نوی

نوی .[ ن َ / ن ُ ] ۞ (حامص ) تازگی . (ناظم الاطباء) (برهان قاطع) (غیاث اللغات ). تجدد. (یادداشت مؤلف ). نو بودن . مقابل کهنگی :
سخن زین نمط هرچه دارد نوی
بدین شیوه ٔ نو کند پیروی .

نظامی .

و گر بی شگفتی گذاری سخن
ندارد نوی شیوه های کهن .

نظامی .

|| طراوت . شادابی . رواج و رونق . جدت . آراستگی و زیبائی :
چو دیهیم شاهی به سر برنهاد
جهان را به نوی همی مژده داد.

فردوسی .

این کهن گیتی ببرد از تازه فرزندان نوی
ما کهن گشتیم و او نو اینش زیبا جادوی .

ناصرخسرو.

لباس گرانمایه ٔ خسروی
که دل را نوا داد و تن را نوی .

نظامی .

ز شرع خود نبوت را نوی داد
خرد را در پناهش خسروی داد.

نظامی .

بشنو این پند از حکیم غزنوی
تا بیابی در تن کهنه نوی .

مولوی .

به دلها نیاز اوستادی قوی است
کزو هر زمان صنعتی را نوی است .

امیرخسرو.

|| تجدید. (برهان قاطع). رجوع به معنی قبلی شود. || جوانی . رجوع به شاهد ترکیب بنوی در ترکیبات همین لغت شود.
- از نوی ؛ از نو. دیگر بار. بار دیگر :
بیاراست ایوان کیخسروی
برافروخت ایوان بدو از نوی .

فردوسی .

- || جدیداً. بتازگی . اخیراً :
دیری است کاین بزرگی در خاندان اوست
این مرتبت نیافت کنون خواجه از نوی .

فرخی .

- بنوی (به نوی ) ۞ ؛ از نو. بار دیگر. دیگر بار :
ببخشید بر لشکرش خواسته
سپاهش بنوّی شد آراسته .

فردوسی .

دمنده بر آن رزمگاه آمدند
بنوّی همه کینه خواه آمدند.

فردوسی .

ز هر سو سلاح و سپاه آوریم
بنوّی یکی تازه راه آوریم .

فردوسی .

چو این گفته شد پاک برخاستند
بنوّی شدن را بیاراستند.

شمسی (یوسف و زلیخا).

نوشتم یکی نامه ٔ دلپسند
بنوّی بر آن بارگاه بلند.

شمسی (یوسف و زلیخا).

مرا شکوفه خوش آید که ابتدای بهار
زمانه را بنوی زینت و نگار دهد.

ظهیری .

- || اخیراً. به تازگی . جدیداً. حدیثاً. (یادداشت مؤلف ) :
کس اندر جهان این شگفتی ندید
که اکنون بنوی به ایران رسید.

فردوسی .

چنین گفت شاه جهان باتخوار
که آمد بنوی یکی نامدار.

فردوسی .

نه دولت است اینکه بنوی بدو رسید
نه خدمت است اینکه بنوی شد اختیار.

فرخی .

باید که بخدمت آید با لشکرها چه آنکه با وی بودند و چه آنکه بنوی فرازآورده است . (تاریخ بیهقی ص 34). آن کسان را که بنوی اثبات کرده است بداشته آید. (تاریخ بیهقی ص 34).
- || در جوانی :
شد آن نامور مرد شیرین سخن
بنوی بشد زین سرای کهن .

فردوسی .