رحیم معینی کرمانشاهی

رحیم معینی کرمانشاهی (۱۵ بهمن ۱۳۰۱ – ۲۶ آبان ۱۳۹۴)، نقاش، روزنامه‌نگار، نویسنده، شاعر و ترانه‌سرای اهل ایران بود. زندگی خردسالی رحیم معینی کرمانشاهی به روایت‌های پیشین در سال ۱۳۰۱[۱][۲] در کرمانشاه زاده شده است؛ اما در مراسم گرامیداشتی که در خردادماه سال ۱۳۸۳ برای او در تهران برگزار شده به دفعات سال تولد او را ۱۳۰۴ قید کرده‌اند. از آنجا که گزارش این مراسم در جزوه‌ای نیز انتشار یافته و اعتراضی از سوی شاعر و ترانه‌سرا در برنداشت و می‌توان همین روایت آخر را درست دانست.[۳] پدرش کریم معینی، ملقب به سالار معظم، مردی شجاع و دلیر بود و به واسطهٔ رفاقتی که با نصرت‌الدّوله فیروز داشت، چندی از طرف وی به حکومت فارس منصوب شد و مدتی نیز برای سرکوبی شورشیان لرستان با سپهبد امیر احمدی همکاری کرد و پس از فوت نصرت‌الدّوله برای همیشه از کارهای سیاسی کناره‌گیری کرد و در گوشهٔ انزوا به سر بُرد. نیای معینی حسین‌خان معین‌الرعایا مردی لایق و با سواد و مردم‌دار بود و از نظر بخشش و کمکی که به مردم می‌کرد مورد توجه و احترام بود و نسبت به ائمهٔ اطهار اخلاص فراوان داشت و در نهضت مشروطه و استبداد به دست مردی ناشناس به تحریک عده‌ای از مالکین کشته شد. وی تکیه‌ای در کرمانشاه بنا کرد که اکنون به نام برادر کوچک او معاون‌الملک مشهور است. زندگی شخصی [ویرایش] معینی کرمانشاهی در سال ۱۳۳۷ با عشرت عطوفی ازدواج کرد و صاحب ۵ فرزند به نام‌های شیرین، حسین، نوشین، مریم و فرهاد شد. عشرت عطوفی در ۱۴ تیر ۱۳۹۲ درگذشت. فعالیت هنری [ویرایش] او از سال ۱۳۲۰ خورشیدی به کار نقاشی پرداخت و در این راه پیشرفت کرد و تابلوهایی نیز به یادگار گذارد که از جمله تابلو مسیح با کار سیاه قلم است و در ضمن کارهای نقاشی به نظم شعر می‌پردازد و قسمتی از آثار ادبی و اجتماعی او در روزنامهٔ سلحشوران غرب به چاپ رسید و داستان اختر و منوچهر را در چهار تابلو به رشتهٔ نظم کشید و در آن حقایقی از اجتماع زمان را مجسم کرد. امید شاعری توانا و خوش ذوق است و ضمن سرودن شعر چندی به ترانه‌سرایی پرداخت و ترانه‌های او که توسط خوانندگان رادیو خوانده می‌شد از شهرت به سزایی برخوردار شد. آشنایی با نقاشی و فنون آن سبب شد که در خلق اشعار و ترانه‌هایش گرایش به تصویرسازی داشته باشد.[۳] معینی کرمانشاهی از ۲۱ مرداد ۱۳۳۰ به دستور محمد مصدق نخست‌وزیر وقت، به استخدام ادارهٔ کّل انتشارات و تبلیغات درآمد و در سال ۱۳۳۴ به معاونت ادارهٔ رادیو منصوب گردید. معینی کرمانشاهی در ابتدای دههٔ ۱۳۳۰ و به پیشنهاد علی دشتی، تخلّص «امید» را برگزید و پس از اعتراض اخوان ثالث از داشتن تخلّص منصرف شد و پسوند کرمانشاهی را به دنبال نام خانوادگی معینی اضافه نمود و با نام معینی کرمانشاهی به کار هنری پرداخت. از آثار او می‌توان به دیوان ای شمع‌ها بسوزید شامل غزلیّات وی تا سال ۱۳۴۴، اندیشه‌ای در مثنوی به نام فطرت، دیوان خورشید شب شامل غزلیّات سروده شده تا سال ۱۳۶۵، بررسی آثار و احوال لسان‌الغیب در حافظ برخیز، در خرابات مغان شامل تضمین غزلیّات حافظ، خواب نوشین، حکایت نگفته و ۱۰ جلد تاریخ منظوم ایران پس از حمله اعراب تا عصر حاضر تحت عنوان شاهکار تاکنون طبع و نشر شده است. معینی کرمانشاهی تا روز یکشنبه، ۲۴ آبان ماه ۱۳۹۴ قلم به دست مشغول ادامه شاهکار بود و تنها کهولت سن و سنگینی گوش او را رنج می‌داد. رحیم معینی کرمانشاهی پس از ۴۸ ساعت تب خفیف روز ۲۶ آبان ماه به منظور درمان تب و دیدار از فرزندش حسین معینی کرمانشاهی که بستری بود عازم بیمارستان جم شد که قبل از رسیدن در اتومبیل با سکته قلبی از رنج زیستن رهایی یافت. طبق وصیّت معینی کرمانشاهی، مسئولیّت جمع‌آوری، ویرایش، نظارت بر چاپ غزلیات، خاطرات و ادامه شاهکار به فرزندش حسین داده شده است؛ کما اینکه آثار آهنگین او نیز در سال ۱۳۷۳ به وی واگذار گردیده بود. فعالیت روزنامه‌نگاری [ویرایش] رحیم معینی کرمانشاهی در سال ۱۳۲۸ در شهر کرمانشاه روزنامهٔ سلحشوران غرب را بنیان گذاشت. این روزنامه در سال‌های نخست‌وزیری محمد مصدق از مشی این دولت حمایت کرده و به‌همراه چند نشریهٔ دیگر در کرمانشاه نام «مطبوعات ملی کرمانشاه» را بر خود نهادند. پس از سقوط دولت مصدق در سال ۱۳۳۲، سلحشوران غرب نیز توقیف شده و معینی کرمانشاهی برای مدتی زندانی و همچنین از شغل خود در بانک سپه اخراج شد.[۴] درگذشت [ویرایش] مقبره معینی کرمانشاهی در بهشت سکینه کرج رحیم معینی کرمانشاهی در تاریخ سه‌شنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۴ در سن ۹۲ سالگی در بیمارستان جم درگذشت و در بهشت سکینه شهر کرج دفن شد.[۵][۶] معینی کرمانشاهی از سال ۱۳۸۷ به دلیل کهولت سن و بیماری‌های ناشی از این مسئله، با بیماری دست و پنجه نرم می‌کرد.[۷] آثار [ویرایش] ترانه [ویرایش] کودکی، نگرانم، رفتم که رفتم (آهنگ‌ها از علی تجویدی)، نوای دل، تنهایی (آهنگ‌ها از جواد لشکری)، شب زنده‌دار و طاووس (آهنگ‌ها از پرویز یاحقی)، از تو گذشتم (آهنگ از حبیب‌الله بدیعی). از اشعار ماندگار وی می‌توان به عجب صبری خدا دارد، لوح مخدوش با مطلع «من نگویم که به درد دل من گوش کنید، بهتر آن است که این قصه فراموش کنید» و از ترانه‌های مشهور وی می‌توان به یاد کودکی، خواب نوشین و آشفته حالی اشاره کرد. وی در کنار علی تجویدی ۴۰ ترانهٔ ماندگار بر جای گذاشته و با اساتیدی چون پرویز یاحقی، جواد لشکری، حبیب‌الله بدیعی و همایون خرم نیز همکاری داشته است. از دیگر آثار وی می‌توان به حافظ برخیز، فطرت و خورشید شب اشاره کرد. نخستین ترانه‌سرایی برای گل‌ها را بر روی آهنگی از علی تجویدی به مطلع: «چه می‌شد رها بودم از همه قیدی» آغاز کرد و همکاری‌اش با تجویدی منجر به نزدیک به ۴۰ اثر مشترک شده است. نمونه اشعار [ویرایش] خانمانسوز بُوَد، شعله آهی گاهی ناله‌ای می‌شکند پشت سپاهی، گاهی گر مقدر بشود، سلک سلاطین پوید سالک بی‌خبر خفته براهی، گاهی قصه یوسف و آن قوم چه خوش پندی بود به عزیزی رسد افتاده به چاهی، گاهی هستیم سوختی از یک نظر ای اختر عشق آتش‌افروز شود برق نگاهی، گاهی روشنی بخش از آنم که بسوزم چون شمع روسپیدی بود از بخت سیاهی، گاهی عجبی نیست، اگر مونس یاراست رقیب بنشیند بر گل هرزه گیاهی، گاهی چشم گریان مرا دیدی و لبخند زدی دل برقصد به بر از شوق گناهی، گاهی اشک در چشم، فریبنده‌ترت می‌بینم در دل موج ببین صورت ماهی، گاهی زرد رویی نبود عیب، مرانم ازکوی جلوه بر قریه دهد خرمن کاهی، گاهی دارم امید که با گریه دلت نرم کنم بهر طوفانزده سنگی است پناهی، گاهی ز جهان دل برکندم تا شوری پیدا کردم تو پریشان مو کردی چون مجنون صحرا گردم ز تو نوشین لب باشد هم درمان و هم دردم دلم از خون چون مینا لبریز و من خاموشم شب هجران جای می خوناب دل می‌نوشم ز خیالت برخیزد بوی گل از آغوشم تو سیه چشم از چشمم تا دوری من بیمارم تو سیه گیسو هر شب در خواب و من بیدارم تو لب میگون داری من اشک گلگون دارم ز تو دل گر برگیرم از غم دیگر می‌میرم به خدا دور از رویت از جان شیرین سیرم فیلم‌نامه [ویرایش] رحیم معینی کرمانشاهی در اقتباس از برادران کارامازوف نوشتهٔ فیودور داستایفسکی فیلم‌نامهٔ وسوسه شیطان را نوشت که با کارگردانی محمد زرین‌دست بر پرده سینما نقش بست. نوشته‌ها [ویرایش] • ای شمع‌ها بسوزید • فطرت • حافظ برخیز • خورشید شب • شاهکار: دوره تاریخ ایران (منظوم) در ۱۴ جلد • در خرابات مغان • فرزند وی، حسین معینی کرمانشاهی، در صدد چاپ صحیح اشعار ترانه‌های پدر خویش برآمد که کتاب خواب نوشین، راز خلقت و حکایت نگفته نتیجه این کوشش است. برخی از ترانه‌های مشهور [ویرایش] ترانه آهنگساز خواننده مسبب عماد رام نادر گلچین / داریوش من دیگه بچه نمیشم عماد رام نادر گلچین بوی بهار عماد رام نادر گلچین در این دنیا عماد رام عماد رام بهار من گذشته شاید عماد رام عماد رام / ستار عجب صبری خدا دارد محمد حیدری ستار آبشار بزرگ لشگری یاسمین یاد کودکی علی تجویدی دلکش نوای دل جواد لشکری دلکش آشفته حالی علی تجویدی دلکش راز خلقت انوشیروان روحانی مهستی رفتم که رفتم (ازبرت دامن‌کشان) علی تجویدی مرضیه سنگ خارا علی تجویدی مرضیه / معین مینای شکسته همایون خرم مرضیه طاقتم ده همایون خرم مرضیه لاله صحرایی جواد لشکری مرضیه تو بخوان جواد لشکری مرضیه طاووس پرویز یاحقی مرضیه سرو وبید پرویز یاحقی مرضیه برق و خرمن همایون خرم پروین زنگ کاروان همایون خرم کورس سرهنگ‌زاده سنگ صبور حبیب‌الله بدیعی مرضیه بازگشته (امید جانم ز سفر بازآمد) علی تجویدی دلکش شعله سرکش حبیب‌الله بدیعی پوران انسان عماد رام الهه / داریوش به دنبال دل علی تجویدی حمیرا شمع بی‌پروانه علی تجویدی حمیرا گمراه جواد لشکری دلکش فعالیت‌ها [ویرایش] • دارای سابقه کار ادبی از سال‌های ۱۳۲۰ • مدیر روزنامه «سلحشوران غرب» در سال‌های ۱۳۲۸–۱۳۳۲ • ترانه‌سرایی از اوایل دهه ۱۳۳۰ و کار در رادیو تهران و وارد کردن مضمون‌های تازه و تأکید بر تصویرسازی در ترانه‌سرایی. پانویس [ویرایش] 1. ↑ «درگذشت معینی کرمانشاهی». بانی فیلم. دریافت‌شده در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۶.[پیوند مرده] 2. ↑ «رحیم معینی کرمانشاهی، شاعر و ترانه‌سرای ایرانی، درگذشت». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۶. 3. ↑ پرش به بالا به:۳٫۰ ۳٫۱ محمود خوشنام. «معینی کرمانشاهی، شاعر و ترانه‌سرای معاصر درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۵. 4. ↑ «روزنامه‌نگار کرمانشاهی». ایرنا. ۱ آذر ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۵. 5. ↑ «تشییع پیکر رحیم معینی کرمانشاهی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۵. 6. ↑ «رحیم معینی کرمانشاهی، شاعر و ترانه‌سرای ایرانی، درگذشت». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۵. 7. ↑ «رحیم معینی کرمانشاهی درگذشت». فارس. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۵. منابع [ویرایش] مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به رحیم معینی کرمانشاهی در ویکی‌گفتاورد موجود است. • زندگی‌نامه بزرگان موسیقی ایران • زندگی نامهٔ رحیم معینی (معینی کرمانشاهی) • رحیم معینی درگذشت • معینی کرمانشاهی درگذشت[پیوند مرده] نهفتن • ن • ب • و موسیقی ایران در دوران پهلوی ترانه‌سرایان • اردلان سرفراز • اسماعیل نواب صفا • ایرج جنتی عطایی • ایرج رزمجو • بهادر یگانه • بیژن ترقی • بیژن سمندر • یاور همدانی • پرویز وکیلی • تورج نگهبان • جهانبخش پازوکی • رحیم معینی کرمانشاهی • رهی معیری • سعید دبیری • شهین حنانه • کریم فکور • لیلا کسری • محمد صالح‌علا • مسعود امینی • مسعود فردمنش • منصور تهرانی • نوذر پرنگ • هما میرافشار آهنگسازان • آندرانیک آساطوریان • احمد پژمان • اسدالله ملک • اسفندیار منفردزاده • اکبر محسنی • امیر آرام • انوشیروان روحانی • بابک افشار • بابک بیات • بابک رادمنش • پرویز اتابکی • پرویز مقصدی • پرویز یاحقی • جمشید شیبانی • جهانبخش پازوکی • جواد لشکری • حبیب‌الله بدیعی • حسن شماعی‌زاده • حسین دهلوی • حسین واثقی • حسین یاحقی • روح‌الله خالقی • ژاکلین • سیاوش قمیشی • صادق نوجوکی • عباس مهرپویا • عطاءالله خرم • علی تجویدی • فریبرز لاچینی • فرید زلاند • کامبیز روشن‌روان • کورش یغمایی • مارتیک • مجید وفادار • محمد اوشال • محمدتقی مسعودیه • محمد حیدری • محمود قراملکی • منوچهر چشم‌آذر • ناصر چشم‌آذر • همایون خرم • واروژان موسیقی‌دانان • ابوالحسن صبا • جلیل شهناز • جهانگیر ملک • جواد معروفی • حبیب سماعی • حبیب‌الله بدیعی • حسین تهرانی • داریوش صفوت • درویش‌خان • رحمت‌الله بدیعی • عبدالله جهان‌پناه • علی‌اصغر بهاری • فرامرز پایور • فضل‌الله توکل • مجتبی میرزاده • محمد اسماعیلی • مرتضی محجوبی • مرتضی نی‌داوود • مهدی خالدی • نصرالله زرین‌پنجه • همایون خرم خوانندگان مرد • آرتوش • ابوالحسن اقبال‌آذر • ابی • اسماعیل ادیب خوانساری • افشین مقدم • اکبر گلپایگانی • امیر آرام • امین‌الله رشیدی • اندی • اونیک • ایرج • ایرج مهدیان • بهرام سیر • تاج اصفهانی • جمال وفایی • جواد بدیع‌زاده • جواد یساری • حبیب • حسن شماعی‌زاده • داریوش • داریوش رفیعی • داوود مقامی • ستار • سیاوش قمیشی • سید جواد ذبیحی • سید علی‌اصغر کردستانی • شاهرخ • شهرام شب‌پره • شهرام صولتی • ضیا آتابای • عارف • عباس قادری • عبدالعلی وزیری • عبدالوهاب شهیدی • عماد رام • غلامحسین بنان • روانبخش • فرامرز آصف • فرامرز اصلانی • فرهاد • فریدون فرخزاد • فریدون فروغی • قاسم جبلی • کورس سرهنگ‌زاده • کورش یغمایی • مارتیک • مازیار • مجید فرهنگ • محمدرضا شجریان • محمود خوانساری • مرتضی • معین • منوچهر سخایی • نادر گلچین • ناصر مسعودی • نعمت‌الله آغاسی • هوشمند عقیلی • ویگن زن • آفت • افسر شهیدی • الهه • بتی • پروین • پوران • حمیرا • خاطره پروانه • دلکش • رامش • روح‌انگیز • ژاکلین • سوسن • سیما بینا • سیما مافیها • سیمین غانم • شهپر • شهره • عزت روح‌بخش • عهدیه • فتانه • فرشته • فهیمه اکبر • قمرالملوک وزیری • گوگوش • گیتا • لیلا فروهر • مرجان • مرضیه • مریم روح‌پرور • مهستی • مهوش • نسرین • نلی • نوش‌آفرین • هایده • هلن • هنگامه اخوان تصنیف‌ها • خزان عشق • بهار دلنشین • سرگشته • الهه ناز • مرغ سحر • رسوای زمانه • راز دل • غوغای ستارگان • موسم گل • آتش کاروان • به‌سوی تو • طاقتم ده • سوغاتی • امشب شب مهتابه • ای ایران جستارهای وابسته • گل‌ها (برنامه رادیویی) • هنرستان موسیقی ملی • هنرستان عالی موسیقی • موسیقی در ایران • موسیقی سنتی ایرانی • موسیقی لس‌آنجلسی • ارکستر اپرای تهران • مرکز موسیقی بتهوون • مرکز حفظ و اشاعه موسیقی • بیات تهران رده الگو درگاه سخنسالار معینی کرمانشاهی رده‌ها: • اهالی کرمانشاه • ترانه‌پردازان مرد اهل ایران • خاک‌سپاری‌ها در بهشت سکینه • درگذشتگان ۱۳۹۴ • درگذشتگان ۲۰۱۵ (میلادی) • روزنامه‌نگاران هنری اهل ایران • زادگان ۱۳۰۴ • زادگان ۱۹۲۶ (میلادی) • شاعران اهل کرمانشاه • شاعران مرد اهل ایران • کردهای اهل ایران • نویسندگان مرد اهل ایران • زادگان ۱۹۲۳ (میلادی) • ترانه‌سرایان اهل ایران • شاعران سده ۲۰ (میلادی) اهل ایران • شاعران سده ۲۱ (میلادی) اهل ایران • شاعران معاصر • شاعران • این صفحه آخرین‌بار در ۵ آوریل ۲۰۲۵ ساعت ۱۳:۰۲ ویرایش شده است. ش