دانشنامه ایرانیکا

دانشنامهٔ ایرانیکا (به انگلیسی: Encyclopædia Iranica) یکی از بزرگ‌ترین و جامع‌ترین پروژه‌های ایران‌شناسی است.[۱] کار تدوین این دانشنامه در سال ۱۳۴۷ خورشیدی و به پیشنهاد احسان یارشاطر و با اختصاص ۲ میلیون دلار بودجه توسط امیرعباس هویدا نخست وزیر وقت ایران در دوران سلطنت محمدرضا شاه پهلوی آغاز گردید[۲]، اما با رویداد انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، بودجه این دانشنامه توسط دولتمردان وقت نظام جمهوری اسلامی قطع و ادامه تدوین آن در ایالات متحده آمریکا دنبال گردید.[۳] این دانشنامه که درباره فرهنگ و تاریخ ایران‌زمین و به زبان انگلیسی می‌باشد، در بخش ایران‌شناسی دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک نوشته می‌شود.

حامیان مالی این دانشنامه دانشگاه کلمبیا و بنیاد ملی علوم انسانی آمریکا هستند. این دو بنیاد پس از ده سال تامین این پروژه، ادامه کمک مالی را منوط به کمک مالی از داخل ایران کردند.[۴]

جلد اول این مجموعه در سال ۱۳۶۱ (۱۹۸۲ میلادی) به چاپ رسید و تا امروز ۱۵ جلد از آن منتشر شده‌است.[۵] قرار است حجم این دانشنامه به ۴۵ جلد برسد.[۶] احسان یارشاطر سر ویراستار ایرانیکا است و هیأت ویراستاران (شامل افرادی چون احمد اشرف و نیکولاس سیمز-ویلیامز) و بیش از ۴۰ ویراستار (همانند ویلیام چیتیک) و ۱۶۵۰ پژوهنده، در تکمیل این دانشنامه بزرگ مشارکت دارند.[۷]

شایان ذکر است حدوداً بیست سال پس از آغاز انتشار ایرانیکا پنج مقاله (انقلاب مشروطه، پوشاک در ایران‌زمین، ادبیات داستانی در ایران، خوشنویسی و تاریخ روابط ایران و آلمان) از سری مقالات این دانشنامه توسط انتشارات امیرکبیر ترجمه و چاپ شده‌است و در دسترس علاقه‌مندان فارسی زبان قرار گرفته‌است.[۸] دانشنامهٔ ایرانیکا با هدف بیش‌ترین دسترسی برای خوانندگان در سطح جهانی به زبان انگلیسی منتشر می‌شود. قرار است پس از اتمام و تکمیل، همهٔ نوشتارها به زبان فارسی ترجمه شوند.[۹]

جلد‌های دانشنامه [ویرایش]

تا به حال ۱۴ جلد از این دانشنامه منتشر شده‌است [۱۰]:

Volume 1, ĀB – ANĀHID, 1985.
Volume 2, ANĀMAKA – ĀṮĀR AL-WOZARĀʾ, 1987.
Volume 3, ĀTAŠ – BEYHAQI, 1989.
Volume 4, BĀYJU – CARPETS, 1990.
Volume 5, CARPETS – COFFEE, 1992.
Volume 6, COFFEEHOUSE – DĀRĀ, 1993.
Volume 7, DĀRĀ(B) – EBN AL-AṮIR, 1996.
Volume 8, EBN ʿAYYĀŠ – EʿTEŻĀD-AL-SALṬANA ,1998.
Volume 9, ETHÉ – FISH, 1999
Volume 10, FISHERIES – GINDAROS, 2001.
Volume 11, GIŌNI – HAREM I, 2003.
Volume 12, HAREM I – ILLUMINATIONISM, 2004.
Volume 13, ILLUMINATIONISM – ISFAHAN VIII, 2006.
Volume 14, ISFAHAN IX – JOBBĀʾI, 2008.
منابع [ویرایش]

↑ اعتراض دانشنامه «ایرانیکا» به آسوشیتدپرس (رادیو زمانه)
↑ «هفتهٔ ایرانیکا» در پاریس (رادیو زمانه)
↑ جشن تولد ایرانیکای ۳۵ سالهٔ ۱۳ جلدی (رادیو زمانه)
↑ جشن تولد ایرانیکای ۳۵ سالهٔ ۱۳ جلدی (رادیو زمانه، ۳۱اردیبهشت۱۳۸۷)
↑ «هفتهٔ ایرانیکا» در پاریس (رادیو زمانه)
↑ «US-funded encyclopedia revels in Iran greatness» ‎(انگلیسی)‎. هرالد تریبیون. بازبینی‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۰۷.
↑ ۱۲ تا ۱۹ اردیبهشت، هفته جهانی «ایرانیکا» (رادیو فردا)
↑ نشست «بیش از سی سال با ایرانیکا» در سوئد (بی‌بی‌سی فارسی)
↑ Encyclopaedia Iranica
↑ «Citing Iranica». Encyclopædia Iranica. بازبینی‌شده در ۲۱-۱۰-۲۰۱۱.
پیوند به بیرون [ویرایش]

وبگاه رسمی
About Iranica, Encyclopædia Iranica.
شب «بوعلی سینا» به سود دانشنامه ایرانیکا
رده‌های صفحه: فرهنگ در ایراندانش‌نامه‌های برخطدانشنامه ایرانیکا