت سالگی به شاهی نشست
۞ و مدت سی سال حکمرانی کرد، در عهد امارت او منصوربن اسحاق سامانی در خراسان دعوی امیری کرد و مغلوب گشت و نیز ماکان کاکی سردار دیلمی که به تصرف خراسان تاخته بود کشته گشت
۞ . در پایان سلطنت و عمر امیر نصر مورخان اختلاف کرده اند، گروهی مرگ او را به سال
330 یا
۞ بر اثر مرض سل نوشته اند و گروهی آورده اند که چون امیرنصر مذهب اسماعیلی پذیرفته بود امرای سپاه با او به مخالفت برخاستند و فرزندش نوح را به امارت نشاندند و امیرنصر را زندانی کردند و وی درسال
331 در زندان وفات یافت . امیرنصر به اتفاق مورخان پادشاهی دانش پرور بود، ابوالفضل بلعمی و جیهانی ومصعبی وزارت او داشتند، و رودکی معاصر و مداح وی بود. ابن اثیر مدت حکمرانی او را سی سال و
33 روز و طول عمرش را
38 سال ثبت کرده است . رجوع به تاریخ گزیده ص
389 و الاعلام زرکلی ج
8 ص
338 و مقدمه ٔ ابن خلدون ج
4 ص
336 و الکامل ابن اثیر ج
8 ص
130 و حمزه ص
150 و ابن الوردی ج
1 ص
275 و عتبی ج
1 ص
349 و شذرات الذهب ج
2 ص
331 وتاریخ مختصرالدول ص
287 و لباب الالباب ج
1 ص
523 شود.