تذکره هفت اقلیم

امین احمد رازی، تذکره‌نویس و ادیب ایرانی قرن شانزده و هفده میلادی دوران صفویه است. زندگی[ویرایش] امین احمد رازی، محمد مؤمن، فرزند میرزا احمد تهرانی در ری متولد شد. سال 1002 ه.ق سال تولد او نبوده و سال اتمام تالیف اثر معروف او - تذکره هفت اقلیم - بوده است. از تاریخ تولد او اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. پدرش از جانب شاه طهماسب صفوی به کلانتری ری مأمور بود. امین احمد نیز از اعیان دربار صفوی بود و در دورهٔ شاه عباس اول به هندوستان رفت و به دربار جهانگیر شاه راه یافت. در آنجا طی مدت شش سال تذکرهٔ نفیس خود هفت اقلیم را نوشت.[۱] هفت اقلیم[ویرایش] هفت اقلیم اطلاعات تاریخی، بیوگرافی و توپوگرافی گسترده ای را ارائه می دهد و بر اساس ایده قدیمی «هفت اقلیم» مرتب شده است، یعنی تقسیم عمده جهان بر اساس عرض جغرافیایی بر اساس نظرات بطلمیوس. در این اثر ۱۵۶۰ تعداد زندگی نامه موجود است و شامل جزئیات بیشتری از آنچه در لباب الالباب یا تذکرة الاولیاء یافت می شود است. این اثر همچنین نمونه‌هایی از شعر و نثر دارد که در جای دیگر ثبت نشده است. اقلیم اوّل: یادکرد یمن و بلاد الزّنج و نوبه و چین اقلیم دوم: یادکرد مکّه و مدینه و یمامه و هرمز و دکن و... اقلیم سوم: یادکرد عراق و بغداد و کوفه و نجف و... اقلیم چهارم: یادکرد خراسان و بلخ و هرات و جام و مشهد و ... اقلیم پنجم: یادکرد شروان و گنجه و خوارزم و ماوراءالنهر و ... اقلیم ششم: یادکرد ترکستان و فاریاب و روسیه و ... اقلیم هفتم: یادکرد بلغار و سقلاب و یأجوج و مأجوج درگذشت[ویرایش] به‌درستی روشن نیست که رازی پس از تألیف هفت‌اقلیم، چگونه روزگار می‌گذرانده و حتى معلوم نیست که دقیقاً در چه سالی درگذشته است. ولی همین اندازه روشن است که وی، اولاً در هند درگذشته، ثانیاً هنگام تألیف عرفات العاشقین (۱۰۲۲-۱۰۲۴ ق / ۱۶۱۳-۱۶۱۵ م) در قید حیات نبوده است. مشار (۱ / ۶۸۳)، او را در ۱۰۲۱ ق / ۱۶۱۲ م زنده دانسته است. البته باتوجه‌به طول زمان تألیف عرفات العاشقین، این نظر نمی‌تواند چندان دور از ذهن باشد. [۲] منابع[ویرایش] 1. ↑ رازی، امین احمد (۱۳۷۸). تذکره هفت اقلیم تصحیح سیدمحمدرضا طاهری «حسرت». انتشارات سروش. 2. ↑ میرانصاری، علی (۱۳۹۸). مقاله «امین احمد رازی». مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی. • اثرآفرینان، زندگینامهٔ نام‌آوران فرهنگی ایران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۷۷ نهفتن • ن • ب • و جغرافی‌دانان قرون میانی دوران اسلامی جغرافی‌دانان (حدود سده‌های قمری) سدهٔ ۹ (سده‌های دوم وسوم) محمد بن موسی خوارزمی • ابوحنیفه دینوری • یعقوبی • سلیمان تاجر سدهٔ ۱۰ (سده‌های سوم و چهارم) ابن خردادبه • ابن رسته • ابن فضلان • ابوزید بلخی • ابومحمد الحسن الهمدانی • علی بن حسین مسعودی • اصطخری • خشخاش بن سعید بن اسود • ابن حوقل • ابن فقیه همدانی • محمد مقدسی • جیهانی سدهٔ ۱۱ (سده‌های چهارم و پنجم) ابوریحان بیرونی • ناصرخسرو • گردیزی • بکری • محمود کاشغری سدهٔ ۱۲ (سده‌های پنجم و ششم) محمد بن ابی بکر ظهری • شریف ادریسی سدهٔ ۱۳ (سده‌های ششم و هفتم) ابن جبیر • یاقوت حموی • ابن سعید مغربی • ابن نفیس سدهٔ ۱۴ (سده‌های هفتم و هشتم) شمس الدین الانصاری الدمشقی • ابوالفدا • ابن وردی • حمدالله مستوفی • ابن بطوطه • ابن فضل‌الله عمری سدهٔ ۱۵ (سده‌های هشتم و نهم) ابن ماجد سدهٔ ۱۶ (سده‌های نهم و دهم) سلیمان المهری • پیری رئیس • میراحمد نصراله تهتوی • امین احمد رازی آثار المسالک و الممالک • صوره الارض • نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق • الرود المطار • معجم‌البلدان • سفرنامه ابن بطوطه • مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر • نقشه پیری رئیس مکتب‌ها مکتب بلخی • مکتب عراقی تأثیرات افلاطون • بطلمیوس رده‌ها: • اهالی ایران در سده ۱۶ (میلادی) • اهالی ایران در سده ۱۷ (میلادی) • اهالی ایران صفوی در سده ۱۶ (میلادی) • اهالی ری • تذکره‌نویسان اهل ایران • جغرافی‌دانان اسلام در قرون وسطی • جغرافی‌دانان اهل ایران • جغرافی‌دانان سده ۱۶ (میلادی) • درگذشتگان سده ۱۷ (میلادی) • زادگان سده ۱۶ (میلادی) • جغرافی‌دانان فارسی‌زبان دوران قرون وسطی • این صفحه آخرین‌بار در ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۲ ساعت ‏۰۸:۱۰ ویرایش شده‌است.