تلمود

تلمود ، دومین کتاب مهم دینی و مقدّس یهودیان پس از عهد قدیم .

مرور کلی . این اثرِ مفصّل چند جلدی که طی چندین سده و به دست نسلهایی متعدد از عالمان و محققان دینی یهود (ربّن ها و ربّی ها و احبار) گردآوری و تدوین شده است ، دایرة المعارف گونه ای است دارای اطلاعاتی بسیار متنوع و گسترده در بارة زندگانی ، آداب و رسوم ، اعتقادات دینی و نیز عقاید عامیانة یهود و غیر یهود. تلمود منبعی برای آگاهی از تاریخ ، جغرافیا، پزشکی ، نجوم ، کشاورزی و انواع علوم سرّی و سحرآمیز به شمار می رود. در اصطلاح یهود، از قرن دوم تا اوایل قرن ششم میلادی که کار گردآوری و نگارش تلمود به پایان رسیده ، «دورة تلمودی » خوانده می شود. هدف اصلی علمای دینی یهود از تألیف این اثر، تدوینِ احکام و قوانین دینی و تبیین نحوة اجرای این شرایع بوده و از همان زمان تدوین تا دورة حاضر، تلمود مقوّم ساختار اعتقادی و در بردارندة اصول اخلاقی آنان بوده است ( رجوع کنید به " تلمود بابلی " ، پیشگفتار هرتس ، ص 1؛ د. جودائیکا ، ج 15، ستون 761ـ762؛ اسمارت ، ص 315ـ 316؛ کوگینز ، ص 6ـ7). زبان تلمود، بنا به بخشهای مختلف آن ( رجوع کنید به ادامة مقاله )، عبری قدیم و جدید، آرامی شرقی و غربی ، و در سطوح مختلف زبانی (از محاوره ای تا ادبی ) می باشد. ترجمه های گوناگونی از تلمود به زبانهای اروپایی وجود دارد که استفادة عام را از این اثر ممکن ساخته است ( رجوع کنید به د. جودائیکا ، ج 15، ستون 764؛ برای آگاهی بیشتر رجوع کنید به " تلمود بابلی " ، مقدمة اپستاین ، ص 6؛ نیز رجوع کنید به ادامة مقاله ).

تلمود اسم خاص و واژه ای عبری ، از ریشة آرامی ، به معنای مطالعه و تعلیم است ، البته بنا بر کاربردهای واژه ، بر معانی خاص دیگری نیز دلالت دارد ( رجوع کنید به د. جودائیکا ، ذیل مادّه ). اما در کاربرد عام ، تلمود به مجموعه اثری اطلاق می شود که مشتمل بر دو بخش اصلی و عمده است : میشناه و گمارا . میشناه بدنة اصلی تلمود به شمار می آید و گمارا اثری تکمیلی است که به صورت تفسیر بر میشناه نگاشته شده است ؛ از همین رو در موارد بسیار، دورة تدوین گمارا را «دورة تلمودی » خوانده اند ( رجوع کنید به د. جودائیکا ، ذیل مادّه و «گمارا»).

میشناه مشتمل است بر مباحث و تفاسیر نسلهایی از علمای یهود ــ هر یک از نسلها نام خاصی دارند ــ که نگارش نهایی آن را کار یهودا هاـ ناسی ، در حدود 220 میلادی می دانند. میشناه متن شریعت شفاهی یهود است . این متن به عبری است و آیین نامة قانونی یهود به شمار می رود و کتاب درسی نظام حقوقی و الاهیاتی آنان است (در بارة واژة میشناه و رئوس مباحث آن رجوع کنید به ادامة مقاله ). بخش دوم ، گمارا ، علاوه بر توضیح متن میشناه ، مقدار فراوانی اطلاعات در موضوعات مختلف دارد که در یک تقسیم بندی کلی عبارت اند از مباحث حقوقی و شرایع (به عبری هلاخا )، و روایات شفاهی غیرشرعی مشتمل بر مطالب ادبی و قصص (به عبری آگاده ). گفتنی است مطالعة میشناه و نگارش گمارا که حدوداً سه قرن و اندی طول کشیده در دو مرکز مستقل ، در فلسطین و بابِل ، صورت گرفته که در نتیجه دو تلمود اورشلیمی و بابلی پدید آمده است ( رجوع کنید به " تلمود بابلی " ، پیشگفتار هرتس ، ص 1ـ2؛ د. جودائیکا ، ذیل مادّه ).

از نظر یهود، مجموعة میشناه و گمارا ، در مقام مجموعة مکتوب شریعت شفاهی یهود، اهمیت و ارزشی خاص دارد، به گونه ای که عنوان «تورات شفاهی » در مقابل «تورات مکتوب » بدان داده اند. به اعتقاد آنها، در طور سینا هم زمان با وحی «تورات مکتوب » بر موسی ، که مراد پنج سفر اول عهد قدیم است ، تورات شفاهی نیز بر وی نازل شده است . با این تفاوت که انتقال «تورات شفاهی » به طریقی دیگر یعنی سینه به سینه و به صورت محفوظات بوده و با وجود این از نظر اهمیت همسان با «تورات مکتوب » است . شاید در مقایسه ای بهتر بتوان دیدگاه یهودیان را در بارة این دو تورات روشن ساخت ، به این ترتیب که جایگاه این دو تورات با تصور مسیحیان از عهد قدیم و عهد جدید قابل تطبیق است :



( میشناه و تفاسیر و تکمله های آن ) تورات شفاهی = عهد جدید

(متون مقدّس عبری ) تورات مکتوب =عهد قدیم

( " دایرة المعارف دین " ، ج 9، ص 560).

بدیهی که است تاریخ تدوین دو بخش اصلی تلمود و روند طولانی گردآوری آنها در تبیین کیفیت و کمیت و نیز چگونگی متن و محتوای آن مؤثر بوده است . در جریان تخریب معبد دوم اورشلیم در سال هفتاد میلادی به دست رومیان ــ که پراکندگی قوم یهود را در جهان در پی داشت ــ یکی از کاهنان بزرگ بنی اسرائیل * به نام یوحنان بن زکای از دست لشکر روم گریخت و مدرسه ای در شهر یبنه بنا کرد. این دارالتعلیم را به عبری میدراش / مدراش می گویند. پس از آن تأسیس این گونه مدارس در میان یهود تبدیل به سنّتی پایدار شد. این ربّی حیات ادبی قوم خود را با تنظیم و تدوین شرایع و اصول آیین موسوی بقا و ثبات بخشید. پس از وی ، شاگردانش و چندین نسل از علمای یهود در میدراشهای گوناگون به جمع آوری و نگارش اخبار و روایات اسرائیلی ، تواریخ ایام ، تقویم سالانة یهود و به طور کلی اصول و قواعد ملت یهودپرداختند. اینان دست به جمع آوری مواد و مطالبی زدند که متعلق به ششصد سال پیش از میلاد، تقریباً از دورة تبعید بابلی (586 ـ 538 ق م ) تا قرن دوم میلادی بود. در حدود 220 میلادی کار گردآوری و نگارش میشناه به پایان رسید. در آن دوره ، قوانین و شرایع عصر موسی اغلب قدیمی شده بود و برآورندة نیازهای مردم نبود، اما میشناه بزودی جایگاهی مهم یافت و در اجرای شعائر دینی راهنمای جدید یهودیان گردید ( " تلمود بابلی " ، پیشگفتار هرتس ، ص 1؛ نیز رجوع کنید به مادیمن ، ص 43ـ 48).

میشناه از ریشة فعل عبری Shanah به معنای تکرار کردن (و متأثر از واژة عبری tanna ) است ، اما معنای آموزش نیز یافته و به طور خاص برای مطالعة «تورات شفاهی » به کار می رود. با توجه به معنای لغوی میشناه (تکرار)، آن را «مَثْناة » یعنی نسخة دوم تورات نیز خوانده اند ( رجوع کنید به بخش دوم مقاله ). همچنین میشناه در مقابل «میقرا» (به معنای خواندن )، قرار دارد که به «تورات مکتوب » اطلاق می شود. اساساً میشناه مطالبی را دارد که برای به خاطر سپردن و از بر خواندن است و مشتمل است بر شش حکم یا بخش (یا سدر )، 63 باب یا رساله ، هر باب نیز به فصولی تقسیم شده و مجموعاً 523 فصل دارد و هر فصل نیز دارای فقراتی است . شش بخش میشناه عبارت اند از: زراعیم Zeraim ، موعد Mo'ed ، ناشیم Nashim ، نزیقین in ¤Nezik ، قداشیم Kodashim و طهاروث Toharoth که به ترتیب در بارة کشاورزی ، عیدها و جشنها، احکام زنان و خانواده ، قوانین مدنی و جنایی ، قوانین نماز، و احکام طهارت و غذاها هستند ( " تلمود بابلی " ، پیشگفتار هرتس ، ص 2).

بدینسان ، در میشناه نزدیک به چهار هزار مسئلة دینی عرضه شد، حاوی تفسیر متن کتاب مقدّس ، تورات و ترجمة آن و فتواها و احکام علما و ربّانیّون دوره های گذشته همراه با شروح و حواشی علمای زنده در آن دوره . به مرور زمان و پس از درگذشت نسلهای اولیه و تغییرات زبانی ، میشناه نیز نیاز به شرح و تفسیر یافت . همچنین با توجه به انحطاط تدریجی میدراشهای فلسطین در قرنهای سوم و چهارم میلادی ، تعدادی از علمای بلند مرتبة یهود از فلسطین به بابل منتقل شدند. سابقة میدراشهای بابل به دورة تبعید بابلی باز می گشت ، زمانی که بُختُنَصَّر * در 586 ق م ، پس از تخریب معبد اول اورشلیم ، بنی اسرائیل را به اسارت به بابل برد. پنجاه سال سکونت در این منطقه و رشد و شکوفایی اقتصادی و علمی که بنی اسرائیل یافتند سبب شد تا پس از فتح بابل به دست کوروش در 536 میلادی و آزادسازی یهودیان ، برخی به اختیار، ماندن در بابل را بر بازگشت به اورشلیم ترجیح دهند. گذشته از این ، در قرنهای اول و دوم و اوایل قرن سوم میلادی ، یهودیان بابل در قلمرو شاهان اشکانی از آزادی عمل و عقیده بهره مند بودند. با توجه به این مسائل ، بابل مرکز علمی و فرهنگی قوی و معتبری برای یهودیان به شمار می آمد که از مشکلات و درگیریهای موجود در اورشلیم بر کنار بود (همان ، پیشگفتار هرتس ، ص 3).

نیاز به شرح و تفسیر میشناه ، علمای یهود را بر آن داشت تا به تدوین اثر مفصّل گمارا ، به معنای تکمیل ، دست زنند. این کار هم زمان در اورشلیم و بابل صورت گرفت . ربّانیّون پس از مطالعة دقیق تمام سنّت شفاهی میان مردم و میدراشها و کنیسه ها و جز اینها، مشغول به گردآوری و نگارش قوانین غیر مکتوب ، هلاخا ، و حکایات و قصه ها و نوادر و امثال و اقوال بزرگان و حکیمان بنی اسرائیل ، آگاده ، شدند. مجموع این مطالب به همراه تعلیمات اخلاقی و هر نوع مفهوم و مسئلة دینی محتوای گمارا را شکل بخشید. تمام این مباحث حول محور میشناه بیان می شد، به این ترتیب که در گمارا ابتدا عبارتی از میشناه نقل می شود و سپس با آوردن شواهد، تحلیل و تفسیر می گردد ( " تلمود بابلی " ، پیشگفتار هرتس ، ص 2؛ نیز رجوع کنید به فریدلندر ، ص 51 ـ52).

کار تفسیر و تحلیل بخشهای مختلف میشناه در اورشلیم و بابل به تدوین گمارای اورشلیمی ، در حدود 500 میلادی و گردآوری گمارای بابلی ، یک قرن بعد از آن ، انجامید. با ترکیب میشناه با گمارا ، تلمود به وجود آمد و به این ترتیب یهود، تمامی جنبه های گوناگون سنّت خود را در دو تلمود اورشلیمی و تلمود بابلی حفظ کرد (همانجاها).

تلمود دارای شش بخش و 63 رسالة اصلی در 36 مجلد است . تلمود بابلی مجموعاً 5ر2 میلیون کلمه را در 894 ، 5 صفحه در خود جا داده که یک سوم آن هلاخا و دو سوم آن آگاده است ، در حالی که در تلمود اورشلیمی حجم آگاده تنها 6ر1 حجم کل آن است (برای دیگر تفاوتهای این دو تلمود رجوع کنید به ادامة مقاله ). تقریباً هیچ امر قابل اعتنایی نبوده که ربّی ها در تلمود ذکر نکرده باشند؛ ازینرو، بدان صفتِ «اقیانوس یا دریای تلمود» داده اند و هیچ پرسشی در قرون اخیر نیست که تعلیمات تلمودی ادعای پاسخگویی بدان را نداشته باشد ( " دایرة المعارف دین " ، ج 14، ص 256؛ د. جودائیکا ، ج 15، ستون 762؛ نیز رجوع کنید به " تلمود بابلی " ، پیشگفتار هرتس ، ص 4).

با توجه به گستردگی و تنوع و نیز پیچیدگی تلمود، نمی توان در آن قالب و صورت خاصی یافت ، حتی این اثر بزرگ فاقد مرکز و هسته ای اصلی است ؛ عملاً بیشتر مباحث تلمود ناظر به پرسشهای فقهی و پاسخهایی است که علمای یهود با روشهایی ویژه و نظام مند برای آنها ارائه داده اند. شاید بتوان در نگاهی کلی ارزش تلمود را در دو مورد خلاصه کرد: ارزش زبانی آن و ارزش گزارشهایی از سنن و علوم گوناگون دوره هایی که کمتر در دیگر آثار مکتوب می توان اطلاعی از آنها یافت . این اثر از نظر گزارشهای تاریخی درخور تأمل است زیرا در بسیاری از موارد با اخبار و روایات غیرتاریخی آمیخته شده است . علاوه بر این ، تلمود در طی سده های میانه تا حال حاضر هویتْبخشِ جماعتهای پراکندة یهودیان در نقاط مختلف جهان ــ از بابل و شبه جزیرة عربستان تا سوریه و آسیای صغیر و مصر و شمال افریقا و نیز در اروپا ــ بوده و مایة بقای این قوم به شمار آمده است ، زیرا تمام اصول و فروع دین و اعتقادات آنها، بویژه عقاید راجع به مسیح و مسئلة نجات بخشی را داراست و اصول اخلاقی و آیینی ایشان را به گونه ای با وقایع تاریخی پیوندزده که در دوران پراکندگی ، از خرابی معبد اورشلیم در سال 70 میلادی ، یاد این حوادث بزرگ در اذهان زنده مانده است ( رجوع کنید به اسمارت ، ص 315ـ316؛ اپستاین ، ص 131).

فرقه های مختلف یهود با تلمود مواجهة یکسانی نداشته اند و از همان آغاز شکل گیری و گردآوری میشناه و گمارا ، فرقه هایی مانند صدوقیان ، در مقابل فریسیان که متشکل از کاتبان بودند، و بعدها قرائیم (قارئون ) بشدت با نگارش سنّت شفاهی و در نتیجه با تلمود مخالفت می کردند. به اعتقاد ایشان فقط «تورات مکتوب » تقدس دارد و باید در اعتقادات و اعمال تنها بدان استناد و اتکا کرد ( رجوع کنید به " تلمود بابلی " ، پیشگفتار هرتس ، ص 1؛ فریدلندر، ص 53؛ نیز رجوع کنید به ادنگ ، ص 102ـ103؛ اپستاین ، ص 187ـ189؛ در بارة ترجمة عربی تلمود و نحوة مواجهة مسلمانان با آن رجوع کنید به بخش دوم مقاله ). در میان فرقه های جدید یهود، یهود اصلاحگر یا یهود آزادی خواه با پذیرش نقد تاریخی کتاب مقدّس ، بر خلاف گروههای یهودی سنّت گرا تقدس تلمود را انکار می کند و در بارة «تورات مکتوب » نیز قائل به وحی واژه به واژه نیست بلکه وحی را در قالب بازتابی از فهم بشری تعریف می کند ( رجوع کنید به " دایرة المعارف دین " ، ج 12، ص 255ـ 263؛ فریدلندر، ص 70؛ در بارة موضع فرقه های عرفانی یهود نسبت به تلمود رجوع کنید به فریدلندر، ص 58، 61ـ 65).

با توجه به مطالب بسیار متنوعی که در تلمود مطرح شده ، از سحر و جادو و تعبیر خواب و به طور کلی مباحث شبه علمی تا اندرزها و سخنان حکیمانه و احکام فقهی که به صورتی مفصّل و جزئی بدان پرداخته شده ، محتوای تلمود از جهات مختلف نقد شده است . در برخی کشورهای اروپای غربی ، به سبب سوءظن به یهودیان و برخی اعمال خاص شعائری آنها و نیز با استناد به برخی مطالب خرافی و سحرآمیز تلمود، بویژه موارد ناظر به ضدیت با عیسی مسیح ، بشدت با تلمود بر خورد کردند. حدوداً از قرن سیزدهم تا هجدهم میلادی دستور جمع آوری تمام نسخه های تلمود و از بین بردن آن صادر شد. سوزاندن نسخه های فراوانی از تلمود سبب شد تا فقط اندکی از برخی بخشهای آن باقی بماند ( رجوع کنید به " تلمود بابلی " ، پیشگفتار هرتس ، ص 4؛ در بارة تلمود سوزی در اروپا رجوع کنید به د. جودائیکا ، ج 15، ستون 768ـ771).

تنها نسخة کامل بر جا مانده از تلمود بابلی ، نسخة خطی مونیخ متعلق به 1334میلادی است . در میان اسناد جنیزه نیز نسخه هایی خطی از بخشهایی از تلمود بابلی یافت شده که در کتابخانة بودلیان نگهداری می شود. از تلمود بابلی چاپهای زیادی وجود دارد که به نام محل چاپ آن از جمله بازل ، لوبلین ، آمستردام و فرانکفورت معروف اند. چاپ مهم از نسخة کامل این تلمود در وین در 1520ـ1523 میلادی به کوشش دانیل بامبرخ مسیحی انجام شده است . در 1523 تا 1524 میلادی نیز تنها نسخة خطی کامل تلمود اورشلیمی (موجود در لیدن هلند و متعلق به 1289 میلادی ) به تصحیح دانیل بامبرخ به چاپ رسید.

گذشته از تفاسیر فراوان دو تلمود بابلی و اورشلیمی ، ترجمه های بسیاری از آنها به زبانهای گوناگون ، از جمله لاتین ، فرانسه ، روسی ، ایتالیایی و یدیش ــ این زبان اصلاً از آلمانی است ، ولی کلمات عبری بسیار دارد و خط آن نیز عبری است ــ وجود دارد. از ترجمه های مهم تلمود بابلی ، ترجمة کامل آن به آلمانی کار گولتشمیت است . وی این کار را به تنهایی از 1897 تا 1935 انجام داد. ترجمة انگلیسی به سرپرستی اپستاین از 1935 تا 1952، ترجمة معروف و معتبر تلمود بابلی به شمار می آید. اپستاین سرپرستی ترجمة تلمود بابلی به فرانسه و عبری] جدید [ را نیز برعهده گرفت . مرجعیت تلمود بابلی باعث

توجه بیشتری بدان شده است . در حال حاضر آثار یاکوب نویسنر در ترجمه و تفسیر میشناه و تلمود، از آثار معتبر و پر مراجعه است ( د. جودائیکا ، ج 15، ستون 765ـ 768، 778؛ " تلمود بابلی " ، پیشگفتار هرتس ، ص 4؛ نیز رجوع کنید به " دایرة المعارف تلمود " ، مقدمة برلین و زوین ، ص XVII ؛ برای آگاهی از رویکردهای جدید به تلمود و شخصیتهای برجسته و تأثیرگذار در آن رجوع کنید به " دایرة المعارف یهودیت " ، ج 3، ص 1397ـ1409).

منابع :

Camilla Adang, Muslim writers on Judaism and the Hebrew Bible: from Ibn Rabban to Ibn Hazm , Leiden 1996; R. J. Coggins, "Israel before Christianity", in The World's religions: Judaism and Christianity , ed. Leslie Houlden, London: Routledge, 1991; Albert H. Friedlander, "Judaism", in ibid

(در دو مقالة مذکور، تصویری کلی و جامع از اهم مسائل تاریخی و اعتقادی یهود، به صورتی روشمند ارائه شده است )؛

Encyclopaedia Judaica ,Jerusalem1978-1982,s.vv. "Talmud", "Talmud Babylonian (by Eliezer Berkovits), "Talmud, burning of" (by Yvonne Glikson), "Talmud, Jerusalem" (by Louis Isaac Rabinowitz), "Gemara"

(مقالات مذکور،بویژه دومقالة Babylonian" "Talmud و "Talmud Jerusalem" که محققان برجستة یهود نگاشته اند، از جمله مراجع عمدة شناخت تلمود به شمار می آیند)؛

The Encyclopaedia of Judaism , ed. Jacob Neusner, Alan J. Avery-Peck, and William Scott Green, Leiden: Brill, 2000, s.v. "Talmud, nineteenth and twentieth century approaches" (by Norman Solomon); Encyclopaedia Talmudica , ed. Meyer Berlin (Bar-ilan) & Shlomo Josef Zevin, Jerusalem: Talmudic Encyclopaedia Institute, 1969

(مجموعه ای مفید برای آگاهی از بحثها و اصطلاحات متعدد که به نحوی با تلمود و سنّت تلمودی مرتبط است )؛

The Encyclopedia of religion , ed. Mircea Eliade, New York 1987, s.vv. "Mishnah and Tosefta (by Jacob Neusner)

(مؤلف مقالة مذکور در ارائة گزارشی جامع از بخشهای تلمود در عصر حاضر سرآمد است ، وی در این مقاله به زبانی ساده ، تصویری گویا از بخشهای تلمود به دست داده است )؛

"Reform Judaism" (by Michael A. Meyer), "Talmud" (by Robert Goldenberg)

(مقالة اخیر گزارشی فشرده و مفید از بخشهای تلمود، جایگاه آن از حیث

نظری و آیینی و نیز جایگاه آموزشی آن است و به مقایسة دو تلمود بابلی و

اورشلیمی نیز پرداخته شده است )؛

Isidore Epstein, Judaism: a historical presentation , Middlesex, Engl. 1977; John Muddiman, "The first- century crisis: Christian origins", in The World's religions: Judaism and Christianity , ed. Leslie Houlden, London: Routledge, 1991; Ninian Smart, The religious experience of mankind , 3rd ed. New York 1984; Talmud, Hebrew- English edition of the Babylonian Talmud , tractate 1: Berakoth , tr. Maurice Simon, London: The Soncino Press, 1990

(پیشگفتار و مقدمة این چاپ شامل اهم مطالب در بارة تاریخ تدوین ، تعالیم و اجزا و مباحث اصلی تلمود است ).

/ لیلا هوشنگی /

آشنایی مسلمانان با تلمود . سابقة آشنایی مسلمانان با متون مقدّس یهودی (شامل تورات و تلمود و ملحقات آن ) را می توان با توجه به زمان و مکان حضور یهودیان در شبه جزیرة عربستان دریافت . حضور جماعتهای گوناگون یهودی در عربستان به مدتها پیش از ظهور اسلام باز می گردد. احتمالاً آنها از اوایل قرن ششم پیش از میلاد در این سرزمین ساکن شده بوده اند و مسلّماً شروع سکونت آنها پس از قرن دوم میلادی نبوده است . جماعتهای گوناگون یهودی هم در جنوب عربستان ، یمن ، و هم در منطقة حجاز اقامت گزیده و دو زبانه یا حتی سه زبانه بوده اند؛ زبان تکلم آنها عربی بوده اما متون را به عبری می خوانده و نقل می کرده اند و در حدی که به تلمود دسترسی داشته اند از آرامی نیز استفاده می کرده اند (ادنگ ، ص 1؛ توری ، ص 8 ـ9؛ نیز رجوع کنید به شیخو، جاهای متعدد؛ جوادعلی ، ج 6، ص 511 ـ514، 554؛ برای آگاهی بیشتر رجوع کنید به یهود * ، قوم ؛ یهودیت * ؛ بنی اسرائیل * ).

در این دوره ، یهودیت ــ بر خلاف دوره های بعد ــ در عربستان دینی تبلیغی بوده و از میان مشرکانِ ساکن در مناطق مختلف پیروانی کثیر یافته ، بویژه در جنوب عربستان در تغییر دین بسیار موفق بوده است (ادنگ ، همانجا، قس شیخو، قسم 1، ص 18؛ برای آگاهی از جایگاه یهودیان عرب در میان دیگر یهودیان رجوع کنید به جوادعلی ، ج 6، ص 515). البته از قرن چهارم میلادی به بعد، با حضور فرقه های گوناگون مسیحی مانند یعقوبیان و نسطوریان ، در شبه جزیرة عربستان ، میان آنها رقابت شدیدی در تبلیغ دینشان در گرفته بوده است ( رجوع کنید به " دایرة المعارف دین " ، ج 2، ص 171؛ پیگولوسکایا، ص 453). علاوه بر این ، بازرگانان با نقل روایات گوناگون در بارة اشخاص صالح و بزرگان دینی ، از بطرکها و ربّیها تا حواریان و شهدا و راهبان ، زمینة دیگری را برای آشنایی با متون مقدّس فراهم می آوردند (ادنگ ، ص 2؛ برای آگاهی بیشتر از نقش بازرگانان رجوع کنید به توری ، ص 14ـ17).

از دیگر مسائل مهم ، آشنایی و آگاهی مسلمانان از متون مقدّس عبری در آن دوره است . بنا بر گزارشها، ترجمه های عربیِ بخشهایی از کتاب مقدّس ، در عربستان پیش از ظهور اسلام و صدر اسلام در دسترس بوده ، بویژه مسیحیان برای اجرای آیینها و نیز مقاصد تبلیغی از این ترجمه ها استفاده می کرده اند، اما هیچ متنی از این گونه ترجمه ها به دست ما نرسیده است ( رجوع کنید به گراف ، ج 1، ص 36، 39؛ ادنگ ، ص 9؛ بل ، ص 17؛ برای آگاهی بیشتر در بارة ترجمه های عربی کتاب مقدّس رجوع کنید به تورات * ، انجیل * ). گفتنی است ترجمه های سریانی نیز مورد استفاده عربها بوده و ظاهراً نسخه هایی از این متون باقی مانده است ( رجوع کنید به سریانی * ، زبان ؛ مسیحیت * ؛ نسطوریان * ؛ یعقوبیان * ).

در دورة ظهور اسلام ، بویژه پس از هجرت ، در بارة حضور مؤثر یهودیان در مدینه تحقیق و بررسی فراوانی انجام شده است (برای نمونه رجوع کنید به ونسینک ، ص 39ـ72؛ جوادعلی ، ج 6، ص 514 ـ 526، 543 ـ551). به رغم این ، به سبب نبود اسناد و مدارک کافی ، نمی توان به سهولت ، تصویری روشن از چگونگی و نحوة آشنایی مسلمانان با متون مقدّس عبری و مخصوصاً تلمود ارائه داد. با این حال ، برخی خاورشناسان در اثبات ادعای اثر پذیری تام مسلمانان از این متون آثار فراوانی نگاشته اند ( رجوع کنید به ادامة مقاله ). آنچه مسلّم است یهودیان بخشهایی از تلمود را به صورت شفاهی نقل می کرده اند و با توجه به

این که نسل اول مسلمانان از عبری و آرامی اطلاعی نداشته اند، این مطالب را به عربی بر می گردانده اند (ادنگ ، ص 7). در اینکه این اطلاعات شفاهی را مسلمانان کتابت می کرده اند یا نه ، تردید وجود دارد.

پس از استقرار اسلام ، یهودیان از همان سده های نخستین هجری ، با برخورداری از امنیت و رفاه در مناطق گوناگون مشغول به فعالیتهای علمی شدند. با استقرار خلافت عباسی در بغداد، در قرن دوم هجری نقش بزرگان علمای دینی یهود به حدی برجسته شد که ایشان موفق شدند مرجعیت تلمود بابلی را بر تلمود دیگر (به اصطلاح ، خواهرش ) یعنی تلمود اورشلیمی ، در اروپا نیز رسمیت بخشند. میدراشها و آکادمیهای بابل بقدری رونق یافت که بسیاری از دانش آموختگان از آکادمیهای اسپانیا، پرووانس ، ایتالیا، شمال افریقا و امپراتوری روم شرقی به این میدراشها مهاجرت کردند (حورانی ، ص 186؛ د. جودائیکا ، ج 15، ستون 775ـ776).

در اندلس نیز یهودیان نقش علمی و فرهنگی برجسته ای داشتند و سهمی چشمگیر در پدید آوردن آثار علمی بر عهده گرفتند. مجموعه آثاری که با عنوان یهودی ـ عربی شناخته می شود، حکایت از این فعالیت علمی دارد (برای آگاهی بیشتر رجوع کنید به د. اسلام ، چاپ دوم ، ج 4، ص 299ـ307؛ نیز رجوع کنید به ادامة مقاله ).

بنا بر گزارشهای موجود در منابع اسلامی ، مسلمانان از وجود کتاب مقدّسی جز تورات نزد یهودیان آگاهی اجمالی داشته و آن را با نام المَثْن'اة ، به معنای تکرار و نسخة دوم ، می شناخته اند.

ابوعُبَیْد قاسم بن سلاّ م هروی (متوفی 224) در غریب الحدیث (ج 4، ص 282) گزارش داده که از اهل علمی که کتابهای قدیمی ( الکتب الاُوَل ) را می شناخته و قرائت می کرده در بارة المثناة پرسیده و او پاسخ داده است که احبار و رهبانان بنی اسرائیل پس از موسی آن گونه که می خواستند کتابی را در میان خود پدید آوردند که جز کتاب خداوند بود، پس آن را المثناة (احتمالاً مراد میشناه بوده ) نامیدند و در آن هر آنچه را می خواستند بر خلاف کتاب خدا حلال یا حرام کردند. بر اساس این اطلاع ، ابوعبید به تحلیل سخنی از عبداللّه بن عَمْرو می پردازد مبنی بر اینکه نقل سخنان اهل کتاب و اتکا بدان روا نیست (کَرِهَ الأخذَ عَنْ اَهْلِ الکتاب ). به نظر ابوعبید (همانجا)، در جنگ یَرموک که در رجب سال پانزدهم میان مسلمانان و سپاهیان روم شرقی در گرفت ، کتابهایی نزد ابن عمرو بوده و احتمالاً با شناختی که از این نوشته ها داشته چنین سخنی گفته است . زَمَخْشَری (متوفی 538) در الفائق فی غریب الحدیث (ج 1، ص 178) ضمن نقل روایتی از ابن عمرو در بارة «اَشراط الساعة * » می نویسد که وی خواندن المثناة را از نشانه های وقوع قیامت دانسته است . وی نیز در تعریف مثناة همان توضیحات قبلی را آورده و اشاره کرده که ابن عمرو اینگونه کتابها را در یرموک دیده و بدان آگاهی یافته بوده است . ابن اثیر (متوفی 606) نیز گزارشی به همین مضمون را در النهایة فی غریب الحدیث و الاثر (ج 1، ص 225ـ226) آورده است . علاوه بر این ، ابن اثیر معنای لغوی مثناة را در زبان فارسی ، به نقل از صحاح اللغة جوهری ، دو بیتی ذکر کرده و آن را از انواع غزل دانسته است . گفتنی است در منابع لغوی ، چه متقدم چه متأخر، اشاره ای به واژة میشناه و تلمود نشده است . در برخی از این منابع ، واژة مثناة به معنای آنچه از کتاب خوانده و تکرار می شود، آمده و سپس به تعبیر قرآنی سبع المثانی * اشاره شده است (برای نمونه رجوع کنید به ازهری ، ج 15، ص 138ـ139؛ ابن فارِس ، ج 1، ص 392، ذیل «ثنی »). ظاهراً ابن اثیر برای توضیح واژه این معنا را مفید ندیده و تنها توضیح لغوی را که به معنایی دورتر اشاره دارد بر گزیده است . گذشته از این ، در بحث از منع تدوینِ حدیث * به دستور خلیفة دوم نیز از وی جمله ای نقل شده که در آن به واژة مثناة اشاره دارد: «آیا می خواهید مَثْناتی مانند مثناة اهل کتاب پدید آورید؟» (مثناةً کَمَثْناةِ اهل الکتاب ). در روایت دیگری به جای مثناة کلمه «اُمنیة » آمده است : «اُمنیةً کأُمنیةِ اهل الکتاب » ( رجوع کنید به ابن سعد، ج 5، ص 140؛ خطیب بغدادی ، ص 52؛ حسینی جلالی ، ص 274). صرف نظر از صحت و سقم این روایت و بویژه به کارگیری واژة «مثناة » در آن زمان ، می توان دریافت که احتمالاً آگاهی اجمالی از وجود کتابی حاوی سنّت و احکام و شرایع یهود، جدا از کتاب مقدّس یهود، از همان ابتدای آشنایی مسلمانان با یهودیان وجود داشته است . در عین حال ، ظاهراً تعدادی اندک از مسلمانان ، آن هم به صورت بسیار محدود، از تفکیک میان «تورات مکتوب » و «تورات شفاهی »، با توجه به اینکه هر دو تورات خوانده می شدند، اطلاع داشته اند. در دوره های متأخر نیز این آگاهی اندک است ( رجوع کنید به ادامة مقاله ).

بر این اساس ، در متون گوناگون اسلامی ، از جمله متون تاریخی و ملل و نحل ، به ندرت می توان اطلاعاتی تفصیلی در بارة تلمود یافت یا در گزارشهای مربوط به یهودیان و آداب و سنن و اعتقادات آنها، مطابقتی با گزارش تلمودی سراغ گرفت . یعقوبی (متوفی 284؛ ج 1، ص 67) در بیان آداب و سنن یهودیان می نویسد که آنها در سنن و شرایع به کتابهای علمای خود اعتماد و اتکا دارند و ادامه می دهد: «وَهِیَ الکتبُ التی یقالُلها... بالعبرانیة » (در نسخة خطی نیز نام کتاب نیامده و سفید بوده است ؛ رجوع کنید به همانجا). احتمالاً مراد او از این کتاب عبرانی ، تلمود یا میشناه بوده است ( رجوع کنید به ادنگ ، ص 74). در میان دیگر گزارشهای مؤلفان مسلمان ، گزارش مقدسی (متوفی ? 355) در البدء و التاریخ شایان توجه است . او ضمن گزارشی عالمانه و بی طرفانه از فرقه های یهودی و آداب و شعائر خاص آنها ( رجوع کنید به ج 4، ص 34ـ41) در انتهای گزارش خود به احکام روز شنبه یوم السبت ) و کارهای ناقض حرمت این روز، که مستوجب قتل است ، اشاره کرده که کاملاً با گزارش تلمود همخوانی دارد ( رجوع کنید به ادنگ ، ص 86 ـ87). ظاهراً مقدسی به بخشهایی از تلمود دسترسی داشته است .

در میان ملل و نحل نویسان ، ابن حَزْم اندلسی (متوفی 456) به سبب حضور علمی یهودیان در اندلس و نیز معاشرت وی با برخی از حکمای یهودی ، از نزدیک با تلمود آشنایی داشته است . در الفِصَل نام تلمود بصراحت ذکر شده ( رجوع کنید به ابن حزم ، ج 1، ص 324ـ 325)، احتمالاً بتوان این اشاره صریح را نخستین بار یا دست کم از موارد نادر به شمار آورد. احتمالاً ابن حزم نسخه ای از تلمود، البته گزیده و مختصر آن ، را در دسترس داشته ( رجوع کنید به ادنگ ، ص 102ـ103)، هر چند به سبب عدم تسلط بر زبان عبری در گزارشهای خود خطا کرده است ، از جمله در نقل قولی از تلمود به «سدر ناشیم » (احکام زنان و خانواده ) اشاره کرده ولی آن را تفسیر احکام حیض معنا کرده است (ج 1، ص 325). ابن حزم ، همچنین برخی از روایات آگاده ای را نقل کرده که بسیاری از بخشهای آن در رسالات الحاقی تلمود، از جمله مدراشیم و جز آن ، مذکور است ، اما به نام رسالات اشاره نکرده و تنها به این عبارت که «در یکی از کتابهای آنها (یهودیان ) اینگونه آمده است » بسنده نموده است ( رجوع کنید به ادنگ ، ص 99). گفتنی است که آشنایی ابن حزم با یهودیان و تلمود از طریق فرقة قرائیم بوده که مشخصة آنها ــ همانگونه که آمد ــ مخالفت با تلمود و نفی آن و کلاً سنّت ربّانیها و ربّیها بوده است ( رجوع کنید به همان ، ص 102ـ103). در میان دیگر مؤلفان مسلمان ، ابن قَیّم جَوزِیّه (متوفی 751) نیز از تلمود آگاهی تفصیلی داشته است . او در اغاثة اللهفان به مشنا ( میشناه ) و تلمود، پیشینة گردآوری آنها، حجم تقریبی هر یک ، آرای فقهای یهود در بارة مسائل خاص فقهی از جمله ذبح ــ و بررسی تفاوتهای احکام تلمود در این باره با احکام تورات ــ همچنین مخالفتهای قرائیم با تلمود پرداخته است ( رجوع کنید به ج 2، ص 355ـ361).

ترجمه های عربی . حضور علمی و فرهنگی یهودیان در سرزمینهای اسلامی و حسن تعامل آنها با دانشمندان مسلمان ، به این امر انجامید که متون مقدّس خود را به عربی ترجمه کنند (برای آگاهی از فضای مناسب اجتماعی و فرهنگی یهودیان در دوره های اولیة اسلامی رجوع کنید به اپستاین ، ص 180ـ181). از جملة این مترجمان سعدیابن یوسف (892 ـ942 میلادی ) معروف به سعدیا گائون ، رهبر یهودیان بابل بود که عهد عتیق را به عربی ترجمه کرد. ترجمة وی کلاسیک و تأثیرگذار بوده است . وی در اعتلا بخشیدن به الاهیات و فلسفة یهود مطابق با تلمود، و نیز مقابله با قرائیم وآرای آنهابسیار کوشید ( رجوع کنید به " دایرة المعارف دین " ، ج 2، ص 171؛ فریدلندر، ص 53؛ اپستاین ، ص 190ـ 191). از ترجمه های مهم ، ترجمة بخشهایی از تلمود به عربی است که نِسیم بن یعقوب قیروانی در اواسط قرن پنجم به انجام رسانده است ( رجوع کنید به د. اسلام ، چاپ دوم ، ج 4، ص 306). ابن میمون (530 ـ 601)، متکلم و دانشمند معروف یهودی که یکی از صاحب نظران آگاه از تلمود شناخته می شود (فریدلندر، ص 57)، به عربی شرحی بر میشناه نگاشت به نام کتاب السراج . همچنین کتاب دیگری در فقه و بیان احکام تلمود مخصوصاً تلمود بابلی به نام مشنه توره نوشت . او خود در دلالة الحائرین (جزء 1، ص 15)، اثر معروف کلامی یهود که به زبان عربی و به خط عبری نگاشته ، این اثر را مشنة التوراة نامیده که «تثنیة تورات » یا «تکرار تورات » ترجمه شده است ( دائرة المعارف بزرگ اسلامی ، ج 5، ص 12).

دورة اخیر. در بارة آشنایی جهان اسلام با تلمود در دورة اخیر، باید به کتابی تأثیرگذار در اروپا اشاره کرد که مبنای شناخت مسلمانان از تلمود بوده است . در اروپا، جریان ضدیت با تلمود و سوزاندن آن ( رجوع کنید به بخش نخست این مقاله ) تا قرن هجدهم ادامه یافت و در تداوم این سنّت کتابهایی نیز به نگارش در آمد. آیزنمنگر ، محقق زبانهای شرقی ، در آلمان دو جلد کتاب در وهن تلمود نوشت که پایه و مبنای یکی از مهمترین آثار علیه یهودیان در قرن نوزدهم شد، یعنی مبنای کتاب " تلمود یهودیان " (چاپ در 1871) نوشتة کانن آوگوست رولینگ ، استاد دانشگاه پراگ . در این کتاب ضدیت با تلمود بسیار شدید بود. شهرت فراگیر مؤلف و کتابش سبب شد تا هم زمان سه ترجمة فرانسه از سه مترجم مختلف از این کتاب در 1889 به چاپ برسد. این کتاب در جهت یهودستیزی نازیها نقشی مهم داشت ( د. جودائیکا ، ذیل «آیزنمنگر»، «رولینگ »؛ دقیقیان ، ص 289ـ290). چند سال بعد در 1899 این کتاب در قاهره به عربی ترجمه و چاپ شد، با این مشخصات : آگوست روهلنج ، الکنزالمرصود فی قواعدالتلمود ، ترجمة یوسف نصراللّه ( رجوع کنید به دقیقیان ، ص 290؛ خان ، ص 15، پانویس ). این ترجمة عربی مبنای آشنایی جهان معاصر اسلام ، بویژه کشورهای عربی ، با تلمود شد. از طرف دیگر، نوع گزارش این کتاب همراه با حسِ کینه و عداوتی که مسلمانان از اشغال فلسطین به دست صهیونیستها داشتند، سبب شناختی یک جانبه شد؛ ازینرو، در اغلب نوشته های مؤلفان مسلمان این نوع نگرش منفی بازتاب یافته است (برای نمونه رجوع کنید به شلبی ، ج 1، ص 270ـ276؛ خان ، ص 15ـ16).

گزیده ای فارسی از تلمود تألیف آبراهام کوهن ، ترجمه از انگلیسی ، موجود است (تهران 1350 ش ؛ تجدید چاپ تهران 1382 ش ). این کتاب که با نام گنجینه ای از تلمود، به چاپ رسیده تألیفی است روشمند و مختصر که می تواند راهنمای شناخت مباحث گوناگون در تلمود باشد، بویژه آنکه مؤلف ، بی طرفانه ، کوشیده تا جنبه های متناقض و مورد استناد دشمنان را نیز نقل کند، خواه در باب خشونت و تبعیض ، خواه در بارة سحر و خرافات ، و کلاً مسائل غیر هماهنگ با دیدگاههای امروزی ( رجوع کنید به ص 1ـ2). اخیراً کتاب The essential Talmud نوشتة آدین اشتاین زالتس ، با عنوان سیری در تلمود به فارسی ترجمه شده است (قم 1383 ش ) که اثری است جامع و مفید (برای آگاهی بیشتر در بارة کتاب زالتس رجوع کنید به «سیر تکوّن تلمود»، در هفت آسمان ، سال اول ، ش 2 ( تابستان 1378 ) ؛ «معرفی کتاب جوهرة تلمود »، همان ، سال دوم ، ش 7 ( پاییز 1379 ) ).

تلمود در مطالعات تطبیقیِ خاورشناسان در بارة اسلام و یهودیت جایگاهی مهم و خاص دارد (برای نمونه رجوع کنید به د. اسلام ، چاپ اول و دوم ، ذیل t" ¦"Tawra ؛ توری ، ص 2،9؛ سویتمن ، بخش 1، ج 1، ص 10). در دو سدة اخیر، محققان کوشیده اند با به کارگیری روش نقد تاریخی ، به مطالعة متون مقدّس یهودیان ( عهد قدیم )، و کتاب مقدّس مسیحیان ( عهد جدید )، بپردازند و در این راه منشأ و ریشه های آن متون را بر اساس روشهای گوناگون از قبیل ریشه شناسی واژه ها و به کارگیری رویکردهای زبان شناختی مشخص نمایند. عمدتاً کار تحقیقی این پژوهشگران مبتنی بر بررسی قدیمیترین نسخه های موجوداست . خاورشناسان نیز با اتخاذ این روش به بررسی گزارشهای قرآنی ، حدیثی ، تفسیری و احکام و مسائل فقهی پرداخته و با توجه به شباهتها ــ بویژه شباهت گزارشهای سنّت اسلامی با روایات آگاده ای ــ قائل به اخذ و اقتباس کامل یا گرته برداری شده اند (برای نمونه رجوع کنید به کاتچ ، ص 15 به بعد؛ نیز برای آگاهی بیشتر رجوع کنید به اسرائیلیات * ). از جمله مشهورترین خاورشناسان این حوزه مطالعات تطبیقی ، آبراهام گایگر ، ایگناتس گولدتسیهر ، تئودور نولدکه ، آلفونس مینگانا، دیوید سموئیل مارگلیوث و چارلز کالتر توری هستند.

منابع : ابن اثیر، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر ، چاپ طاهر احمد زاوی و محمود محمد طناحی ، قاهره 1383ـ1385/ 1963ـ 1965؛ ابن حزم ، الفصل فی الملل و الاهواء والنحل ، چاپ محمدابراهیم نصر و عبدالرحمان عمیره ، بیروت 1405/1985؛ ابن سعد؛ ابن فارس ؛ ابن قیّم جوزیّه ، اغاثة اللهفان من مصاید الشیطان ، چاپ محمدحامد فقی ، بیروت 1408/ 1988؛ ابن میمون ، دلالة الحائرین ، چاپ حسین اتای ، آنکارا 1974؛ قاسم بن سلام ابوعبید، غریب الحدیث ، حیدرآباد دکن 1384ـ1387/ 1964ـ 1967، چاپ افست بیروت 1396/1976؛ محمدبن احمد ازهری ، تهذیب اللغة ، ج 15، چاپ ابراهیم ابیاری ، قاهره 1967؛ نینا ویکتوروونا پیگولوسکایا، اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سده های چهارم ـ ششم میلادی ، ترجمة عنایت اللّه رضا، تهران 1372 ش ؛ محمدرضا حسینی جلالی ، تدوین السنة الشریفة ، قم 1376 ش ؛ ظفرالاسلام خان ، نقد و نگرشی بر تلمود ، ترجمة محمدرضا رحمتی ، قم 1369 ش ؛ احمدبن علی خطیب بغدادی ، تقییدالعلم ، چاپ یوسف عش ، ] بی جا [ : داراحیاء السنة النبویه ، 1974؛

دائرة المعارف بزرگ اسلامی ، زیرنظر کاظم موسوی بجنوردی ، تهران 1367 ش ـ ، ذیل «ابن میمون » (از عباس زریاب خویی )؛ شیرین دخت دقیقیان ، نردبانی به آسمان : نیایشگاه در تاریخ و فلسفة یهود ، تهران 1379 ش ؛ محمودبن عمر زمخشری ، الفائق فی غریب الحدیث ، چاپ محمدابوالفضل ابراهیم و علی محمد بجاوی ، ] قاهره 1971 [ ؛ احمد شلبی ، مقارنة الادیان ، ج 1، قاهره 1992؛ لویس شیخو، النصرانیة و آدابها بین عرب الجاهلیة ، بیروت 1989؛ جوادعلی ، المفصّل فی تاریخ العرب قبل الاسلام ، بیروت 1976ـ 1978؛ آبراهام کوهن ، گنجینه ای از تلمود ، ترجمة امیر فریدون گرگانی ، تهران 1382 ش ؛ مطهربن طاهر مقدسی ، کتاب البدء و التاریخ ، چاپ کلمان هوار، پاریس 1899ـ1919، چاپ افست تهران 1962؛ یعقوبی ، تاریخ ؛

Camilla Adang, Muslim writers on Judaism and the Hebrew Bible: from Ibn Rabban to Ibn Hazm , Leiden 1996; Richard Bell, The origin of Islam in its Christian environment , London 1968; Encyclopaedia Judaica , Jerusalem 1978-1982, s.vv. "Eisenmenger, Johann Andreas" (by Zvi Anveri and Hans Lichtenstein), "Talmud, Jerusalem" (by Louis Isaac Rabinowitz), "Rohling, August"; EI 1 , s.v. "Tawra ¦t" (by J. Horovits); EI 2 , s.vv. "Judaeo-Arabic". I: Judaeo-Arabic (by D. Cohen), "ibid. II: Mediaeval Judaeo-Arabic (by J. Blau), "ibid. III: Judaeo-Arabic literature" (by G. Vajda), "Tawra ¦t" (by Hava Lazarus-Yafeh); The Encyclopedia of religion , ed. Mircea Eliade, New York 1987, s.v. "Biblical literature: Hebrew scriptures" (by Nahum M. Sarna); Isidore Epstein, Judaism: a historical presentation , Middlesex, Engl. 1977; Albert H. Friedlander, "Judaism", in The World's religions: Judaism and Christianity , ed. Leslie Houlden, London: Routledge, 1991; Georg Graf, Geschichte der christlichen arabischen Literatur , vol.1, Vatican City 1944; Albert Hourani, A history of the Arab peoples , London 2002; Abraham I . Katsh, Judaism in Isla ¦m: Biblical and Talmudic backgrounds of the Koran and its commentaries suras II and III , New York 1954; J. Windrow Sweetman, Islam and Christian theology: a study of the interpretation of theological ideas in the two religions , pt. 1, vol. 1, London 1945; Charles Cutler Torrey, The Jewish foundation of Islam , New York 1967; Arnet Jan Wensinck, Muhammad and the Jews of Medina , tr. and ed. Wolfgang H. Behn, 2nd ed. Berlin 1982.

/ لیلا هوشنگی /


تلمود (به عبری: תלמוד)‏ به معنی آموختن، «تلمّذ»، که از آن به عنوان تورات شفاهی نیز یاد می‌شود، یکی از کتاب‌های مذهبی یهود می‌باشد که به عنوان تفسیری بر میشنا، مجموعه‌ای حاوی شریعت ‏شفاهی یهود و فتاوای فقیهان این قوم، از آثار مهم و ارزشمند در ادبیات دینی یهود می‌باشد. این کتاب دارای دو بخش میشنا משנה و گمارا גמרא می‌باشد.
تلمود از ۶ بخش تشکیل شده‌است و هر بخش را سِدِر می‌نامند و در مجموع ۶۳ رساله را دربر دارد.

محتویات [نمایش]
تاریخچه[ویرایش]

در ابتدا فقه یهود به صورت شفاهی بود. خاخامها در مورد تفسیر آیات در عهد عتیق با هم مباحثه می‌کردند. بعد از دومین نابودی معبد اورشلیم در سال ۷۰ بعد از میلاد مسیح به دست تیتوس امپراطور روم وضعیت متفاوت گردید. در این زمان خاخامها باید با واقعیت جدیدی که یهودیت بدون معبد سلیمان بود روبرو می‌شدند. در این زمان فقهای یهود به نوشتن روی آوردند. اولین تفسیر جامع عهد عتیق که بر اساس موضوع، به جای ترتیب آیات، گردآوری شده بود در حدود سال ۲۰۰ بعد از میلاد، به دست خاخام جوداه هاناسی به صورت میشنا گردآوری شد.

این تفسیر شفاهی یکدست نبود و دارای مکاتب مختلفی بود. دو مکتب اصلی آن، مکتب شماعی و مکتب هیلل می‌باشند. به صورت کلی تمام نظرات فقهای مختلف، حتی آنهایی که از اهمیت زیادی برخوردار نیستند در تلمود گردآوری شده‌است.

ساختار[ویرایش]

۶ بخش اصلی تلمود (سدر) به ۶۰ یا ۶۳ بخش تقسیم شده‌است. هر یک از این بخشها نیز به بخشهای کوچکتری تقسیم شده که نهایتاً ۵۱۷ بخش می‌گردد. نامگذاری این بخشها معمولاً به صورت ترکیبی از حروف عبری و اعداد است.

میشنا[ویرایش]
میشنا یک مجموعه از بحثها و نظرات گوناگون است. جملات میشنا معمولاً نظرات خاخامهای مختلف در مورد مباحث مختلف است. خاخامهایی که میشنا را گردآوری کردند به نام تاناییم شناخته می‌شوند. میشنا بر اساس موضوع و نه ترتیب آیات گردآوری شده‌است. ساختار میشنا به صورت زیربنای ساختار تلمود قرار گرفت. ولیکن ترتیب میشنا و تلمود لزوماً یکسان نبوده و بعضی فصلها دارای معادل در تلمود نیستند. شش بخش میشنا عبارتند از: زرائیم (دانه‌ها)، موئد (جشنها)، نشیم (زنان)، نزاکین (ضررها)، کداشیم (مقدسات) و تهورت (پاکیزگیها).

گمارا[ویرایش]
در طول سه قرن بعد از تالیف میشنا، خاخامهای فلسطین و بابل در مورد آن به بحث و گفتگو پرداختند. نتیجه این بحثها در گمارا ثبت شده‌است. گمارا در عبری به معنی تکمیل شدن و یا یادگیری است. گمارا به طور کلی به تفسیر بهتر نظرات تاناییم می‌پردازد. خاخامهای گمارا، آمورائیم نام دارند.

نسخه‌های مختلف[ویرایش]

در جریان تالیف گمارا، دو مرکز اصلی برای فقه یهود وجود داشت: سرزمین اسرائیل و بابل. بر اساس این دو مرکز، دو تلمود مختلف شکل گرفت. نسخه قدیمیتر تلمود اورشلیمی نام دارد که در قرن چهارم تالیف شده‌است. نسخه دیگر، تلمود بابلی نام دارد که در حدود سال ۵۰۰ بعد از میلاد تالیف شده‌است، با اینکه بعد از آن نیز تحت ویرایش قرار گرفته‌است. معمولاً در زمان حاضر، وقتی لغت تلمود مورد استفاده قرار می‌گیرد منظور تلمود بابلی است.

تلمود اورشلیمی[ویرایش]
تلمود اورشلیمی که به تلمود فلسطینی نیز معروف است، فقه یهودی است که قبل از تالیف این کتاب قرنها در سرزمین اسرائیل به صورت شفاهی منتقل میگردیده‌است. این تلمود بیشتر به زبان آرامی غربی نوشته شده‌است که متقاوت از تلمود بابلی است.

تلمود بابلی[ویرایش]
تلمود بابلی مجموعه گردآوری شده بین قرن ۳ تا ۵ است. مراکز مهم فقه یهودی در این زمان در عراق کنونی قرار داشتند.

تلمود بابلی به صورت مجموعه‌ای از میشنا به زبان عبری قدیم و گمارا که به زبان آرامی نوشته شده‌است می‌باشد. دلیل این تفاوت زبانی، فاصله زمانی بزرگ بین تالیف این دو قسمت است. در زمان تاناییم، زبان مورد استفاده یهودیان عبری بود، در حالی که در زمان آموریم، زبان مورد استفاده آرامی بود. عبری برای کتابهای مذهبی به صورت کمی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

چاپ[ویرایش]

نسخه ۱۵۲۳[ویرایش]
اولین نسخه تلمود در سال ۱۵۲۳ در ونیز توسط دانیل بومبرگ چاپ شد. این نسخه علاوه بر میشنا و گمارا، دارای تفسیرهای راشی و تسوفت نیز بود. نسخه بومبرگ، نسخه کامل بدون سانسور است.

نسخه ۱۶۴۵[ویرایش]
امانوئل بنونیسته در سال ۱۶۴۵ تلمود را در آمستردام چاپ کرد. ولیکن این نسخه دارای غلطهای زیادی به خاطر سانسور می‌باشد.

نسخه ویلنا، ۱۸۳۵[ویرایش]
نسخه‌ای از تلمود که توسط برادران زاپیرا در سال ۱۷۹۵ چاپ شد توسط بسیاری از فقهای حسیدی مورد تشویق قرار گرفت. در سال ۱۸۳۵، نسخه دیگری توسط مناخیم روم در ویلنا مورد چاپ قرار گرفت. این نسخه، معمولاً در چاپهای جدیدتر به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گلدشمیت و نسخه آلمانی[ویرایش]
لازاروس گلدشمیت در سال ۱۸۹۷ نسخه بدون سانسوری از تلمود بابلی را به زبان آلمانی چاپ کرد. نسخه‌های مختلف تلمود بعضاً دارای تفاوتهایی با یکدیگر به دلیل اشتباهات و یا سانسور بعضی بخشها می‌باشند.

نقش در یهودیت[ویرایش]

تلمود نسخه نوشته شده فقه شفاهی می‌باشد. تلمود به عنوان پایه بسیاری قوانین و سنتهای یهودی مورد استفاده قرار گرفته‌است. یهودیان ارتدوکس و محافظه کار تلمود را به عنوان قانون قبول دارند. در حالی که یهودیان رفرم آنرا به عنوان قانون قبول ندارند.

سدوسیان[ویرایش]
یهودیان سدوسی گروهی بودند که در زمان معبد دوم می‌زیستند و مهمترین اختلاف آنها با فریسیان این بود که آنان این قوانین شفاهی را قبول نداشتند.

قرائیم[ویرایش]
گروه دیگری از یهودیان که قوانین شفاهی را قبول نداشتند قرائیم بودند. مهمترین اختلاف آنها با بقیه یهودیان در رد تورات شفاهی (تلمود) بود. این دیدگاه مخالف دیدگاه خاخامها بود که می‌گفتند فقه شفاهی به همراه تورات در کوه سینا به موسی منتقل شده‌است. بعضی گروههای دیگر از قرائیم موضع معتدلتری داشته و قسمتهای از تلمود را قبول کرده بودند. در گذر زمان قرائیم از بین رفته و از حدود ۱۰ درصد جمعیت یهودیان به چیزی حدود ۰٫۲ درصد در زمان حاضر تحلیل رفتند.

یهودیت رفرم[ویرایش]
در یهودیت رفرم که در قرن ۱۹ شروع به شایع شدن کرد، تلمود دوباره زیر سئوال رفت. تلمود در نظر یهودیان رفرم، یک کتاب قدیمی است که فقط در زمان خود دارای ارزش بوده‌است. بعضی از یهودیان رفرم نظر مشابهی در مورد تورات نیز دارند و بعضی دیگر دیدگاههای نوکارائیسم داشته و تنها عهد عتیق را قبول دارند.

زمان حاضر[ویرایش]
یهودیان ارتدوکس در حال حاضر نیز اهمیت زیادی برای تلمود در مدارس یشیوا قائل هستند. در بین یهودیان ارتدوکس یادگیری تلمود دارای اهمیت بسیار زیادی بوده و جلسات روزانه و هفتگی یادگیری آن در بین یهودیان هاردی رایج است. یهودیان محافظه کار نیز به تلمود اهمیت زیادی می‌دهند. ولیکن آنان تلمود را به عنوان منبع برای شریعت یهود (حالاخا) قبول ندارند. در بین آنان برای فهم هر قسمت باید آن را در شرایط زمانه مورد تحلیل و بررسی قرار داد. یهودیان رفرم اهمیت کمتری نسبت به مطالعه تلمود قائل هستند، ولیکن آن را مورد تدریس قرار می‌دهند. آنان تلمود را به عنوان منبع قوانین قبول نداشته و آن را به صورت درسهای اخلاقی و روحی قبول دارند. در بین یهودیان رفرم نگهداری و مطالعه تلمود اهمیت کمتری نسبت به تورات و عهد عتیق دارد.

انتقادات تلمود[ویرایش]

تلمود در بین مسیحیان و مسلمانان دارای منتقدین فراوانی است. معمولاً منتقدین تلمود دلایل زیر را دلیل انتقاد خود میدانند:

۱- مطالب ضد مسیحی و یا ضد جنتایلی (ضد غیر یهودی)

۲- مطالب عجیب و غیر اخلاقی از نظر جنسی

۳- تحریف در متن کتاب خدا

موافقین تلمود عقیده دارند که این انتقادات از دیدگاههای یهود ستیزانه ناشی شده و بخشهای مورد ارجاع خارج از متن مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

در قرون وسطی[ویرایش]
معمولاً تاریخ تلمود با تاریخ جنبشهای ضد یهودی عجین شده‌است. در زمانی که اولین نسخه‌های تلمود چاپ شد، امپراطور جاستینین دستور داد از دوگانه سازی عهد عتیق جلوگیری شود. این دستور توسط مسیحیان همراه با تفکرات ضد یهودی با شدت اجرا شده و سر آغاز انتقادات علیه تلمود شد. در همین زمان در فرانسه، مطالعه تلمود با شدت زیادی دنبال می‌شد.

اولین انتقادات نسبت به تلمود توسط نیکولاس دودین که یک یهودی زاده بود که به دین مسیحی گرویده بود ایجاد شد. این انتقادات باعث درگیریهای علنی بین مسیحیان و یهودیان شده و مسیحیان نسخه‌های تلمود را در پاریس در سال ۱۲۴۲ در آتش سوزاندند.

همچنین در سال ۱۲۶۳ بحث مشابهی بین خاخام نهمانیدس و یهودی زاده دیگری به نام پابلو کریستیانی که به مسیحیت گرویده بود در اسپانیا منجر به سانسور بخشهایی از تلمود شد.

در سال ۱۴۱۳، جرونیمو سانتافه تلمود را مقصر شناخت و اعلام کرد که لغاتی که در مورد کافرین در تلمود مورد استفاده‌است خطاب به مسیحیان است. ولیکن خاخامهای یهودی اعلام کردند که در نظر آنان مسیحیان گمراه هستند ولیکن با کافرین متفاوت می‌باشند.

در سال ۱۴۱۵، پاپ بندیکت سیزدهم در فرمانی خواندن تلمود را برای یهودیان ممنوع اعلام کرد و دستور داد تمام نسخه‌های موجود از آن نابود شوند.

بعد از چاپ اولین نسخه تلمود توسط دانیل بومبرگ، واتیکان که ابتدا اجازه چاپ آن را داده بود، آن را ممنوع اعلام کرد و دستور به نابودی نسخه‌های آن داد. در سال ۱۵۵۳ تسخه‌های زیادی از تلمود گردآوری شده و در رم در آتش سوزانده شد.

در نسخه باسل تلمود که در سال ۱۵۷۸ چاپ شد، تمامی قسمت عبودا زارا و کل مطالبی که علیه مسیحیت بود سانسور شد. پاپ گرگوری سیزدهم و کلمنت هشتم نیز به مخالفت شدید با تلمود برخواستند. با گسترش مطالعه تلمود در لهستان، مخالفتهای بسیاری نیز در لهستان علیه تلمود شکل گرفت. به طور مثال در سال ۱۷۵۷، در دادگاه فرانکیها تمام نسخه‌های تلمود را نیز سوزاند.

در قرن نوزدهم[ویرایش]
نسخه ویلنای تلمود توسط دولت روسیه به شدت سانسور شد. بیشتر نسخه‌های امروزی تلمود بر پایه نسخه ویلنا بوده و از این رو دارای سانسور بخشهای بحث برانگیز آن هستند. با اینکه بخشهای سانسور شده مدت زیادی در دسترسی نبودند، نسخه‌های اندکی از آنها وجود دارند. بعضی نسخه‌های امروزی دارای تمام و یا قسمتی از این بخشهای سانسور شده هستند.

در سال ۱۸۳۰ یک ژنرال فرانسوی اعلام کرد که نمی‌تواند یهودیان را به خاطر رد کردن عیسی مسیح و علاقه به مطالعه تلمود ببخشد. در همین زمان اولین ترجمه تلمود به زبان فرانسه چاپ شد که خشم بسیاری از مسیحیان را برانگیخت. در این زمان مخالفان یهودیان اصرار زیادی به ترجمه تلمود داشتند. از این زمان اصطلاح یهودیان تلمودی در بین مخالفان یهودیان رایج شد.

در این زمان کتابهای ضد تلمودی نظیر تلمود بدون نقاب توسط جاستینیاس پرانایتیس در سال ۱۸۹۲ و توطئه علیه مسیحیت نوشته الیزابت دیلینگ در سال ۱۹۶۴ چاپ شد.

در زمان امروزی[ویرایش]
انتقادات از تلمود در دنیای اینترنت فراوان است. جستجوی تلمود در اینترنت به صفحات بیشماری درباره بخشهای بحث برانگیز تلمود منجر می‌شود. بیشتر این انتقادات حول بحثهایی در مورد مخالفت تلمود با مسیحیان، اتهام جادوگر بودن به عیسی مسیح (... ،b Sanh 43a-b) و مجازات سوزانده شدن در مدفوع داغ در جهنم برای او (... ،b Git 56b, 57a)، اتهام هرزگی به مریم مادر عیسی (... ،b Sanhedrin 67a) و قسمتهای ضد جنتایلی (ضد غیر یهودی) (... b Sanhedrin 57a) در تلمود است.[۱]

محمدرضا رحیمی، معاون اول رئیس‌جمهوری ایران، کتاب «تلمود» را متهم کرده که «بانی گسترش مواد مخدر در سطح جهان» است[۲]؛ اظهاراتی که با انتقاد سازمان ملل و دیگر نهادها روبه‌رو شده‌است.[۳]

اتحادیه ضد افترا (Anti-Defamation League) اعتقاد دارد که بیشتر منتقدان تلمود آن را در خارج از متن مورد بررسی قرار می‌دهند.

ترجمه‌ها[ویرایش]

پنج ترجمه امروزی از تلمود به زبان انگلیسی وجود دارد:

تلمود نسخه اشتاینسالتز، این نسخه ترجمه انگلیسی ترجمه خاخام اشتانسالتز است و کامل نیست.
نسخه شوتنشتاین، در این نسخه ترجمه انگلیسی و عبری/آرامی روبروی هم قرار گرفته‌است. هر صفحه عبری و یا آرامی به چندین صفحه ترجمه انگلیسی نیاز دارد.
نسخه سونسینو، توسط ایسیدور اپشتاین، این نسخه نیز دارای ترجمه انگلیسی و متن عبری و یا آرامی است. این نسخه بر روی دیسک نیز وجود دارد.
تلمود بابلی: ترجمه آمریکایی، جاکوب نویسنر.
تلمود بابلی توسط مایکل رادکینسون، این نسخه ناقص است و دارای تمامی بخشها نیست. ترجمه سونسینو کاملتر است. ولیکن این نسخه معمولاً در اینترنت مورد استفاده قرار می‌گیرد زیرا به دلیل قوانین حقوق پدیدآورنده این نسخه تنها نسخه مجانی قابل دسترس در اینترنت است.[۴]
در دنیای اسلام[ویرایش]

در اوائل اسلام[ویرایش]
با استقرار خلافت عباسی در بغداد، در قرن دوم هجری نقش بزرگان علمای دینی یهود به حدی برجسته شد که ایشان موفق شدند مرجعیت تلمود بابلی را بر تلمود اورشلیمی، در اروپا نیز رسمیت بخشند. میدراشها و آکادمیهای بابل بقدری رونق یافت که بسیاری از دانش آموختگان از آکادمیهای اسپانیا، پرووانس، ایتالیا، شمال افریقا و امپراتوری روم شرقی به این میدراشها مهاجرت کردند.

بنا بر گزارشهای موجود در منابع اسلامی، مسلمانان از وجود کتاب مقدّسی جز تورات نزد یهودیان آگاهی اجمالی داشته و آن را با نام المَثْناة، به معنای تکرار و نسخة دوم، می شناخته‌اند.

ابوعُبَیْد قاسم بن سلاّ م هروی (متوفی ۲۲۴) در غریب الحدیث (ج ۴، ص ۲۸۲) گزارش داده که از اهل علمی که کتابهای قدیمی (الکتب الاُوَل) را می شناخته و قرائت می کرده در بارة المثناة پرسیده و او پاسخ داده‌است که احبار و رهبانان بنی اسرائیل پس از موسی آن گونه که می‌خواستند کتابی را در میان خود پدید آوردند که جز کتاب خداوند بود، پس آن را المثناة (احتمالاً مراد میشناه بوده) نامیدند و در آن هر آنچه را می‌خواستند بر خلاف کتاب خدا حلال یا حرام کردند. بر اساس این اطلاع، ابوعبید به تحلیل سخنی از عبداللّه بن عَمْرو می‌پردازد مبنی بر اینکه نقل سخنان اهل کتاب و اتکا بدان روا نیست (کَرِهَ الأخذَ عَنْ اَهْلِ الکتاب). زَمَخْشَری (متوفی ۵۳۸) در الفائق فی غریب الحدیث (ج ۱، ص ۱۷۸) ضمن نقل روایتی از ابن عمرو در بارة «اَشراط الساعة *» می‌نویسد که وی خواندن المثناة را از نشانه‌های وقوع قیامت دانسته‌است.

صرف نظر از صحت و سقم این روایت و بویژه به کارگیری واژه «مثناة» در آن زمان، می توان دریافت که احتمالاً آگاهی اجمالی از وجود کتابی حاوی سنّت و احکام و شرایع یهود، جدا از کتاب مقدّس یهود، از همان ابتدای آشنایی مسلمانان با یهودیان وجود داشته‌است. در عین حال، ظاهراً تعدادی اندک از مسلمانان، آن هم به صورت بسیار محدود، از تفکیک میان «تورات مکتوب» و «تورات شفاهی»، با توجه به اینکه هر دو تورات خوانده می‌شدند، اطلاع داشته‌اند. در دوره‌های متأخر نیز این آگاهی اندک است.[۵]

در زمان امروز[ویرایش]
آیزنمنگر، محقق زبانهای شرقی، در آلمان دو جلد کتاب در وهن تلمود نوشت که پایه و مبنای یکی از مهمترین آثار علیه یهودیان در قرن نوزدهم شد. در این کتاب ضدیت با تلمود بسیار شدید بود. شهرت فراگیر مؤلف و کتابش سبب شد تا هم زمان سه ترجمه فرانسه از سه مترجم مختلف از این کتاب در ۱۸۸۹ به چاپ برسد. این کتاب در جهت یهودستیزی نازیها نقشی مهم داشت. چند سال بعد در ۱۸۹۹ این کتاب در قاهره به عربی ترجمه و چاپ شد (الکنزالمرصود فی قواعدالتلمود، ترجمة یوسف نصراللّه). این ترجمة عربی مبنای آشنایی جهان معاصر اسلام، بویژه کشورهای عربی، با تلمود شد. گزیده‌ای فارسی از تلمود تألیف آبراهام کوهن، ترجمه از انگلیسی، موجود است (تهران ۱۳۵۰ ش ؛ تجدید چاپ تهران ۱۳۸۲ ش). این کتاب که با نام گنجینه‌ای از تلمود، به چاپ رسیده‌است.[۶]

منابع[ویرایش]

ویکی‌پدیای انگلیسی، "Talmud"، بارگرفته شده در ۵ اردیبهشت 91.
دائرةالمعارف یهودی: Talmud
دائرةالمعارف بزرگ اسلامی: تلمود
↑ TALMUD - JewishEncyclopedia.com
↑ رادیو فردا، ۸ تیر ۹۱. بازدید: ژوئیه ۲۰۱۲.
↑ رادیو فردا، ۸ تیر ۹۱. بازدید: ژوئیه ۲۰۱۲.
↑ TALMUD - JewishEncyclopedia.com
↑ تلمود
↑ تلمود
پیوند به بیرون[ویرایش]

http://www.sacred-texts.com/jud/talmud.htm نسخه رادکینسون
جستجو در ویکی‌انبار در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ تلمود موجود است.
رده‌ها: تلمودمتون یهودیم یشنا

The Talmud (/ˈtɑːlmʊd, -məd, ˈtæl-/; Hebrew: תַּלְמוּד talmūd "instruction, learning", from a root lmd "teach, study") is a central text of Rabbinic Judaism. It is also traditionally referred to as Shas (ש״ס), a Hebrew abbreviation of shisha sedarim, the "six orders". The Talmud has two components. The first part is the Mishnah (Hebrew: משנה, c. 200 CE), the written compendium of Judaism's Oral Torah (Torah meaning "Instruction", "Teaching" in Hebrew). The second part is the Gemara (c. 500 CE), an elucidation of the Mishnah and related Tannaitic writings that often ventures onto other subjects and expounds broadly on the Jewish Bible. The terms Talmud and Gemara are often used interchangeably, though strictly speaking that is not accurate.

The whole Talmud consists of 63 tractates, and in standard print is over 6,200 pages long. It is written in Tannaitic Hebrew and Aramaic. The Talmud contains the teachings and opinions of thousands of rabbis on a variety of subjects, including Halakha (law), Jewish ethics, philosophy, customs, history, lore and many other topics. The Talmud is the basis for all codes of Jewish law and is much quoted in rabbinic literature.

Contents [hide]
1 History
2 Structure
2.1 Mishnah
2.2 Baraita
2.3 Gemara
2.4 Halakha and Aggadah
2.5 Minor tractates
3 Bavli and Yerushalmi
3.1 Talmud Yerushalmi (Jerusalem Talmud)
3.2 Talmud Bavli (Babylonian Talmud)
3.3 Comparison of style and subject matter
4 Language
5 Printing
5.1 Bomberg Talmud 1523
5.2 Benveniste Talmud 1645
5.3 Vilna Talmud, 1835
5.4 Goldschmidt Talmud 1897–1909, and German translation
5.5 Critical editions
5.6 Steinsaltz, Koren, Schottenstein, Metivta and Ehrman Talmuds
6 Talmud scholarship
6.1 Geonim
6.2 Halakhic and Aggadic extractions
6.3 Commentaries
6.4 Pilpul
6.5 Sephardic approaches
6.6 Brisker method
6.7 Critical method
6.7.1 Textual emendations
6.8 Historical analysis, and higher textual criticism
6.9 Contemporary scholarship
7 Role in Judaism
7.1 Sadducees
7.2 Karaism
7.3 Reform Judaism
7.4 Present day
8 Other contexts
9 Criticism
9.1 Middle Ages
9.2 19th century and after
9.3 Contemporary accusations
10 Translations
10.1 Talmud Bavli
10.2 Talmud Yerushalmi
11 See also
12 Notes
13 References
13.1 Logic and methodology
13.2 Modern scholarly works
13.2.1 On individual tractates
13.3 Historical study
14 External links
14.1 General
14.2 Refutation of allegations concerning the Talmud
14.3 Full text resources
14.4 Manuscripts and textual variants
14.5 Layout
14.6 "Daf Yomi" program
14.7 Audio
History[edit]

Main article: Oral Torah


The first page of the Vilna Edition of the Babylonian Talmud, Tractate Berachot, folio 2a.
Originally, Jewish scholarship was oral. Rabbis expounded and debated the Torah (the written Torah expressed in the Jewish Bible) and discussed the Tanakh without the benefit of written works (other than the Biblical books themselves), though some may have made private notes (megillot setarim), for example of court decisions. However, this situation changed drastically, mainly as the result of the destruction of the Jewish commonwealth and the Second Temple in the year 70 CE and the consequent upheaval of Jewish social and legal norms. As the Rabbis were required to face a new reality—mainly Judaism without a Temple (to serve as the center of teaching and study) and Judea without at least partial autonomy—there was a flurry of legal discourse and the old system of oral scholarship could not be maintained. It is during this period that Rabbinic discourse began to be recorded in writing.[1][2] The earliest recorded oral Torah may have been of the midrashic form, in which halakhic discussion is structured as exegetical commentary on the Pentateuch. But an alternative form, organized by subject matter instead of by biblical verse, became dominant about the year 200 CE, when Rabbi Judah haNasi redacted the Mishnah (משנה).[citation needed]

The Oral Torah was far from monolithic; rather, it varied among various schools. The most famous two were the School of Shammai and the School of Hillel. In general, all valid opinions, even the non-normative ones, were recorded in the Talmud.[citation needed]

The oldest full manuscript of the Talmud is from 1342, known as the Munich Talmud (Cod.hebr. 95), which is available online.

Structure[edit]

The structure of the Talmud follows that of the Mishnah, in which six orders (sedarim; singular: seder) of general subject matter are divided into 60 or 63 tractates (masekhtot; singular: masekhet) of more focused subject compilations, though not all tractates have Gemara. Each tractate is divided into chapters (perakim; singular: perek), 517 in total, that are both numbered according to the Hebrew alphabet and given names, usually using the first one or two words in the first mishnah. A perek may continue over several (up to tens of) pages.[3] Each perek will contain several mishnayot[4] with their accompanying exchanges that form the "building-blocks" of the Gemara; the name for a passage of gemara is a sugya (סוגיא; plural sugyot). A sugya, including baraita or tosefta, will typically comprise a detailed proof-based elaboration of a Mishnaic statement, whether halakhic or aggadic. A sugya may, and often does, range widely off the subject of the mishnah. The sugya is not punctuated in the conventional sense used in the English language, but by using specific expressions that help to divide the sugya into components, usually including a statement, a question on the statement, an answer, a proof for the answer or a refutation of the answer with its own proof.[citation needed]

In a given sugya, scriptural, Tannaic and Amoraic statements are cited to support the various opinions. In so doing, the Gemara will highlight semantic disagreements between Tannaim and Amoraim (often ascribing a view to an earlier authority as to how he may have answered a question), and compare the Mishnaic views with passages from the Baraita. Rarely are debates formally closed; in some instances, the final word determines the practical law, but in many instances the issue is left unresolved. There is a whole literature on the procedural principles to be used in settling the practical law when disagreements exist: see under #Logic and methodology below.

Mishnah[edit]
Main article: Mishnah
The Mishnah is a compilation of legal opinions and debates. Statements in the Mishnah are typically terse, recording brief opinions of the rabbis debating a subject; or recording only an unattributed ruling, apparently representing a consensus view. The rabbis recorded in the Mishnah are known as Tannaim.[5]

Since it sequences its laws by subject matter instead of by biblical context, the Mishnah discusses individual subjects more thoroughly than the Midrash, and it includes a much broader selection of halakhic subjects than the Midrash. The Mishnah's topical organization thus became the framework of the Talmud as a whole. But not every tractate in the Mishnah has a corresponding talmud. Also, the order of the tractates in the Talmud differs in some cases from that in the Mishnah.

[hide] v t e
The Six Orders of the Mishnah (ששה סדרי משנה)
Zeraim (Seeds)
(זרעים) Moed (Festival)
(מועד) Nashim (Women)
(נשים) Nezikin (Damages)
(נזיקין) Kodashim (Holies)
(קדשים) Tohorot (Purities)
(טהרות)
Berakhot Pe'ah Demai Kil'ayim Shevi'it Terumot Ma'aserot Ma'aser Sheni Hallah Orlah Bikkurim
Shabbat Eruvin Pesahim Shekalim Yoma Sukkah Beitza Rosh Hashanah Ta'anit Megillah Mo'ed Katan Hagigah
Yevamot Ketubot Nedarim Nazir Sotah Gittin Kiddushin
Bava Kamma Bava Metzia Bava Batra Sanhedrin Makkot Shevu'ot Eduyot Avodah Zarah Avot Horayot
Zevahim Menahot Hullin Bekhorot Arakhin Temurah Keritot Me'ilah Tamid Middot Kinnim
Keilim Oholot Nega'im Parah Tohorot Mikva'ot Niddah Makhshirin Zavim Tevul Yom Yadayim Uktzim
Baraita[edit]
Main article: Baraita
In addition to the Mishnah, other tannaitic teachings were current at about the same time or shortly thereafter. The Gemara frequently refers to these tannaitic statements in order to compare them to those contained in the Mishnah and to support or refute the propositions of Amoraim. All such non-Mishnaic tannaitic sources are termed baraitot (lit. outside material, "Works external to the Mishnah"; sing. baraita ברייתא).

The baraitot cited in the Gemara are often quotations from the Tosefta (a tannaitic compendium of halakha parallel to the Mishnah) and the Halakhic Midrashim (specifically Mekhilta, Sifra and Sifre). Some baraitot, however, are known only through traditions cited in the Gemara, and are not part of any other collection.[citation needed]

Gemara[edit]
Main article: Gemara
In the three centuries following the redaction of the Mishnah, rabbis throughout Palestine and Babylonia analyzed, debated, and discussed that work. These discussions form the Gemara (גמרא). Gemara means “completion” (from the Hebrew gamar גמר: "to complete") or "learning" ( from the Aramaic: "to study"). The Gemara mainly focuses on elucidating and elaborating the opinions of the Tannaim. The rabbis of the Gemara are known as Amoraim (sing. Amora אמורא).[citation needed]

Much of the Gemara consists of legal analysis. The starting point for the analysis is usually a legal statement found in a Mishnah. The statement is then analyzed and compared with other statements used in different approaches to Biblical exegesis in rabbinic Judaism (or - simpler - interpretation of text in Torah study) exchanges between two (frequently anonymous and sometimes metaphorical) disputants, termed the makshan (questioner) and tartzan (answerer). Another important function of Gemara is to identify the correct Biblical basis for a given law presented in the Mishnah and the logical process connecting one with the other: this activity was known as talmud long before the existence of the "Talmud" as a text.[6]

Halakha and Aggadah[edit]
The Talmud is a wide-ranging document that touches on a great many subjects. Traditionally Talmudic statements are classified into two broad categories, halakhic and aggadic statements. Halakhic statements directly relate to questions of Jewish law and practice (halakha). Aggadic statements are not legally related, but rather are exegetical, homiletical, ethical, or historical in nature.

Minor tractates[edit]
Main article: Minor tractate
In addition to the six Orders, the Talmud contains a series of short treatises of a later date, usually printed at the end of Seder Nezikin. These are not divided into Mishnah and Gemara.

Bavli and Yerushalmi[edit]

The process of "Gemara" proceeded in what were then the two major centers of Jewish scholarship, the Land of Israel and Babylonia. Correspondingly, two bodies of analysis developed, and two works of Talmud were created. The older compilation is called the Jerusalem Talmud or the Talmud Yerushalmi. It was compiled in the 4th century in Israel. The Babylonian Talmud was compiled about the year 500 CE, although it continued to be edited later. The word "Talmud", when used without qualification, usually refers to the Babylonian Talmud.

While the editors of Jerusalem Talmud and Babylonian Talmud each mention the other community, most scholars believe these documents were written independently; Louis Jacobs writes, "If the editors of either had had access to an actual text of the other, it is inconceivable that they would not have mentioned this. Here the argument from silence is very convincing."[7]

Talmud Yerushalmi (Jerusalem Talmud)[edit]
Main article: Jerusalem Talmud


A page of a medieval Jerusalem Talmud manuscript, from the Cairo Genizah.
The Jerusalem Talmud was one of the two compilations of Jewish religious teachings and commentary that was transmitted orally for centuries prior to its compilation by Jewish scholars in Israel.[8] It is a compilation of teachings of the schools of Tiberias, Sepphoris and Caesarea. It is written largely in a western Aramaic dialect that differs from its Babylonian counterpart.[citation needed]

This Talmud is a synopsis of the analysis of the Mishnah that was developed over the course of nearly 200 years by the Academies in Israel (principally those of Tiberias and Caesarea.) Because of their location, the sages of these Academies devoted considerable attention to analysis of the agricultural laws of the Land of Israel. Traditionally, this Talmud was thought to have been redacted in about the year 350 CE by Rav Muna and Rav Yossi in the Land of Israel. It is traditionally known as the Talmud Yerushalmi ("Jerusalem Talmud"), but the name is a misnomer, as it was not prepared in Jerusalem. It has more accurately been called "The Talmud of the Land of Israel".[9]

Its final redaction probably belongs to the end of the 4th century, but the individual scholars who brought it to its present form cannot be fixed with assurance. By this time Christianity had become the state religion of the Roman Empire and Jerusalem the holy city of Christendom. In 325 CE Constantine, the first Christian emperor, said "let us then have nothing in common with the detestable Jewish crowd."[10] This policy made a Jew an outcast and pauper. The compilers of the Jerusalem Talmud consequently lacked the time to produce a work of the quality they had intended. The text is evidently incomplete and is not easy to follow. The apparent cessation of work on the Jerusalem Talmud in the 5th century has been associated with the decision of Theodosius II in 425 CE to suppress the Patriarchate and put an end to the practice of formal scholarly ordination. Some modern scholars have questioned this connection: for more detail see Jerusalem Talmud: Place and date of composition.

Despite its incomplete state, the Jerusalem Talmud remains an indispensable source of knowledge of the development of the Jewish Law in Israel. It was also an important resource in the study of the Babylonian Talmud by the Kairouan school of Hananel ben Hushiel and Nissim Gaon, with the result that opinions ultimately based on the Jerusalem Talmud found their way into both the Tosafot and the Mishneh Torah of Maimonides.

Following the formation of the modern State of Israel there is some interest in restoring Eretz Yisrael traditions. For example, Rabbi David Bar-Hayim of the Makhon Shilo institute has issued a siddur reflecting Eretz Yisrael practice as found in the Jerusalem Talmud and other sources.

Talmud Bavli (Babylonian Talmud)[edit]


A full set of the Babylonian Talmud.
The Talmud Bavli consists of documents compiled over the period of Late Antiquity (3rd to 5th centuries).[11] During this time the most important of the Jewish centres in Mesopotamia, later known as Iraq, were Nehardea, Nisibis, Mahoza (just to the south of what is now Baghdad), Pumbeditha (near present-day al-Anbar), and the Sura Academy near present-day Falluja.

Talmud Bavli (the "Babylonian Talmud") comprises the Mishnah and the Babylonian Gemara, the latter representing the culmination of more than 300 years of analysis of the Mishnah in the Babylonian Academies. The foundations of this process of analysis were laid by Rab, a disciple of Rabbi Judah ha-Nasi. Tradition ascribes the compilation of the Babylonian Talmud in its present form to two Babylonian sages, Rav Ashi and Ravina. Rav Ashi was president of the Sura Academy from 375 to 427 CE. The work begun by Rav Ashi was completed by Ravina, who is traditionally regarded as the final Amoraic expounder. Accordingly, traditionalists argue that Ravina’s death in 499 CE is the latest possible date for the completion of the redaction of the Talmud. However, even on the most traditional view a few passages are regarded as the work of a group of rabbis who edited the Talmud after the end of the Amoraic period, known as the Saboraim or Rabbanan Savora'e (meaning "reasoners" or "considerers").

The question as to when the Gemara was finally put into its present form is not settled among modern scholars. Some, like Louis Jacobs, argue that the main body of the Gemara is not simple reportage of conversations, as it purports to be, but a highly elaborate structure contrived by the Saboraim, who must therefore be regarded as the real authors. On this view the text did not reach its final form until around 700. Some modern scholars use the term Stammaim (from the Hebrew Stam, meaning "closed", "vague" or "unattributed") for the authors of unattributed statements in the Gemara. (See eras within Jewish law.)

Comparison of style and subject matter[edit]
There are significant differences between the two Talmud compilations. The language of the Jerusalem Talmud is a western Aramaic dialect, which differs from the form of Aramaic in the Babylonian Talmud. The Talmud Yerushalmi is often fragmentary and difficult to read, even for experienced Talmudists. The redaction of the Talmud Bavli, on the other hand, is more careful and precise. The law as laid down in the two compilations is basically similar, except in emphasis and in minor details. The Jerusalem Talmud has not received much attention from commentators, and such traditional commentaries as exist are mostly concerned with comparing its teachings to those of the Talmud Bavli.

Neither the Jerusalem nor the Babylonian Talmud covers the entire Mishnah: for example, a Babylonian Gemara exists only for 37 out of the 63 tractates of the Mishnah. In particular:

The Jerusalem Talmud covers all the tractates of Zeraim, while the Babylonian Talmud covers only tractate Berachot. The reason might be that most laws from the Orders Zeraim (agricultural laws limited to the land of Israel) had little practical relevance in Babylonia and were therefore not included.[12] The Jerusalem Talmud has a greater focus on the Land of Israel and the Torah's agricultural laws pertaining to the land because it was written in the Land of Israel where the laws applied.
The Jerusalem Talmud does not cover the Mishnaic order of Kodashim, which deals with sacrificial rites and laws pertaining to the Temple, while the Babylonian Talmud does cover it. It is not clear why this is, as the laws were not directly applicable in either country following the Temple's 70 CE destruction.
In both Talmuds, only one tractate of Tehorot (ritual purity laws) is examined, that of the menstrual laws, Niddah.
The Babylonian Talmud records the opinions of the rabbis of Israel as well as of those of Babylonia, while the Jerusalem Talmud only seldom cites the Babylonian rabbis. The Babylonian version also contains the opinions of more generations because of its later date of completion. For both these reasons it is regarded as a more comprehensive collection of the opinions available. On the other hand, because of the centuries of redaction between the composition of the Jerusalem and the Babylonian Talmud, the opinions of early amoraim might be closer to their original form in the Jerusalem Talmud.

The influence of the Babylonian Talmud has been far greater than that of the Yerushalmi. In the main, this is because the influence and prestige of the Jewish community of Israel steadily declined in contrast with the Babylonian community in the years after the redaction of the Talmud and continuing until the Gaonic era. Furthermore, the editing of the Babylonian Talmud was superior to that of the Jerusalem version, making it more accessible and readily usable. According to Maimonides (whose life began almost a hundred years after the end of the Gaonic era), all Jewish communities during the Gaonic era formally accepted the Babylonian Talmud as binding upon themselves, and modern Jewish practice follows the Babylonian Talmud's conclusions on all areas in which the two Talmuds conflict.

Language[edit]

Of the two main components of the Babylonian Talmud, the Mishnah is written in Mishnaic Hebrew. Within the Gemara, the quotations from the Mishnah and the Baraitas and verses of Tanakh quoted and embedded in the Gemara are in Hebrew. The rest of the Gemara, including the discussions of the Amoraim and the overall framework, is in a characteristic dialect of Jewish Babylonian Aramaic.[13] There are occasional quotations from older works in other dialects of Aramaic, such as Megillat Taanit. Overall, Hebrew constitutes somewhat less than half of the text of the Talmud.

This difference in language is due to the long time period elapsing between the two compilations. During the period of the Tannaim (rabbis cited in the Mishnah), the spoken vernacular of Jews in Judaea was a late form of Hebrew known as Rabbinic or Mishnaic Hebrew, whereas during the period of the Amoraim (rabbis cited in the Gemara), which began around 200 CE, the spoken vernacular was Aramaic. Hebrew continued to be used for the writing of religious texts, poetry, and so forth.[14]

Printing[edit]

Bomberg Talmud 1523[edit]
The first complete edition of the Babylonian Talmud was printed in Venice by Daniel Bomberg 1520–23. In addition to the Mishnah and Gemara, Bomberg's edition contained the commentaries of Rashi and Tosafot. Almost all printings since Bomberg have followed the same pagination. Bomberg's edition was considered relatively free of censorship.[15]

Benveniste Talmud 1645[edit]
Following Ambrosius Frobenius's publication of most of the Talmud in installments in Basel, Immanuel Benveniste published the whole Talmud in installments in Amsterdam 1644–1648,[16] Though according to Raphael Rabbinovicz the Benveniste Talmud may have been based on the Lublin Talmud and included many of the censors' errors.[17]

Vilna Talmud, 1835[edit]
The edition of the Talmud published by the Szapira brothers in Slavuta in 1795 is particularly prized by many hasidic rebbes. In 1835, after an acrimonious dispute with the Szapira family, a new edition of the Talmud was printed by Menachem Romm of Vilna. Known as the Vilna Shas, this edition (and later ones printed by his widow and sons) has been used in the production of more recent editions of Talmud Bavli.

A page number in the Talmud refers to a double-sided page, known as a daf; each daf has two amudim labeled א and ב, sides A and B (Recto and Verso). The referencing by daf is relatively recent and dates from the early Talmud printings of the 17th century. Earlier rabbinic literature generally only refers to the tractate or chapters within a tractate. Nowadays, reference is made in format [Tractate daf a/b] (e.g. Berachot 23b). In the Vilna edition of the Talmud there are 5,894 folio pages.

Goldschmidt Talmud 1897–1909, and German translation[edit]
Lazarus Goldschmidt published an edition from the "uncensored text" of the Babylonian Talmud with a German translation in 9 vols. (commenced Leipzig, 1897–1909, edition completed, following emigration to England in 1933, by 1936).[18]

Critical editions[edit]
The text of the Vilna editions is considered by scholars not to be uniformly reliable, and there have been a number of attempts to collate textual variants.

In the early 20th century Nathan Rabinowitz published a series of volumes called Dikduke Soferim showing textual variants from early manuscripts and printings.
In 1960 work started on a new edition under the name of Gemara Shelemah (complete Gemara) under the editorship of Menachem Mendel Kasher: only the volume on the first part of tractate Pesachim appeared before the project was interrupted by his death. This edition contained a comprehensive set of textual variants and a few selected commentaries.
Some thirteen volumes have been published by the Institute for the Complete Israeli Talmud (a division of Yad Harav Herzog), on lines similar to Rabinowitz, containing the text and a comprehensive set of textual variants (from manuscripts, early prints and citations in secondary literature) but no commentaries.[19]
There have been critical editions of particular tractates (e.g. Henry Malter's edition of Ta'anit), but there is no modern critical edition of the whole Talmud. Modern editions such as those of the Oz ve-Hadar Institute correct misprints and restore passages that in earlier editions were modified or excised by censorship but do not attempt a comprehensive account of textual variants. One edition, by Rabbi Yosef Amar,[20] represents the Yemenite tradition, and takes the form of a photostatic reproduction of a Vilna-based print to which Yemenite vocalization and textual variants have been added by hand, together with printed introductory material. Collations of the Yemenite manuscripts of some tractates have been published by Columbia University.[21]

Steinsaltz, Koren, Schottenstein, Metivta and Ehrman Talmuds[edit]
A number of editions have been aimed at bringing the Talmud to a wider audience. One is the Steinsaltz Talmud, which contains the text with punctuation, detailed explanations and translation. The Steinsaltz Edition is available in two formats: one with the traditional Vilna page and one without. It is available in modern Hebrew, English, French, Russian and other languages. In May 2012, Koren Publishers Jerusalem launched the new Koren Talmud Bavli, a new version of the Steinsaltz Talmud which features a new, modern English translation and the commentary of Rabbi Adin Steinsaltz. This edition won widespread praise as "America's most important Jewish event",[22] and for its "beautiful page" and "clean type".[23] It includes color photos and illustrations, and Steinsaltz's historical, biographical and linguistic notes in modern English translation. Opened as a Hebrew book, this edition preserves the traditional Vilna page layout and includes vowels and punctuation; the Rashi commentary too is punctuated. Opened as an English book, this edition breaks down the Talmud text into small, thematic units and features the supplementary notes along the margins.

A second edition is the Schottenstein Talmud, published by ArtScroll.

A third is the Metivta edition, published by the Oz ve-Hadar Institute. This contains the full text in the same format as the Vilna-based editions, with a full explanation in modern Hebrew on facing pages as well as an improved version of the traditional commentaries.[24]

A previous project of the same kind, called Talmud El Am, "Talmud to the people", was published in Israel in 1960s-80s. The Talmud El Am contains Hebrew text, English translation and commentary by Rabbi Dr A. Ehrman, with short 'realia', marginal notes, often illustrated, written by experts in the field for the whole of Tractate Berakhot, 2 chapters of Bava Mezia and the halachic section of Qiddushin, chapter 1.

Talmud scholarship[edit]

From the time of its completion, the Talmud became integral to Jewish scholarship. A maxim in Pirkei Avot advocates its study from the age of 15.[25] This section outlines some of the major areas of Talmudic study.

Geonim[edit]
The earliest Talmud commentaries were written by the Geonim (c. 800 - 1000, CE) in Babylonia. Although some direct commentaries on particular treatises are extant, our main knowledge of Gaonic era Talmud scholarship comes from statements embedded in Geonic responsa that shed light on Talmudic passages: these are arranged in the order of the Talmud in Levin's Otzar ha-Geonim. Also important are practical abridgments of Jewish law such as Yehudai Gaon's Halachot Pesukot, Achai Gaon's Sheeltot and Simeon Kayyara's Halachot Gedolot. After the death of Hai Gaon, however, the center of Talmud scholarship shifts to Europe and North Africa.

Halakhic and Aggadic extractions[edit]
One area of Talmudic scholarship developed out of the need to ascertain the Halakha. Early commentators such as Rabbi Isaac Alfasi (North Africa, 1013–1103) attempted to extract and determine the binding legal opinions from the vast corpus of the Talmud. Alfasi's work was highly influential, attracted several commentaries in its own right and later served as a basis for the creation of halakhic codes. Another influential medieval Halakhic work following the order of the Babylonian Talmud, and to some extent modelled on Alfasi, was "the Mordechai", a compilation by Mordechai ben Hillel (c. 1250 – 1298). A third such work was that of Rabbi Asher ben Yechiel (d. 1327). All these works and their commentaries are printed in the Vilna and many subsequent editions of the Talmud.

A 15th-century Spanish rabbi, Jacob ibn Habib (d. 1516), composed the Ein Yaakov. Ein Yaakov (or En Ya'aqob) extracts nearly all the Aggadic material from the Talmud. It was intended to familiarize the public with the ethical parts of the Talmud and to dispute many of the accusations surrounding its contents.

Commentaries[edit]
Main article: Rabbinic literature
The Talmud is often cryptic and difficult to understand. Its language contains many Greek and Persian words that became obscure over time. A major area of Talmudic scholarship developed to explain these passages and words. Some early commentators such as Rabbenu Gershom of Mainz (10th century) and Rabbenu Ḥananel (early 11th century) produced running commentaries to various tractates. These commentaries could be read with the text of the Talmud and would help explain the meaning of the text. Another important work is the Sefer ha-Mafteaḥ (Book of the Key) by Nissim Gaon, which contains a preface explaining the different forms of Talmudic argumentation and then explains abbreviated passages in the Talmud by cross-referring to parallel passages where the same thought is expressed in full. Commentaries (ḥiddushim) by Joseph ibn Migash on two tractates, Bava Batra and Shevuot, based on Ḥananel and Alfasi, also survive, as does a compilation by Zechariah Aghmati called Sefer ha-Ner.[26] Using a different style, Rabbi Nathan b. Jechiel created a lexicon called the Arukh in the 11th century to help translate difficult words.

By far the best known commentary on the Babylonian Talmud is that of Rashi (Rabbi Solomon ben Isaac, 1040–1105). The commentary is comprehensive, covering almost the entire Talmud. Written as a running commentary, it provides a full explanation of the words, and explains the logical structure of each Talmudic passage. It is considered indispensable to students of the Talmud.

Medieval Ashkenazic Jewry produced another major commentary known as Tosafot ("additions" or "supplements"). The Tosafot are collected commentaries by various medieval Ashkenazic Rabbis on the Talmud (known as Tosafists). One of the main goals of the Tosafot is to explain and interpret contradictory statements in the Talmud. Unlike Rashi, the Tosafot is not a running commentary, but rather comments on selected matters. Often the explanations of Tosafot differ from those of Rashi.

Among the founders of the Tosafist school were Rabbi Jacob b. Meir (known as Rabbeinu Tam), who was a grandson of Rashi, and, Rabbenu Tam's nephew, Rabbi Isaac ben Samuel. The Tosafot commentaries were collected in different editions in the various schools. The benchmark collection of Tosafot for Northern France was that of R. Eliezer of Touques. The standard collection for Spain was that of Rabbenu Asher ("Tosafot Harosh"). The Tosafot that are printed in the standard Vilna edition of the Talmud are an edited version compiled from the various medieval collections, predominantly that of Touques.[27]

Over time, the approach of the Tosafists spread to other Jewish communities, particularly those in Spain. This led to the composition of many other commentaries in similar styles. Among these are the commentaries of Nachmanides (Ramban), Solomon ben Adret (Rashba), Yom Tov of Seville (Ritva) and Nissim of Gerona (Ran). A comprehensive anthology consisting of extracts from all these is the Shittah Mekubbetzet of Bezalel Ashkenazi.

Other commentaries produced in Spain and Provence were not influenced by the Tosafist style. Two of the most significant of these are the Yad Ramah by Rabbi Meir Abulafia and Bet Habechirah by Rabbi Menahem haMeiri, commonly referred to as "Meiri". While the Bet Habechirah is extant for all of Talmud, we only have the Yad Ramah for Tractates Sanhedrin, Baba Batra and Gittin. Like the commentaries of Ramban and the others, these are generally printed as independent works, though some Talmud editions include the Shittah Mekubbetzet in an abbreviated form.

In later centuries, focus partially shifted from direct Talmudic interpretation to the analysis of previously written Talmudic commentaries. These later commentaries include "Maharshal" (Solomon Luria), "Maharam" (Meir Lublin) and "Maharsha" (Samuel Edels), and are generally printed at the back of each tractate.

Another very useful study aid, found in almost all editions of the Talmud, consists of the marginal notes Torah Or, Ein Mishpat Ner Mitzvah and Masoret ha-Shas by the Italian rabbi Joshua Boaz, which give references respectively to the cited Biblical passages, to the relevant halachic codes and to related Talmudic passages.

Most editions of the Talmud include brief marginal notes by Akiva Eger under the name Gilyonot ha-Shas, and textual notes by Joel Sirkes and the Vilna Gaon (see Textual emendations below), on the page together with the text.

Pilpul[edit]
During the 15th and 16th centuries, a new intensive form of Talmud study arose. Complicated logical arguments were used to explain minor points of contradiction within the Talmud. The term pilpul was applied to this type of study. Usage of pilpul in this sense (that of "sharp analysis") harks back to the Talmudic era and refers to the intellectual sharpness this method demanded.

Pilpul practitioners posited that the Talmud could contain no redundancy or contradiction whatsoever. New categories and distinctions (hillukim) were therefore created, resolving seeming contradictions within the Talmud by novel logical means.

In the Ashkenazi world the founders of pilpul are generally considered to be Jacob Pollak (1460–1541) and Shalom Shachna. This kind of study reached its height in the 16th and 17th centuries when expertise in pilpulistic analysis was considered an art form and became a goal in and of itself within the yeshivot of Poland and Lithuania. But the popular new method of Talmud study was not without critics; already in the 15th century, the ethical tract Orhot Zaddikim ("Paths of the Righteous" in Hebrew) criticized pilpul for an overemphasis on intellectual acuity. Many 16th- and 17th-century rabbis were also critical of pilpul. Among them may be noted Judah Loew ben Bezalel (the Maharal of Prague), Isaiah Horowitz, and Yair Bacharach.

By the 18th century, pilpul study waned. Other styles of learning such as that of the school of Elijah b. Solomon, the Vilna Gaon, became popular. The term "pilpul" was increasingly applied derogatorily to novellae deemed casuistic and hairsplitting. Authors referred to their own commentaries as "al derekh ha-peshat" (by the simple method) to contrast them with pilpul.[28]

Sephardic approaches[edit]
Among Sephardi and Italian Jews from the 15th century on, some authorities sought to apply the methods of Aristotelian logic, as reformulated by Averroes.[29] This method was first recorded, though without explicit reference to Aristotle, by Isaac Campanton (d. Spain, 1463) in his Darkhei ha-Talmud ("The Ways of the Talmud"), and is also found in the works of Moses Chaim Luzzatto.[30]

According to the present-day Sephardi scholar José Faur, traditional Sephardic Talmud study could take place on any of three levels.[31] The most basic level consists of literary analysis of the text without the help of commentaries, designed to bring out the tzurata di-shema'ta, i.e. the logical and narrative structure of the passage.[32] The intermediate level, 'iyyun (concentration), consists of study with the help of commentaries such as Rashi and the Tosafot, similar to that practised among the Ashkenazim (historically Sephardim studied the Tosefot ha-Rosh and the commentaries of Nahmanides in preference to the printed Tosafot). The highest level, halachah (Jewish law), consists of collating the opinions set out in the Talmud with those of the halachic codes such as the Mishneh Torah and the Shulchan Aruch, so as to study the Talmud as a source of law. (A project called Halacha Brura,[33] founded by Abraham Isaac Kook, presents the Talmud and the halachic codes side by side in book form so as to enable this kind of collation.)

A somewhat similar distinction exists in the Ashkenazi yeshivah curriculum between beki'ut (basic familiarization) and 'iyyun (in-depth study).

Today most Sephardic yeshivot follow Lithuanian approaches such as the Brisker method: the traditional Sephardic methods are perpetuated informally by some individuals.

Brisker method[edit]
In the late 19th century another trend in Talmud study arose. Rabbi Hayyim Soloveitchik (1853–1918) of Brisk (Brest-Litovsk) developed and refined this style of study. Brisker method involves a reductionistic analysis of rabbinic arguments within the Talmud or among the Rishonim, explaining the differing opinions by placing them within a categorical structure. The Brisker method is highly analytical and is often criticized as being a modern-day version of pilpul. Nevertheless, the influence of the Brisker method is great. Most modern day Yeshivot study the Talmud using the Brisker method in some form. One feature of this method is the use of Maimonides' Mishneh Torah as a guide to Talmudic interpretation, as distinct from its use as a source of practical halakha.

Rival methods were those of the Mir and Telz yeshivas.

Critical method[edit]
As a result of Jewish emancipation, Judaism underwent enormous upheaval and transformation during the 19th century. Modern methods of textual and historical analysis were applied to the Talmud.

Textual emendations[edit]
The text of the Talmud has been subject to some level of critical scrutiny throughout its history. Rabbinic tradition holds that the people cited in both Talmuds did not have a hand in its writings; rather, their teachings were edited into a rough form around 450 CE (Talmud Yerushalmi) and 550 CE (Talmud Bavli.) The text of the Bavli especially was not firmly fixed at that time.

The Gaonic responsa literature addresses this issue. Teshuvot Geonim Kadmonim, section 78, deals with mistaken biblical readings in the Talmud. This Gaonic responsum states:

"...But you must examine carefully in every case when you feel uncertainty [as to the credibility of the text] - what is its source? Whether a scribal error? Or the superficiality of a second rate student who was not well versed?....after the manner of many mistakes found among those superficial second-rate students, and certainly among those rural memorizers who were not familiar with the biblical text. And since they erred in the first place....[they compounded the error.]

—Teshuvot Geonim Kadmonim, Ed. Cassel, Berlin 1858, Photographic reprint Tel Aviv 1964, 23b.
In the early medieval era, Rashi concluded that some statements in the extant text of the Talmud were insertions from later editors. On Shevuot 3b Rashi writes "A mistaken student wrote this in the margin of the Talmud, and copyists {subsequently} put it into the Gemara."[34]

The emendations of Yoel Sirkis and the Vilna Gaon are included in all standard editions of the Talmud, in the form of marginal glosses entitled Hagahot ha-Bach and Hagahot ha-Gra respectively; further emendations by Solomon Luria are set out in commentary form at the back of each tractate. The Vilna Gaon's emendations were often based on his quest for internal consistency in the text rather than on manuscript evidence;[35] nevertheless many of the Gaon's emendations were later verified by textual critics, such as Solomon Schechter, who had Cairo Genizah texts with which to compare our standard editions.[36]

In the 19th century Raphael Nathan Nota Rabinovicz published a multi-volume work entitled Dikdukei Soferim, showing textual variants from the Munich and other early manuscripts of the Talmud, and further variants are recorded in the Complete Israeli Talmud and Gemara Shelemah editions (see Printing, above).

Today many more manuscripts have become available, in particular from the Cairo Geniza. The Academy of the Hebrew Language has prepared a text on CD-ROM for lexicographical purposes, containing the text of each tractate according to the manuscript it considers most reliable,[37] and images of some of the older manuscripts may be found on the website of the Jewish National and University Library.[38] The JNUL, the Lieberman Institute (associated with the Jewish Theological Seminary of America) and the Institute for the Complete Israeli Talmud (part of Yad Harav Herzog) all maintain searchable websites on which the viewer can request variant manuscript readings of a given passage.[39]

Further variant readings can often be gleaned from citations in secondary literature such as commentaries, in particular those of Alfasi, Rabbenu Ḥananel and Aghmati, and sometimes the later Spanish commentators such as Nachmanides and Solomon ben Adret.

Historical analysis, and higher textual criticism[edit]
Historical study of the Talmud can be used to investigate a variety of concerns. One can ask questions such as: Do a given section's sources date from its editor's lifetime? To what extent does a section have earlier or later sources? Are Talmudic disputes distinguishable along theological or communal lines? In what ways do different sections derive from different schools of thought within early Judaism? Can these early sources be identified, and if so, how? Investigation of questions such as these are known as higher textual criticism. (The term "criticism", it should be noted, is a technical term denoting academic study.)

Religious scholars still debate the precise method by which the text of the Talmuds reached their final form. Many believe that the text was continuously smoothed over by the savoraim.

In the 1870s and 1880s Rabbi Raphael Natan Nata Rabbinovitz engaged in historical study of Talmud Bavli in his Diqduqei Soferim. Since then many Orthodox rabbis have approved of his work, including Rabbis Shlomo Kluger, Yoseph Shaul Ha-Levi Natanzohn, Yaaqov Ettlinger, Isaac Elhanan Spektor and Shimon Sofer.

During the early 19th century, leaders of the newly evolving Reform movement, such as Abraham Geiger and Samuel Holdheim, subjected the Talmud to severe scrutiny as part of an effort to break with traditional rabbinic Judaism. They insisted that the Talmud was entirely a work of evolution and development. This view was rejected as both academically incorrect, and religiously incorrect, by those who would become known as the Orthodox movement. Some Orthodox leaders such as Moses Sofer (the Chatam Sofer) became exquisitely sensitive to any change and rejected modern critical methods of Talmud study.

Some rabbis advocated a view of Talmudic study that they held to be in-between the Reformers and the Orthodox; these were the adherents of positive-historical Judaism, notably Nachman Krochmal and Zacharias Frankel. They described the Oral Torah as the result of a historical and exegetical process, emerging over time, through the application of authorized exegetical techniques, and more importantly, the subjective dispositions and personalities and current historical conditions, by learned sages. This was later developed more fully in the five volume work Dor Dor ve-Dorshav by Isaac Hirsch Weiss. (See Jay Harris Guiding the Perplexed in the Modern Age Ch. 5) Eventually their work came to be one of the formative parts of Conservative Judaism.

Another aspect of this movement is reflected in Graetz's History of the Jews. Graetz attempts to deduce the personality of the Pharisees based on the laws or aggadot that they cite, and show that their personalities influenced the laws they expounded.

The leader of Orthodox Jewry in Germany Samson Raphael Hirsch, while not rejecting the methods of scholarship in principle, hotly contested the findings of the Historical-Critical method. In a series of articles in his magazine Jeschurun (reprinted in Collected Writings Vol. 5) Hirsch reiterated the traditional view, and pointed out what he saw as numerous errors in the works of Graetz, Frankel and Geiger.

On the other hand, many of the 19th century's strongest critics of Reform, including strictly orthodox Rabbis such as Zvi Hirsch Chajes, utilized this new scientific method. The Orthodox Rabbinical seminary of Azriel Hildesheimer was founded on the idea of creating a "harmony between Judaism and science". Another Orthodox pioneer of scientific Talmud study was David Zvi Hoffman.

The Iraqi rabbi Yaakov Chaim Sofer notes that the text of the Gemara has had changes and additions, and contains statements not of the same origin as the original. See his Yehi Yosef (Jerusalem, 1991) p. 132 "This passage does not bear the signature of the editor of the Talmud!"

Orthodox scholar Daniel Sperber writes in "Legitimacy, of Necessity, of Scientific Disciplines" that many Orthodox sources have engaged in the historical (also called "scientific") study of the Talmud. As such, the divide today between Orthodoxy and Reform is not about whether the Talmud may be subjected to historical study, but rather about the theological and halakhic implications of such study.

Contemporary scholarship[edit]
Some trends within contemporary Talmud scholarship are listed below.

Orthodox Judaism maintains that the oral Torah was revealed, in some form, together with the written Torah. As such, some adherents, most notably Samson Raphael Hirsch and his followers, resisted any effort to apply historical methods that imputed specific motives to the authors of the Talmud. Other major figures in Orthodoxy, however, took issue with Hirsch on this matter, most prominently David Tzvi Hoffmann.[40]
Some scholars hold that there has been extensive editorial reshaping of the stories and statements within the Talmud. Lacking outside confirming texts, they hold that we cannot confirm the origin or date of most statements and laws, and that we can say little for certain about their authorship. In this view, the questions above are impossible to answer. See, for example, the works of Louis Jacobs and Shaye J.D. Cohen.
Some scholars hold that the Talmud has been extensively shaped by later editorial redaction, but that it contains sources we can identify and describe with some level of reliability. In this view, sources can be identified by tracing the history and analyzing the geographical regions of origin. See, for example, the works of Lee I. Levine and David Kraemer.
Some scholars hold that many or most the statements and events described in the Talmud usually occurred more or less as described, and that they can be used as serious sources of historical study. In this view, historians do their best to tease out later editorial additions (itself a very difficult task) and skeptically view accounts of miracles, leaving behind a reliable historical text. See, for example, the works of Saul Lieberman, David Weiss Halivni, and Avraham Goldberg.
Modern academic study attempts to separate the different "strata" within the text, to try to interpret each level on its own, and to identify the correlations between parallel versions of the same tradition. In recent years, the work of R. David Weiss Halivni and Dr. Shamma Friedman have suggested a paradigm shift in the understanding of the Talmud (Encyclopaedia Judaica 2nd ed. entry "Talmud, Babylonian"). The traditional understanding was to view the Talmud as a unified homogeneous work. While other scholars had also treated the Talmud as a multi-layered work, Dr. Halivni's innovation (primarily in the second volume of his Mekorot u-Mesorot) was to differentiate between the Amoraic statements, which are generally brief Halachic decisions or inquiries, and the writings of the later "Stammaitic" (or Saboraic) authors, which are characterised by a much longer analysis that often consists of lengthy dialectic discussion. It has been noted that the Jerusalem Talmud is in fact very similar to the Babylonian Talmud minus Stammaitic activity (Encyclopaedia Judaica (2nd ed.), entry "Jerusalem Talmud"). Shamma Y. Friedman's Talmud Aruch on the sixth chapter of Bava Metzia (1996) is the first example of a complete analysis of a Talmudic text using this method. S. Wald has followed with works on Pesachim ch. 3 (2000) and Shabbat ch. 7 (2006). Further commentaries in this sense are being published by Dr Friedman's "Society for the Interpretation of the Talmud".[41]
Some scholars are indeed using outside sources to help give historical and contextual understanding of certain areas of the Babylonian Talmud. See for example the works of the Prof Yaakov Elman[42] and of his student Dr. Shai Secunda[43]
Role in Judaism[edit]

The Talmud is the written record of an oral tradition. It became the basis for many rabbinic legal codes and customs, of which the most important are the Mishneh Torah and the Shulchan Aruch. Orthodox and, to a lesser extent, Conservative Judaism accept the Talmud as authoritative, while Reconstructionist and Reform Judaism do not. This section briefly outlines past and current movements and their view of the Talmud's role.

Sadducees[edit]
The Sadducees Jewish sect flourished during the Second Temple period. One of their main arguments with the Pharisees (later known as Rabbinic Judaism) was over their rejection of an Oral Torah, and their denying a resurrection after death.

Karaism[edit]
Another movement that rejected the oral Torah was Karaism. It arose within two centuries of the completion of the Talmud. Karaism developed as a reaction against the Talmudic Judaism of Babylonia. The central concept of Karaism is the rejection of the Oral Torah, as embodied in the Talmud, in favor of a strict adherence to the Written Torah only. This opposes the fundamental Rabbinic concept that the Oral Torah was given to Moses on Mount Sinai together with the Written Torah. Some later Karaites took a more moderate stance, allowing that some element of tradition (called sevel ha-yerushah, the burden of inheritance) is admissible in interpreting the Torah and that some authentic traditions are contained in the Mishnah and the Talmud, though these can never supersede the plain meaning of the Written Torah.

Reform Judaism[edit]
With the rise of Reform Judaism, during the 19th century, the authority of the Talmud was again questioned. The Talmud was seen by Reform Jews as a product of late antiquity having relevance merely as a historical document. For example the "Declaration of Principles" issued by the Association of Friends of Reform Frankfurt in August 1843 states among other things that:

The collection of controversies, dissertations, and prescriptions commonly designated by the name Talmud possesses for us no authority, from either the dogmatic or the practical standpoint.

In some cases a critical-historical view was taken of the written Torah as well, while others appeared to adopt a neo-Karaite "back to the Bible" approach, though often with greater emphasis on the prophetic than on the legal books.

Present day[edit]
See also Halakha: Views today and Halakha: The sources and process of Halakha.
Orthodox Judaism continues to stress the importance of Talmud study and it is a central component of Yeshiva curriculum, in particular for those training to be Rabbis. This is so even though Halakha is generally studied from the medieval codes and not directly from the Talmud. Talmudic study amongst the laity is widespread in Orthodox Judaism, with daily or weekly Talmud study particularly common in Haredi Judaism and with Talmud study a central part of the curriculum in Orthodox Yeshivas and day schools. The regular study of Talmud among laymen has been popularized by the Daf Yomi, a daily course of Talmud study initiated by Rabbi Meir Shapiro in 1923; its 13th cycle of study began on August, 2012.

Conservative Judaism similarly emphasizes the study of Talmud within its religious and rabbinic education. Generally, however, the Talmud is studied as a historical source-text for Halakha. The Conservative approach to legal decision-making emphasizes placing classic texts and prior decisions in historical and cultural context, and examining the historical development of Halakha. This approach has resulted in greater practical flexibility than that of the Orthodox. Talmud study is part of the curriculum of Conservative parochial education at many Conservative day schools and an increase in Conservative day school enrollments has resulted in an increase in Talmud study as part of Conservative Jewish education among a minority of Conservative Jews. See also: The Conservative Jewish view of the Halakha.

Reform Judaism does not emphasize the study of Talmud to the same degree in their Hebrew schools, but they do teach it in their rabbinical seminaries; the world view of liberal Judaism rejects the idea of binding Jewish law, and uses the Talmud as a source of inspiration and moral instruction. Ownership and reading of the Talmud is not widespread among Reform and Reconstructionist Jews, who usually place more emphasis on the study of the Hebrew Bible or Tanakh.

Other contexts[edit]

The study of Talmud is not restricted to those of the Jewish religion and has attracted interest in other cultures.

Christian scholars have long expressed an interest in the study of Talmud which has helped illuminate their own scriptures. Talmud contains biblical exegesis and commentary on Tanakh that will often clarify elliptical and esoteric passages. The Talmud contains possible references to Jesus Christ and his disciples, while the Christian canon makes mention of Talmudic figures and contains teachings that can be paralleled within the Talmud and Midrash. The Talmud provides cultural and historical context to the Gospel and the writings of the Apostles.[44]

In South Korea, the Talmud is commonly read in the belief that it develops mental acuity and advances academic achievement. The Jewish traditional values expressed in the Talmud are also esteemed by the South Koreans.[45]

Criticism[edit]

Part of a series on
Criticism of religion
Religions
Buddhism Catholicism Christianity Hinduism Islam Jainism Jehovah's Witnesses Judaism Mormonism Seventh-day Adventist Sikhism
Religious figures
Jesus Moses Muhammad Ellen G. White
Texts
Bible Book of Mormon Quran Talmud
Critics
Mikhail Bakunin Giordano Bruno Richard Dawkins Denis Diderot Epicurus Ludwig Feuerbach Emma Goldman Sam Harris Baron d'Holbach Christopher Hitchens David Hume Robert Green Ingersoll Karl Marx Friedrich Nietzsche Thomas Paine Pierre-Joseph Proudhon Ayn Rand Bertrand Russell Dayanand Saraswati Victor J. Stenger Voltaire
Violence
Terrorism War Buddhism Christianity Islam Judaism Mormonism
Other topics
Abuse Apostasy Criticism of monotheism Persecution Sexuality Slavery
v t e
Historian Michael Levi Rodkinson, in his book The History of the Talmud, wrote that detractors of the Talmud, both during and subsequent to its formation, "have varied in their character, objects and actions" and the book documents a number of critics and persecutors, including Nicholas Donin, Johannes Pfefferkorn, Johann Andreas Eisenmenger, the Frankists, and August Rohling.[46] Many attacks come from antisemitic sources, particularly Christians such as Justinas Pranaitis, Elizabeth Dilling or David Duke. Criticisms also arise from Muslim sources,[47][48][49] Jewish sources,[50] and atheists and skeptics.[51] Accusations against the Talmud include alleged:[46][52][53][54][55][56][57]

Anti-Christian or anti-Gentile content[58][59][60][61]
Absurd or sexually immoral content[62]
Falsification of scripture[63][64][65]
Defenders of the Talmud argue that many of these criticisms, particularly those in antisemitic sources, are based on quotations that are taken out of context, and thus misrepresent the meaning of the Talmud's text. Sometimes the misrepresentation is deliberate, and other times simply due to an inability to grasp the subtle and sometimes confusing narratives in the Talmud. Some quotations provided by critics deliberately omit passages in order to generate quotes that appear to be offensive or insulting.[66][67]

Middle Ages[edit]
The history of the Talmud reflects in part the history of Judaism persisting in a world of hostility and persecution. Almost at the very time that the Babylonian savoraim put the finishing touches to the redaction of the Talmud, the emperor Justinian issued his edict against deuterosis (doubling, repetition) of the Hebrew Bible.[68] It is disputed whether, in this context, deuterosis means "Mishnah" or "Targum": in patristic literature, the word is used in both senses.

Full scale attacks on the Talmud took place in the 13th century in France, where Talmudic study was then flourishing. The charge against the Talmud brought by the Christian convert Nicholas Donin led to the first public disputation between Jews[69] and Christians and to the first burning of copies of the Talmud in Paris in 1242.[70][71][72] The burning of copies of the Talmud continued.[73]

The Talmud was likewise the subject of the Disputation of Barcelona in 1263 between Nahmanides (Rabbi Moses ben Nahman) and Christian convert, Pablo Christiani. This same Pablo Christiani made an attack on the Talmud that resulted in a papal bull against the Talmud and in the first censorship, which was undertaken at Barcelona by a commission of Dominicans, who ordered the cancellation of passages deemed objectionable from a Christian perspective (1264).[74][75]

At the Disputation of Tortosa in 1413, Geronimo de Santa Fé brought forward a number of accusations, including the fateful assertion that the condemnations of "pagans," "heathens," and "apostates" found in the Talmud were in reality veiled references to Christians. These assertion were denied by the Jewish community and its scholars, who contended that Judaic thought made a sharp distinction between those classified as heathen or pagan, being polytheistic, and those who acknowledge one true God (such as the Christians) even while worshipping the true monotheistic God incorrectly. Thus, Jews viewed Christians as misguided and in error, but not among the "heathens" or "pagans" discussed in the Talmud.[75]

Both Pablo Christiani and Geronimo de Santa Fé, in addition to criticizing the Talmud, also regarded it as a source of authentic traditions, some of which could be used as arguments in favour of Christianity. Examples of such traditions were statements that the Messiah was born around the time of the destruction of the Temple, and that the Messiah sat at the right hand of God.[76]

In 1415, Pope Benedict XIII, who had convened the Tortosa disputation, issued a papal bull (which was destined, however, to remain inoperative) forbidding the Jews to read the Talmud, and ordering the destruction of all copies of it. Far more important were the charges made in the early part of the 16th century by the convert Johannes Pfefferkorn, the agent of the Dominicans. The result of these accusations was a struggle in which the emperor and the pope acted as judges, the advocate of the Jews being Johann Reuchlin, who was opposed by the obscurantists; and this controversy, which was carried on for the most part by means of pamphlets, became in the eyes of some a precursor of the Reformation.[75][77]

An unexpected result of this affair was the complete printed edition of the Babylonian Talmud issued in 1520 by Daniel Bomberg at Venice, under the protection of a papal privilege.[78] Three years later, in 1523, Bomberg published the first edition of the Jerusalem Talmud. After thirty years the Vatican, which had first permitted the Talmud to appear in print, undertook a campaign of destruction against it. On the New Year, Rosh Hashanah (September 9, 1553) the copies of the Talmud confiscated in compliance with a decree of the Inquisition were burned at Rome, in Campo dei Fiori (auto de fé). Other burnings took place in other Italian cities, such as the one instigated by Joshua dei Cantori at Cremona in 1559. Censorship of the Talmud and other Hebrew works was introduced by a papal bull issued in 1554; five years later the Talmud was included in the first Index Expurgatorius; and Pope Pius IV commanded, in 1565, that the Talmud be deprived of its very name. The convention of referring to the work as "Shas" (shishah sidre Mishnah) instead of "Talmud" dates from this time.[79]

The first edition of the expurgated Talmud, on which most subsequent editions were based, appeared at Basel (1578–1581) with the omission of the entire treatise of 'Abodah Zarah and of passages considered inimical to Christianity, together with modifications of certain phrases. A fresh attack on the Talmud was decreed by Pope Gregory XIII (1575–85), and in 1593 Clement VIII renewed the old interdiction against reading or owning it.[citation needed] The increasing study of the Talmud in Poland led to the issue of a complete edition (Kraków, 1602-5), with a restoration of the original text; an edition containing, so far as known, only two treatises had previously been published at Lublin (1559–76). In 1707 some copies of the Talmud were confiscated in the province of Brandenburg, but were restored to their owners by command of Frederick, the first king of Prussia.[citation needed] A further attack on the Talmud took place in Poland (in what is now Ukrainian territory) in 1757, when Bishop Dembowski, at the instigation of the Frankists, convened a public disputation at Kamianets-Podilskyi, and ordered all copies of the work found in his bishopric to be confiscated and burned.[80]

The external history of the Talmud includes also the literary attacks made upon it by some Christian theologians after the Reformation, since these onslaughts on Judaism were directed primarily against that work, the leading example being Eisenmenger's Entdecktes Judenthum (Judaism Unmasked) (1700).[81][82][83] In contrast, the Talmud was a subject of rather more sympathetic study by many Christian theologians, jurists and Orientalists from the Renaissance on, including Johann Reuchlin, John Selden, Petrus Cunaeus, John Lightfoot and Johannes Buxtorf father and son.[84]

19th century and after[edit]
The Vilna edition of the Talmud was subject to Russian government censorship, or self-censorship to meet government expectations, though this was less severe than some previous attempts: the title "Talmud" was retained and the tractate Avodah Zarah was included. Most modern editions are either copies of or closely based on the Vilna edition, and therefore still omit most of the disputed passages. Although they were not available for many generations, the removed sections of the Talmud, Rashi, Tosafot and Maharsha were preserved through rare printings of lists of errata, known as Chesronos Hashas ("Omissions of the Talmud").[85] Many of these censored portions were recovered ironically enough from uncensored manuscripts in the Vatican Library. Some modern editions of the Talmud contain some or all of this material, either at the back of the book, in the margin, or in its original location in the text.[86]

In 1830, during a debate in the French Chamber of Peers regarding state recognition of the Jewish faith, Admiral Verhuell declared himself unable to forgive the Jews whom he had met during his travels throughout the world either for their refusal to recognize Jesus as the Messiah or for their possession of the Talmud.[87] In the same year the Abbé Chiarini published at Paris a voluminous work entitled "Théorie du Judaïsme," in which he announced a translation of the Talmud, advocating for the first time a version that would make the work generally accessible, and thus serve for attacks on Judaism: only two out of the projected six volumes of this translation appeared.[88] In a like spirit 19th-century anti-Semitic agitators often urged that a translation be made; and this demand was even brought before legislative bodies, as in Vienna. The Talmud and the "Talmud Jew" thus became objects of anti-Semitic attacks, for example in August Rohling's Der Talmudjude (1871), although, on the other hand, they were defended by many Christian students of the Talmud, notably Hermann Strack.[89]

Further attacks from anti-Semitic sources include Justinas Pranaitis' The Talmud Unmasked: The Secret Rabbinical Teachings Concerning Christians (1892)[90] and Elizabeth Dilling's The Plot against Christianity (1964).[91] The criticisms of the Talmud in many modern pamphlets and websites are often recognisable as verbatim quotes from one or other of these.[citation needed]

Contemporary accusations[edit]
Criticism of the Talmud is widespread, in great part through the Internet.[92]

The Anti-Defamation League's report on this topic states that antisemitic critics of the Talmud frequently use erroneous translations or selective quotations in order to distort the meaning of the Talmud's text, and sometimes fabricate passages. In addition, the attackers rarely provide full context of the quotations, and fail to provide contextual information about the culture that the Talmud was composed in, nearly 2,000 years ago.[93]

Gil Student, a prolific Internet author, states that many antisemitic attacks on the Talmud are merely recycling discredited material that originated in the 13th-century disputations, particularly from Raymond Marti and Nicholas Donin, and that the criticisms are based on quotations taken out of context, and are sometimes entirely fabricated.[94]

Translations[edit]

Talmud Bavli[edit]
Part of a series of articles on
Editions of the Babylonian Talmud
Talmud
Editions:[hide]
Neusner Translation • Rodkinson Translation
• Schottenstein Edition •
Soncino Edition • Steinsaltz Edition
v t e
There are six contemporary translations of the Talmud into English:

The Noé Edition of the Koren Talmud Bavli, Adin Steinsaltz, Koren Publishers Jerusalem. This work was launched in 2012. Opened from the Hebrew side, this edition features the traditional Vilna page with vowels and punctuation in the original Aramaic text. The Rashi commentary appears in Rashi script with vowels and punctuation. Opened from the English side, the edition features bi-lingual text with side-by-side English/Aramaic translation. The margins include color maps, illustrations and notes based on Rabbi Adin Steinsaltz’s Hebrew language translation and commentary of the Talmud. Rabbi Dr. Tzvi Hersch Weinreb serves as the Editor-in-Chief. As of July 2012, the first seven volumes are available, with subsequent volumes released ahead of the Daf Yomi cycle. The entire set will be 41 volumes.
The Talmud: The Steinsaltz Edition Adin Steinsaltz, Random House. This work is an English edition of Rabbi Steinsaltz' complete Hebrew language translation of and commentary on the entire Talmud. Incomplete.
Schottenstein Edition of the Talmud, Mesorah Publications (73 volumes). In this translation, each English page faces the Aramaic/Hebrew page. The English pages are elucidated and heavily annotated; each Aramaic/Hebrew page of Talmud typically requires three English pages of translation. Complete.
The Soncino Talmud, Isidore Epstein, Soncino Press (26 volumes; also formerly an 18 volume edition was published). Notes on each page provide additional background material. This translation is published both on its own and in a parallel text edition, in which each English page faces the Aramaic/Hebrew page. It is available also on CD-ROM. Complete.
The Talmud of Babylonia. An American Translation, Jacob Neusner, Tzvee Zahavy, others. Atlanta: 1984-1995: Scholars Press for Brown Judaic Studies. Complete.
The Babylonian Talmud, translated by Michael L. Rodkinson. (1903, contains all of the tractates in the Orders of Mo'ed/Festivals and Nezikin/Damages, plus some additional material related to these Orders.) This is inaccurate[citation needed] and was wholly superseded by the Soncino translation: it is sometimes linked to from the internet because, for copyright reasons, it was until recently the only translation freely available on the Web (see below, under Full text resources).
Talmud Yerushalmi[edit]
Talmud of the Land of Israel: A Preliminary Translation and Explanation Jacob Neusner, Tzvee Zahavy, others. University of Chicago Press. This translation uses a form-analytical presentation that makes the logical units of discourse easier to identify and follow. This work has received many positive reviews. However, some consider Neusner's translation methodology idiosyncratic. One volume was negatively reviewed by Saul Lieberman of the Jewish Theological Seminary.
Schottenstein Edition of the Yerushalmi Talmud Mesorah/Artscroll. This translation is the counterpart to Mesorah/Artscroll's Schottenstein Edition of the Talmud (i.e. Babylonian Talmud).
The Jerusalem Talmud, Edition, Translation and Commentary, ed. Guggenheimer, Heinrich W., Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, Berlin, Germany
German Edition, Übersetzung des Talmud Yerushalmi, published by Martin Hengel, Peter Schäfer, Hans-Jürgen Becker, Frowald Gil Hüttenmeister, Mohr&Siebeck, Tübingen, Germany
Modern Elucidated Talmud Yerushalmi, ed. Joshua Buch. Uses the Leiden manuscript as its based text corrected according to manuscripts and Geniza Fragments. Draws upon Traditional and Modern Scholarship - www.talmudyerushalmi.org/talmud-yerushalmi-mevoar/
See also[edit]

Portal icon Judaism portal
Baraita
Daf Yomi
Ein Yaakov
Hadran (Talmud)
List of logical arguments in the Talmud
Minor Tractates
Rashi
Shass Pollak
Siyum
Siyum HaShas
Talmudical hermeneutics
Notes[edit]

Jump up ^ See, Strack, Hermann, Introduction to the Talmud and Midrash, Jewish Publication Society, 1945. pp.11-12. "[The Oral Torah] was handed down by word of mouth during a long period...The first attempts to write down the traditional matter, there is reason to believe, date from the first half of the second post-Christian century." Strack theorizes that the growth of a Christian canon (the New Testament) was a factor that influenced the Rabbis to record the oral Torah in writing.
Jump up ^ The theory that the destruction of the Temple and subsequent upheaval led to the committing of Oral Torah into writing was first explained in the Epistle of Sherira Gaon and often repeated. See, for example, Grayzel, A History of the Jews, Penguin Books, 1984, p. 193.
Jump up ^ For the meaning of "page" in this context see under #Printing.
Jump up ^ Jacobs, Louis, Structure and form in the Babylonian Talmud, Cambridge University Press, 1991, p.2
Jump up ^ http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Gemara
Jump up ^ e.g. Pirkei Avot 5.21: "five for the Torah, ten for Mishnah, thirteen for the commandments, fifteen for talmud".
Jump up ^ "Talmud". A Concise Companion to the Jewish Religion. Louis Jacobs. Oxford University Press, 1999, page 261
Jump up ^ "Palestinian Talmud". Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica. 2010. Retrieved August 4, 2010.
Jump up ^ The Yerushalmi--the Talmud of the land of Israel: an introduction, Jacob Neusner, J. Aronson, 1993
Jump up ^ Eusebius (circa 330 CE). "XVIII: He speaks of their Unanimity respecting the Feast of Easter, and against the Practice of the Jews". Vita Constantini III. Retrieved June 21, 2009.
Jump up ^ "Talmud and Midrash (Judaism) :: The making of the Talmuds: 3rd-6th century". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. 2008. Retrieved 28 October 2013.
Jump up ^ Steinsaltz, Adin (1976). The Essential Talmud. BasicBooks, A Division of HarperCollins Publishers. ISBN 0-465-02063-1.
Jump up ^ "Judaic Treasures of the Library of Congress: The Talmud". American-Israeli Cooperative Enterprise.
Jump up ^ Sáenz-Badillos, Ángel and John Elwolde. 1996. A history of the Hebrew language. P.170-171: "There is general agreement that two main periods of RH (Rabbinical Hebrew) can be distinguished. The first, which lasted until the close of the Tannaitic era (around 200 CE), is characterized by RH as a spoken language gradually developing into a literary medium in which the Mishnah, Tosefta, baraitot, and Tannaitic midrashim would be composed. The second stage begins with the Amoraim, and sees RH being replaced by Aramaic as the spoken vernacular, surviving only as a literary language. Then it continued to be used in later rabbinic writings until the 10th century in, for example, the Hebrew portions of the two Talmuds and in midrashic and haggadic literature."
Jump up ^ Amnon Raz-Krakotzkin. The Censor, the Editor, and the Text: The Catholic Church and the Shaping of the Jewish Canon in the Sixteenth Century. Trans. Jackie Feldman. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2007. viii + 314 ISBN 978-0-8122-4011-5. p104
Jump up ^ Christiane Berkvens-Stevelinck Le Magasin De L'Univers - The Dutch Republic As the Centre of the European Book Trade (Brill's Studies in Intellectual History)
Jump up ^ Printing the Talmud: a history of the individual treatises p239 Marvin J. Heller - 1999 "The Benveniste Talmud, according to Rabbinovicz, was based on the Lublin Talmud which included many of the censors' errors"
Jump up ^ The Universal Jewish Encyclopedia Isaac Landman - 1941 "His greatest work was the translation of the entire Babylonian Talmud into German, which, as it was made from the uncensored text and was the only complete translation in a European language, was of great value for students."
Jump up ^ Friedman, “Variant Readings in the Babylonian Talmud — A Methodological Study Marking the Appearance of 13 Volumes of the Institute for the Complete Israeli Talmud’s Edition,” Tarbiz 68 (1998).
Jump up ^ Amar, Yosef. "Talmud Bavli be-niqqud Temani". Nosachteiman.co.il.
Jump up ^ Julius Joseph Price, The Yemenite ms. of Megilla (in the Library of Columbia university), 1916; Pesahim, 1913; Mo'ed Katon, 1920.
Jump up ^ Ackerman, Matthew. “America’s Most Important Jewish Event?”, 'Commentary', June 26, 2012.
Jump up ^ http://www.tabletmag.com/jewish-life-and-religion/123338/queen-for-a-day "Queen for a Day", Tablet Magazine, 5 February 2013
Jump up ^ The other Oz ve-Hadar editions are similar but without the explanation in modern Hebrew.
Jump up ^ As Pirkei Avot is a tractate of the Mishnah, and reached its final form centuries before the compilation of either Talmud, this refers to talmud as an activity rather than to any written compilation.
Jump up ^ Sefer ha-Ner on Berachot
Jump up ^ For a list see Ephraim Urbach, s.v. "Tosafot," in Encyclopedia of Religion.
Jump up ^ See Pilpul, Mordechai Breuer, in Encyclopedia Judaica, Vol. 16, 2nd Ed (2007), Macmillan Reference, USA and H.H. Ben Sasson, A History of the Jewish People, pp. 627, 717.
Jump up ^ Kol Melechet Higgayon, the Hebrew translation of Averroes' epitome of Aristotle's logical works, was widely studied in northern Italy, particularly Padua.
Jump up ^ For a comprehensive treatment, see Ravitzky, below.
Jump up ^ Faur is here describing the tradition of Damascus, though the approach in other places may have been similar.
Jump up ^ Examples of lessons using this approach may be found here.
Jump up ^ Rav Avraham Yitzchok Ha-Cohen Kook, zt"l, Late Chief Rabbi of Israel (February 17, 2008). "A labor of great magnitude stands before us, to repair the break between the Talmudic deliberations and the halachic decisions... to accustom students of the Gemara to correlate knowledge of all the halacha with its source and reason...". Halacha Brura and Birur Halacha Institute. Retrieved 20 September 2010. It should not be confused with the halachic compendium of the same name by Rabbi David Yosef.
Jump up ^ As Yonah Fraenkel shows in his book Darko Shel Rashi be-Ferusho la-Talmud ha-Bavli, one of Rashi's major accomplishments was textual emendation. Rabbenu Tam, Rashi's grandson and one of the central figures in the Tosafist academies, polemicizes against textual emendation in his less studied work Sefer ha-Yashar. However, the Tosafists, too, emended the Talmudic text (See e.g. Baba Kamma 83b s.v. af haka'ah ha'amurah or Gittin 32a s.v. mevutelet) as did many other medieval commentators (see e.g. R. Shlomo ben Aderet, Hiddushei ha-Rashb"a al ha-Sha"s to Baba Kamma 83b, or Rabbenu Nissim's commentary to Alfasi on Gittin 32a).
Jump up ^ Etkes, Immanuel (2002). The Gaon of Vilna. University of California Press. p. 16. ISBN 0-520-22394-2.
Jump up ^ Solomon Schechter, Studies in Judaism p.92.
Jump up ^ Introduction to Sokoloff, Dictionary of Jewish Babylonian Aramaic.
Jump up ^ Treasury of Talmudic Manuscripts, Jewish National and University Library
Jump up ^ See under #Manuscripts and textual variants, below.
Jump up ^ See particularly his controversial dissertation, Mar Samuel, available at archive.org (German).
Jump up ^ http://www.talmudha-igud.org.il/default.asp?lang=en
Jump up ^ Yaacov Elman (November 2012). Steven Fine and Shai Secunda, ed. Shoshannat Yaakov: Jewish and Iranian Studies in Honor of Yaakov Elman. Brill Academic Pub Publishers. ISBN 978-9004235441. Retrieved 11 November 2013.
Jump up ^ Shai Secunda (October 2013). The Iranian Talmud: Reading the Bavli in Its Sasanian Context. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0812245707. Retrieved 18 November 2013.
Jump up ^ "Why Christians Should Study Torah and Talmud". Bridges for Peace. Retrieved July 3, 2006.
Jump up ^ "Why Koreans study Talmud". Ynet. 05.12.11.
^ Jump up to: a b Rodkinson
Jump up ^ Lewis, Bernard, Semites and anti-Semites: an inquiry into conflict and prejudice, W. W. Norton & Company, 1999, p. 134
Jump up ^ Johnson, Paul, A history of the Jews, HarperCollins, 1988, p. 577
Jump up ^ Arab attitudes to Israel, Yehoshafat Harkabi, p. 248, 272
Jump up ^ Such as Uriel da Costa, Israel Shahak and Baruch Kimmerling
Jump up ^ Such as Christopher Hitchens and Denis Diderot
Jump up ^ Hyam Maccoby, Judaism on Trial
Jump up ^ ADL report The Talmud in Anti-Semitic Polemics, Anti-Defamation League
Jump up ^ Student, Gil - Rebuttals to criticisms of Talmud
Jump up ^ Bacher, Wilhelm, "Talmud", article in Jewish Encyclopedia, Funk & Wagnalls Company, 1901
Jump up ^ Article online
Jump up ^ See especially sections "Attacks on the Talmud" at
Jump up ^ Fraade, pp. 144-146
Jump up ^ Kimmerling, Baruch, "Images of Gentiles" (book review), Journal of Palestine Studies, April 1997, Vol. 26, No. 3, pp. 96–98
Jump up ^ Siedman, p. 137
Jump up ^ Cohn-Sherbok, p. 48
Jump up ^ Steinsaltz, pp. 268-270
Jump up ^ See, for example, Uriel DaCosta, quoted by Nadler, p. 68
Jump up ^ Cohn-Sherbok, p. 47
Jump up ^ Wilhelm Bacher, "Talmud", article in Jewish Encyclopedia
Jump up ^ ADL report, p. 1-2
Jump up ^ For examples of some selective quoting and omissions, see:Responses to criticisms by Gil Student:Responses to criticisms by Michael Gruda
Jump up ^ Nov. 146.1.2.
Jump up ^ The Jewish representatives included Rabbi Yechiel of Paris and Rabbi Moses ben Jacob of Coucy
Jump up ^ Rodkinson, pp 66–69
Jump up ^ Levy, p 701
Jump up ^ For a Hebrew account of the Paris Disputation, see Jehiel of Paris, "The Disputation of Jehiel of Paris" (Hebrew), in Collected Polemics and Disputations, ed. J. D. Eisenstein, Hebrew Publishing Company, 1922; Translated and reprinted by Hyam Maccoby in Judaism on Trial: Jewish-Christian Disputations in the Middle Ages, 1982
Jump up ^ James Carroll Constantine's sword: the church and the Jews : a history
Jump up ^ Cohn-Sherbok, pp 50-54
^ Jump up to: a b c Maccoby
Jump up ^ Hyam Maccoby, op. cit.
Jump up ^ Roth, Norman, Medieval Jewish civilization: an encyclopedia, Taylor & Francis, 2003, p. 83
Jump up ^ Rodkinson, p 98
Jump up ^ Hastings, James. Encyclopedia of Religion and Ethics Part 23, p 186
Jump up ^ Rodkinson, pp 100-103
Jump up ^ Rodkinson, p. 105
Jump up ^ Levy, p. 210
Jump up ^ Boettcher, Susan R., "Entdecktes Judenthum", article in Levy, p. 210
Jump up ^ Berlin, George L., Defending the faith: nineteenth-century American Jewish writings on Christianity and Jesus, SUNY Press, 1989, p 156
Jump up ^ Chesronos Hashas
Jump up ^ The Talmud: The Steinsaltz Edition, pp. 103-104 Heller, Marvin J. (1999). Printing the Talmud: a history of the individual treatises printed from 1700 to 1750. Basel: Brill Publishers. pp. 17, 166.
Jump up ^ Archives Israelites, 1851 vol 12 (French Wikisource)
Jump up ^ Jewish Encyclopedia article on Luigi Chiarini
Jump up ^ Rodkinson, pp 109-114
Jump up ^ Levy, p 564
Jump up ^ Jeansonne, Glen, Women of the Far Right: The Mothers' Movement and World War II, University of Chicago Press, 1997, pp 168-169
Jump up ^ Jones, Jeremy (June 1999). "Talmudic Terrors". Australia/Israel Review. Retrieved 2008-06-12. "If any reader doubts the maliciousness, virulence and prevalence of such material in cyber-space, it is well worth a visit to the Internet site known as Talmud Exposé (www.geocities.com/Athens/Cyprus/8815 [now at http://www.oocities.org/athens/cyprus/8815/]), in which Melbourne's David Maddison has performed the Herculean task of responding, one by one, to the hundreds of "anti-Talmud" quotes, lies and themes he has encountered on the Internet.".
Jump up ^ "The Talmud in Anti-Semitic Polemics" (PDF) (Press release). Anti-Defamation League. February 2003. Retrieved September 16, 2010. "By selectively citing various passages from the Talmud and Midrash, polemicists have sought to demonstrate that Judaism espouses hatred for non-Jews (and specifically for Christians), and promotes obscenity, sexual perversion, and other immoral behavior. To make these passages serve their purposes, these polemicists frequently mistranslate them or cite them out of context (wholesale fabrication of passages is not unknown).…In distorting the normative meanings of rabbinic texts, anti-Talmud writers frequently remove passages from their textual and historical contexts. Even when they present their citations accurately, they judge the passages based on contemporary moral standards, ignoring the fact that the majority of these passages were composed close to two thousand years ago by people living in cultures radically different from our own. They are thus able to ignore Judaism's long history of social progress and paint it instead as a primitive and parochial religion. Those who attack the Talmud frequently cite ancient rabbinic sources without noting subsequent developments in Jewish thought, and without making a good-faith effort to consult with contemporary Jewish authorities who can explain the role of these sources in normative Jewish thought and practice."
Jump up ^ Student, Gil (2000). "The Real Truth About The Talmud". Retrieved September 16, 2010. "Anti-Talmud accusations have a long history dating back to the 13th century when the associates of the Inquisition attempted to defame Jews and their religion [see Yitzchak Baer, A History of Jews in Christian Spain, vol. I pp. 150-185]. The early material compiled by hateful preachers like Raymond Martini and Nicholas Donin remain the basis of all subsequent accusations against the Talmud. Some are true, most are false and based on quotations taken out of context, and some are total fabrications [see Baer, ch. 4 f. 54, 82 that it has been proven that Raymond Martini forged quotations]. On the Internet today we can find many of these old accusations being rehashed…"
References[edit]

Nathan T. Lopes Cardozo The Infinite Chain: Torah, Masorah, and Man (Philipp Feldheim, 1989). ISBN 0-944070-15-9
Aryeh Carmell (December 1986). Aiding Talmud study. Feldheim Publishers. ISBN 978-0-87306-428-6. Retrieved 29 August 2011. (includes Samuel ha-Nagid's Mevo ha-Talmud, see next section)
Zvi Hirsch Chajes Mevo Hatalmud, transl. Jacob Shachter: The Students' Guide Through The Talmud (Yashar Books, 2005). ISBN 1-933143-05-3
Dan Cohn-Sherbok (1994). Judaism and other faiths. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-312-10384-2. Retrieved 29 August 2011.
Fraade, Steven D, "Navigating the Anomalous: Non-Jews at the Intersection of Early Rabbinic Law and Narrative", in Laurence Jay Silberstein; Robert L. Cohn (1 August 1994). The Other in Jewish thought and history: constructions of Jewish culture and identity. NYU Press. pp. 145–165. ISBN 978-0-8147-7990-3. Retrieved 29 August 2011.
R. Travers Herford (15 February 2007). Christianity in Talmud and Midrash. KTAV Publishing House, Inc. ISBN 978-0-88125-930-8. Retrieved 29 August 2011.
D. Landesman A Practical Guide to Torah Learning (Jason Aronson, 1995). ISBN 1-56821-320-4
Emmanuel Lévinas; Annette Aronowicz (February 1994). Nine Talmudic readings. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-20876-7. Retrieved 29 August 2011.
Levy, Richard S., Antisemitism: a historical encyclopedia of prejudice and persecution, Volume 2, ABC-CLIO, 2005. See articles: "Talmud Trials", "Entdecktes Judenthum", "The Talmud Jew", "David Duke", "August Rohling", and "Johannes Pfefferkorn".
Hyam Maccoby; Jehiel ben Joseph (of Paris) (1993). Judaism on trial: Jewish-Christian disputations in the Middle Ages. Fairleigh Dickinson University Press. ISBN 978-1-874774-16-7. Retrieved 29 August 2011. A compendium of primary source materials, with commentary.
Maimonides Introduction to the Mishneh Torah (English translation)
Maimonides Introduction to the Commentary on the Mishnah (Hebrew Fulltext), transl. Zvi Lampel (Judaica Press, 1998). ISBN 1-880582-28-7
Aaron Parry The Complete Idiot's Guide to The Talmud (Alpha Books, 2004). ISBN 1-59257-202-2
Rodkinson, Michael Levi, The history of the Talmud from the time of its formation, about 200 B.C., up to the present time, The Talmud Society, 1918
Jonathan Rosen (25 October 2001). The Talmud and the Internet: A Journey Between Worlds. Continuum International Publishing Group. ISBN 978-0-8264-5534-5. Retrieved 29 August 2011.
Adin Steinsaltz (11 September 2006). The essential Talmud. Basic Books. ISBN 978-0-465-08273-5. Retrieved 29 August 2011. Read more here. See also here.
Adin Steinsaltz The Talmud: A Reference Guide (Random House, 1996). ISBN 0-679-77367-3
Logic and methodology[edit]
Wikisource has original text related to this article:
Talmud
Wikiquote has a collection of quotations related to: Talmud
Samuel ha-Nagid, Mevo ha-Talmud
Joseph ben Judah ibn Aknin, Mevo ha-Talmud
Zerachiah Halevi, Sefer ha-Tzava
Samson of Chinon, Sefer ha-Keritut
Jacob Hagiz, Teḥillat Ḥochmah (included in most editions of Keritut)
collective, ed. Abraham ibn Akra, Meharere Nemarim
Joseph ibn Verga, She'erit Yosef
Isaac Campanton, Darche ha-Talmud
David ben Solomon ibn Abi Zimra, Kelale ha-Gemara
Bezalel Ashkenazi, Kelale ha-Gemara
Yeshu’ah b. Yosef ha-Levi, Halichot Olam
Joseph Caro, Kelale ha-Gemara (commentary on Halichot Olam)
Solomon Algazi, Yavin Shemu’ah (commentary on Halichot Olam)
Yisrael Ya'akov Algazi, Ar'a de-Rabbanan
Serillo, Samuel, Kelale Shemuel
Horowitz, Isaiah, Shene Luchot ha-Berit (section on Torah she-be-al-Pe)
Moses Chaim Luzzatto, Derech Tevunot, translated into English as The Ways of Reason, Feldheim 1988, ISBN 978-0-87306-495-8
same, Sefer ha-Higgayon, translated into English as The Book of Logic, Feldheim 1995, ISBN 978-0-87306-707-2
de Oliveira, Solomon, Darche Noam
Malachi ha-Cohen, Yad Malachi
Aryeh Leib HaCohen Heller, Shev Shema'tata
Goitein, B., Kesef Nivhar
Ezechia Bolaffi, Ben Zekunim vol. 1
Moshe Amiel, Ha-Middot le-Ḥeqer ha-Halachah, vol. 1, vol. 2, vol. 3
Modern scholarly works[edit]
Y. N. Epstein, Mevo-ot le-Sifrut haTalmudim
Hanoch Albeck, Mavo la-talmudim
Louis Jacobs, "How Much of the Babylonian Talmud is Pseudepigraphic?" Journal of Jewish Studies 28, No. 1 (1977), pp. 46–59
Saul Lieberman, Hellenism in Jewish Palestine (New York: Jewish Theological Seminary, 1950)
Jacob Neusner, Sources and Traditions: Types of Compositions in the Talmud of Babylonia (Atlanta: Scholars Press, 1992).
David Weiss Halivni, Mekorot u-Mesorot (Jerusalem: Jewish Theological Seminary, 1982 on)
Yaakov Elman, "Order, Sequence, and Selection: The Mishnah’s Anthological Choices,” in David Stern, ed. The Anthology in Jewish Literature (Oxford: Oxford University Press, 2004) 53-80
Strack, Herman L. and Stemberger, Gunter, Introduction to the Talmud and Midrash, tr. Markus Bockmuehl: repr. 1992, hardback ISBN 978-0-567-09509-1, paperback ISBN 978-0-8006-2524-5
Moses Mielziner, Introduction to the Talmud: repr. 1997, hardback ISBN 978-0-8197-0156-5, paperback ISBN 978-0-8197-0015-5
Aviram Ravitzky, Aristotelian Logic and Talmudic Methodology (Hebrew): Jerusalem 2009, ISBN 978-965-493-459-6
Andrew Schumann, Talmudic Logic: (London: College Publications 2012), ISBN 978-1-84890-072-1
On individual tractates[edit]
Moshe Benovitz, Berakhot chapter 1: Iggud le-Farshanut ha-Talmud (Hebrew, with English summary)
Stephen Wald, Shabbat chapter 7: Iggud le-Farshanut ha-Talmud (Hebrew, with English summary)
Aviad Stollman, Eruvin chapter 10: Iggud le-Farshanut ha-Talmud (Hebrew, with English summary)
Aaron Amit, Pesachim chapter 4: Iggud le-Farshanut ha-Talmud (Hebrew, with English summary)
Historical study[edit]
Shalom Carmy (Ed.) Modern Scholarship in the Study of Torah: Contributions and Limitations Jason Aronson, Inc.
Richard Kalmin Sages, Stories, Authors and Editors in Rabbinic Babylonia Brown Judaic Studies
David C. Kraemer, On the Reliability of Attributions in the Babylonian Talmud, Hebrew Union College Annual 60 (1989), pp. 175–90
Lee Levine, Ma'amad ha-Hakhamim be-Eretz Yisrael (Jerusalem: Yad Yizhak Ben-Zvi, 1985), (=The Rabbinic Class of Roman Palestine in Late Antiquity)
Saul Lieberman Hellenism in Jewish Palestine (New York: Jewish Theological Seminary, 1950)
John W. McGinley " 'The Written' as the Vocation of Conceiving Jewishly". ISBN 0-595-40488-X
David Bigman, Finding A Home for Critical Talmud Study
External links[edit]

General[edit]
Talmud, jewishencyclopedia.com
Talmud Commentaries, jewishencyclopedia.com
Partners in Torah learn the Talmud one-to-one with a personal teacher Free
Jewish History: Talmud, aish.com
Talmud/Mishnah/Gemara, jewishvirtuallibrary.org
Jewish Law Research Guide, University of Miami Law Library
A survey of rabbinic literature, Ohr Somayach
Introduction To The Talmud For The Novice, Rabbi M. Taub
Pshita, Talmud Study 2.0 (Hebrew)
Refutation of allegations concerning the Talmud[edit]
Talmud: The Real Truth About The Talmud, by Gil Student
The Talmud in Anti-Semitic Polemics, Anti-Defamation League.
The Real Truth about the Talmud
Falsifiers of the Talmud
Full text resources[edit]
Talmud Bavli Soncino Translation (English). The Soncino Press translation of the Talmud Bavli in downloadable PDF format. Everything is present except for the index volume and the minor-tractates volumes.[1] About 63% of the translation is also available in the form of ordinary HTML webpages for those who prefer them.[2]
Mishnah (Hebrew)
Tosefta (Hebrew)
Talmud Yerushalmi (Hebrew)
Talmud Bavli (Hebrew)
Full searchable Talmud on Snunit (Hebrew)
Rodkinson English translation See above, under #Translations of Talmud Bavli.
E-Daf Images of each page of the Babylonian Talmud
Tractate Megillah: .pdf download showing Yemenite vocalization
Shas.org Daf Viewer (Hebrew)
Manuscripts and textual variants[edit]
Treasury of Talmudic Manuscripts, Jewish National and University Library
Treasury of Talmudic Manuscripts, search by tractate - search engine for readings in different manuscripts (shows facsimile of individual pages)
The Munich Talmud (Cod.hebr. 95)
The Saul Lieberman Institute - another search engine (shows results in Hebrew text, not as facsimile)
Yad Harav Herzog: manuscript request form - a third search engine
Layout[edit]
"A Page from the Babylonian Talmud" image map from Prof. Eliezer Segal
"Daf Yomi" program[edit]
A general resource for Daf Yomi
Point by point summary and discussion by daf
Calendar for this Daf Yomi cycle
Daf-A-Week: A project to study a daf per week
Daf Yomi in MP3 - by Rabbi Ephraim Schreibman
Audio[edit]
Shiurim on the Talmud, mp3shiur.com
MP3 Talmud Shiurim by Rav Nissan Kaplan of Mir Yeshiva, Jerusalem
Tractate Sukkah by page, showing Yemenite vocalization and recordings of pronunciation
Shas.org
[show] v t e
Star of David Jews and Judaism
Categories: TalmudMishnahJewish textsOral Torah

תלמוד הוא סוגה לימודית שהחלה ונפוצה בתקופת האמוראים – חכמי ישראל בתקופה שלאחר חתימת המשנה, בתחילת המאה ה-3. השם "תלמוד" מקורו מזמן התנאים ומשמעו: לימוד, עיון ופירוש. התלמוד נכתב בעיקר כפרשנות לדברי התנאים – כותבי המשניות והברייתות. הגות זו התפתחה במקביל בבבל ובארץ ישראל, דבר שהוביל לכתיבתם של שני תלמודים: התלמוד הבבלי והתלמוד הירושלמי. התלמוד הבבלי (הידוע גם בשם הארמי: גמרא) נפוץ יותר מהירושלמי, וחכמי ההלכה בדורות שלאחר כתיבת התלמוד קיבלו את התלמוד הבבלי לפסיקת הלכה למעשה.‏[1]
התלמוד הבבלי, בהשפעת חכמי ישראל שחיו בתקופות שלאחר כתיבתו – הסבוראים, הגאונים, הראשונים והאחרונים – הפך לספר ההלכתי החשוב ביותר יחד עם המשנה, והוא הספר הנלמד ביותר בישיבות ובקרב תלמידי חכמים. על התלמוד הבבלי חוברו החיבורים הרבים ביותר, והוא הספר ההלכתי המצוטט ביותר בעולם ההלכה.
תוכן עניינים [הסתרה]
1 היסטוריה
2 מאפייני התלמוד
3 לימוד גמרא
4 ראו גם
5 לקריאה נוספת
6 קישורים חיצוניים
7 הערות שוליים
היסטוריה



תלמוד בבלי.
Postscript-viewer-shaded.png ערכים מורחבים – תלמוד בבלי, תלמוד ירושלמי
שני מרכזי התורה שבארץ ישראל ובבל הצמיחו שני תלמודים: תלמוד בבלי, שנוצר בישיבות בבל, ותלמוד ירושלמי, שהוא פרי לימודם של חכמי ארץ ישראל. על אף ששני תלמודים אלה מבוססים על אותה משנה, ונוצרו במרכזים שהיו ביניהם קשרים רבים,‏[2] הם שונים בשפתם, בהיקפם,‏[3] בתוכנם, בסגנונם ובמקרים רבים גם במסקנותיהם ההלכתיות.
לאחר שנחתמו שני חיבורים אלה, הפך התלמוד הבבלי לספר הלימוד העיקרי שנלמד בתפוצות ישראל, ואך מעטים עסקו בתלמוד הירושלמי, שהשפעתו הייתה קטנה הרבה יותר (בעיקר באזורי יהדות אשכנז ויהדות איטליה). בעקבות הרי"ף והרמב"ם, התקבל תוכנו של התלמוד הבבלי כמחייב את כל תפוצות ישראל מבחינה הלכתית, כמעט ללא עוררין. הרמב"ם מנמק זאת בהקדמה למשנה תורה, "הואיל וכל אותם הדברים שבתלמוד הסכימו עליהם כל ישראל".
חוקרים מנמקים זאת בעריכתו היסודית של התלמוד הבבלי ובשכלולו בידי הסבוראים ובהשפעתם הרבה של גאוני בבל שפעלו להפיכת התלמוד הבבלי לסמכות הלכה בלעדית בעם ישראל.‏[4] בהלכה הנימוק המקובל להעדפתו של התלמוד הבבלי, שהוא נחתם אחרון ו"הלכה כבתראי", מפני שלעיניהם של עורכי התלמוד הבבלי עמד התלמוד הירושלמי שנחתם מאות שנים קודם לכן.
התלמוד הבבלי קרוי גם "גמרא", מילה שפירושה בארמית הוא תלמוד (למגמר - ללמוד). בלשון האמוראים שימשה המילה "גמרא" במשמעות צרה יותר, כמונח המציין לימוד או ידע שנתקבל במסורת, בניגוד לידע שהושג באמצעות הסברה.[5] ואולם, מדפוס בזל ואילך, בעקבות החלטות ועידת טרנטו ב-1564, החליפו הצנזורים הנוצרים את המילה "תלמוד" במילים "גמרא" או "ש"ס". מאז היטשטש ההבדל בין המילים, והשם "גמרא" נעשה שגור בקרב ציבור הלומדים ככינוי לתלמוד הבבלי.
מאפייני התלמוד

שני התלמודים אינם קובצי הלכות לפי נושאים ערוכים, אלא סיכומי דיונים של בתי המדרש. ניכר כי הם ערוכים באופן אסוציאטיבי, ההולך אחר חוט המחשבה של המתדיינים והדינמיקה של הדיון. לעתים ניתן למצוא את אותו דיון במספר מסכתות בהקשרים שונים, ולעתים במהלך דיון בנושא אחד משתרבבים דברים הקשורים לתחום אחר. כמו כן ישנם מעברים חדים מנושאים הלכתיים לענייני אגדה. כתוצאה מחוסר ארגון זה נדרש עמל רב על מנת לשלוט היטב בסוגיות התלמודיות.


מאמר של מר עוקבא מתוך תלמוד בבלי, חולין קה ע"א
התאולוגית האמריקאית רוזמרי רדפורד רות'ר עמדה על מאפיין זה:
היהדות הקלאסית יצרה ספרות שבמבט ראשון נראית כמו עליית גג של סבתא, שבה כמויות אינסופיות של חפצים מוזרים "שיום אחד עלולים להיות שימושיים" הצטברו כחרוזים בשרשרת, שנאספו באהבה במשך השנים, ללא עניין גלוי לעין בהבחנה בין נושאים כבדי משקל לטריוויאליים. רק במאמץ גדול ביותר יצליחו אלה הרגילים לחשיבה שיטתית, התפתחות לוגית וסדר הירארכי להתאים עצמם לסגנון הלא שיטתי, המדלג מנושא לנושא של הרבנים, ולתפוס את קו המחשבה הנמצא ביסוד מה שנראה כדיון אקראי המקשר נושאים נפרדים. בהדרגה אדם מגיע לראות שערבוביה לכאורה זו של קודש וטריוויה היא אמצעי להעברת המסר הרבני שהוא מאמץ להגיע לכל פינה של חיי היומיום עם נוכחות האל. ... הרבנים אינם רואים כל בעיה בהצגת הערות מעמיקות על טבע האל באמצע דיון בשימושיה של גבינה.[6]
לימוד גמרא

לימוד התורה בכלל והתלמוד בפרט נחשב מאז ומעולם למוטיב מרכזי והעיקרי ביהדות, וידועות אמרותיהם של חכמי ישראל בכל דור ודור, על חשיבות לימוד התורה, ועל חובתו של כל יהודי באשר הוא לעסוק בה. אי לכך לימוד התלמוד נחשב בכל הישיבות בארץ ובעולם כמושא הלימודים העיקרי, שתופס את עיקר הנפח של הלימוד. הלימוד של התלמוד, ובמיוחד הדיונים ההלכתיים שבו, קשה במיוחד בשל התמציות והקצרנות שבו, שימוש במונחים מקצועיים, חוסר סימני פיסוק והארמית המשולבת בו. לימוד תלמוד בדרך כלל כולל עיון בספרים רבים שנכתבו על התלמוד מכל חכמי הדורות, החל בגאונים, עד הראשונים, האחרונים וכלה בימינו אנו. התלמוד נחשב לחיבור עמקני שדרושה מיומנות כדי להבינו, ועוד יותר מיומנות כדי להבינו ב'עיון' - בהעמקה מיוחדת. התלמוד הירושלמי נלמד פחות באופן משמעותי, מעטים יותר בקיאים בסגנונו, והוא משמש בעיקר ללימוד תאורטי ועיוני ופחות לפסיקת הלכה.
הרמב"ם היה מודע לקושי בלימוד התלמוד, והתייחס ללימודו כדבר הדורש "דעת רחבה ונפש חכמה וזמן ארוך".‏[7] על כן מטרת ספרו, משנה תורה, היא להגיש ללומדים ספר הלכה מקיף שיסכם את ההלכה למעשה, ובכך לייתר את לימוד התלמוד עצמו.‏[8] באופן כללי, בתקופות הגאונים והראשונים התעצב עולם ההלכה לפי התלמוד, התלמוד הפך להיות ספר פסיקה שאין עליו עוררין, ונכתבו חיבורים רבים שעסקו בפסיקת הלכה על סמך התלמוד.
ראו גם

דרכי לימוד בתלמוד
פרשנות התלמוד הבבלי
מושגי יסוד בתלמוד הבבלי
לוגיקה תלמודית
לקריאה נוספת

הרב עדין שטיינזלץ, התלמוד לכל, המכון הישראלי לפרסומים תלמודיים בשיתוף הוצאת עידנים, 1977.
ש"י פרידמן (עורך), שלושה כרכים בסדרת התלמוד עם פרשנות על דרך המחקר, הוצאת האיגוד לפרשנות התלמוד, 2008.
מבוא לתורה שבעל-פה (יחידות 7-5), האוניברסיטה הפתוחה, תשנ"ב 1992.
רוחמה וייס ואבנר הכהן, אימהות בטיפול: מסע פסיכולוגי-ספרותי עם גיבורות התלמוד, תלאביב: ידיעות ספרים, 2012.
קישורים חיצוניים

מיזמי קרן ויקימדיה
ויקימילון ערך מילוני בוויקימילון: תלמוד
ויקישיתוף תמונות ומדיה בוויקישיתוף: תלמוד בבלי
התלמודים: הבבלי, הירושלמי, במאגר ספרות הקודש של סנונית
ששה סדרי תלמוד בבלי באתר מכון ממרא
אוצר כתבי-יד תלמודיים באתר הספרייה הלאומית
דוד רוזנטל, תרומתם של כתבי היד לחקר התלמוד, באתר הספרייה הלאומית
התלמוד ברשת
תלמוד, באנציקלופדיה ynet
יובל בלנקובסקי, מאמר על פרשנות התלמוד, אתר "דעת"
פשיטא - פשוט ללמוד תלמוד, פרויקט של מכללת עלמא והמרכז לטכנולוגיה חינוכית
אתר גמראנט, המרכז לטכנולוגיה חינוכית
פורטל "הדף היומי"
מילון ארמי עברי ויקי מבית פשיטא
שיעורים בתלמוד, באתר ישיבה
כללי לימוד גמרא, שעור מפי הרב אורי שרקי, מתוך אתר מכון מאיר קובץ וידאו
הראל שפירא, ‏101 סיבות למה כדאי וחשוב ללמוד גמרא
בנימין דה-פריס, ‏עריכת התלמוד, באתר דעת, מתוך: מחניים נ"ז, תשכ"א
יהודה (אודי) פרומן, ‏התלמוד כהוויתו (מהדורה מקוונת), באתר דעת
בן ציון רוזנפלד, ‏ההבדלים בין התלמוד הבבלי לתלמוד הירושלמי, באתר הספרייה הווירטואלית של מטח, מתוך: הנ"ל, מבוא לתורה שבעל פה, יחידה 6: התלמוד הירושלמי, האוניברסיטה הפתוחה, 1996-1991
דוד רוזנטל, ‏מסורות ארץ-ישראליות ודרכן לבבל, קתדרה 92, יוני 1999, עמ' 48-7
חננאל מאק, מהפכה בש"ס, באתר הארץ, 8 ביוני 2008
הערות שוליים

^ אם כי התלמוד הירושלמי מרכיב גם הוא חלקים נרחבים בהלכה היהודית, בעיקר במצוות התלויות בארץ, עקב זה שעל מסכתות רבות במשנה (בעיקר מסדר זרעים) לא נכתב תלמוד בבלי כלל. כמו כן, הרמב"ם השתמש בתלמוד הירושלמי רבות בספר ההלכה שלו 'היד החזקה' גם בהלכות שאינן קשורות לארץ ישראל.
^ ולכן פעמים רבות אמוראי ארץ ישראל כריש לקיש, רבי יוחנן וחכמים נוספים, מופיעים בתלמוד הבבלי, וכן להפך.
^ בדרך כלל הסוגיות בירושלמי הם קצרות מאוד שנוגעות לעניין המדובר בלבד, ואילו הסוגיות בבבלי יכולות להתפרס על עמודים רבים, ולעתים יוצאות מהסוגיה המדוברת ועוברות לדון בסוגיות אחרות.
^ אם זאת, נראה שבמקביל לכך, גאוני ארץ ישראל פסקו הלכה על פי התלמוד הירושלמי כמסורת ישירה מאמוראי ארץ ישראל, ורק לאחר שקרנם של חכמי ארץ ישראל ירדה (אולי לאחר הכרעת לוח השנה כגאוני בבל נגד גאוני ארץ ישראל בימי רס"ג ובן מאיר) התלמוד הבבלי קיבל תנופה נרחבת בכל רחבי העולם היהודי שינק את תורתו מהגאונים.
^ חנוך אלבק, מבוא לתלמודים, תל אביב 1969, עמ' 7-3.
^ Rosemary Radford Ruether, "Judaism and Christianity: Two Fourth-Century Religions", Sciences Religieuses 2, 1972. Cited in: Daniel Boyarin , Border Lines: The Partition of Judaeo-Christianity
^ הקדמה למשנה תורה, מסירת תורה שבעל פה, ל"ט.
^ בתקופת הרמב"ם נמתחה עליו ביקורת מצד חכמי דורו על כך שבעצם כתיבת ספרו באה במטרה שאנשים יפסיקו ללמוד את התלמוד, ויתחילו ללמוד רק את 'משנה תורה'. לאחר שהרמב"ם ראה את הביקורת נגדו הוא הכחיש את הדברים בתוקף וטען שאין בכוונתו לייתר את לימוד התלמוד, אלא רק לבארו ולעזור ללומדו.
מוגן חלקית
מוגן חלקית דף זה מוגן ויכולים לערוך אותו רק משתמשים רשומים בעלי ותק של ארבעה ימים לפחות. לפרטים וסיבות עיינו ביומן ההגנות ובדף השיחה. אם אתם סבורים שיש לשנות את תוכן הדף, אנא ציינו זאת בדף השיחה.
קטגוריות: משפט עברי: חיבוריםספרות חז"לתלמוד

التلمود (תלמוד) کلمة عبریة تعنی الدراسة [1] وهو کتاب تعلیم الدیانة الیهودیة، وبتعریف آخر هو تدوین لنقاشات حاخامات الیهود حول الشریعة الیهودیة، الأخلاق، الأعراف، وقصص موثقة من التراث الیهودی، وهو أیضا المصدر الأساسی لتشریع الحاخامات فی الدعاوى القانونیة، التلمود مرکب من عنصرین، المیشناه משנה Mishnah هی النسخة الأولى المکتوبة من الشریعة الیهودیة التی کانت تتناقل شفویا، الجمارا גמרא Gemara وهذا القسم من التلمود یتناول المیشناه بالبحث والدراسة (أحیانا یستعمل أحد المصطلحین تلمود أو جیمارا للدلالة على المصطلح الآخر). لکن بینما یصنف الجیمارا کتعلیقات على المیشناه وککتابات للحاخامات الحکماء، نراه أیضا یخوض مواضیع أخرى فی التناخ תנ״ך Tanakh ویتناولها بالشرح الواسع.
الجیمارا إذا هو المبادئ الأساسیة لجمیع قوانین شریعة الحاخامات وهو علاوة على ذلک اقتباسات من مؤلفات ادبیة لحاخامات اخرین. والتلمود ومن ضمنه الجیمارا یقترن بشکل تقلیدی بوصفه شاس (اختصار عبری لعبارة شیشة سیداریم أی الدرجات الست للمیشناه).
یدعی الیهود أن موسى ألقى التلمود على بنی إسرائیل فوق طور سیناء ،وحفظه عند هارون، ثم تلقاه من هارون یوشع بن نون،ثم إلیعاز وهلم جرا … حتى وصل الحاخام یهوذا حیث وضع التلمود بصورته الحالیة فی القرن الثانی قبل المیلاد. ویعطی الیهود التلمود أهمیة کبرى لدرجة أنهم یعتبرونه الکتاب الثانی، والمصدر الثانی للتشریع، حتی أنهم یقولون "أنه من یقرأ التوراة بدون المشنا والجمارة فلیس له إله‍‍‍‍‍" والمشناة والجمارة هما جزءا التلمود.

محتویات [أخف]
1 التأثیل
2 البناء والوظیفة
3 مباحث التلمود
4 المیشناه والجمارا
5 مراجع
6 وصلات خارجیة
التأثیل[عدل]

کلمة تلموذ بالذال المعجمة فی اللغة العبریة مشتقة من المصدر لاموذ وهو مصدر الفعل الثلاثی المعروف باسم (قال)، مشتقاته من الثلاثی اسم الفاعل لومذ أی متعلم یلمذ بکسر أوله وسکون ثانیه وفتح ثالثه ومعناه یتعلم والفعل الرباعی لمذ بکسر اللام والمیم المشددة ومعناه عَلّم من التعلیم ومضارعه یلمّذْ واسم الفاعل مِلَمّذْ فهو تفعول بزیادة التاء والواو ومعناه هو التعلیم. الذال المعجمة لا وجود لها فی اللغة العبریة أصالة وإنما توجد الدال المهملة ویعرض لها الاعجام إذا جاءت بعد حرکة ممدودة أو غیر ممدودة أو سکون ناقص. ومشتقاته مادة ل م د فی اللغة العبریة کثیرة، وأما فی اللغة العربیة التی هی أصلها على الصحیح وقیل هی أختها الکبرى والأصل ضائع فلم یُستعمل من هذه المادة إلا تلمیذ.[2]
البناء والوظیفة[عدل]



الصفحة الأولى من التلمود
تعتقد الیهودیة الأرثوذکسیة بأن کتب التناخ نقلت بشکل متطابق من التقلید الشفوی المتواتر. وهکذا فإن التوراة هی الشریعة المکتوبة أما الشریعة الشفویة فوظیفتها التعامل مع تطبیقات وتطویرات معانی المکتوبة. التلمود إذا وبشکل نهائی یؤلف الإنشاء المکتوب والموثوق لهذا التقلید وبهذا یکون التلمود العامل والمؤثر الرئیسی فی الإیمان والمعتقد الیهودی. وعلاوة على ذلک بالرغم من انه لیس شریعة قانونیة رسمیة. فهو القاعدة الأساسیة لجمیع التشریعات القانونیة الیهودیة اللاحقة. وهکذا نراه یتابع بذل الجهد کمؤثر رئیسی فی الهالاخا הלכה Halakha والممارسات الدینیة الیهودیة. فالتلمود هو تنظیم محتوى الحکمة بین الوصیة والتطبیق.
مباحث التلمود[عدل]

یتألف التلمود من ستة مباحث (سداریم، مفردها سِدِر أی سِلک)، وکل واحد من هذه المباحث یتألف من 7 إلى 12 مقالة تُدعى مسیخوت (مفردها مسیخت):
سِدِر زِراعیم (البذور) 11 مسیخت: وهو یبحث فی الصلوات والعبادات، ثم الأعشار والتشریعات الزراعیّة.
سدر مُوعید (الفصول) 12 مسیخت: یختص بالأعیاد عند الیهود وأحکام یوم شبّات والتقالید الخاصة به.
سدر نشیم (النساء) 7 مسخیت: یختص بقوانین الزواج والطلاق وحلف الیمین والنذور والوصایا
سدر نزیقین (العقوبات) 10 مسخیت: یشتمل على التشریع المدنی والجزائی، وطریقة عمل المحاکم وتحلیف الأیمان.
سدر قداشیم (المقدسات) 11 مسیخت: یبحث شعائر التضحیة والهیکل وأحکام الصوم
سدر طهروت (الطهارة) 12 مسیخت: یختص بأحکام الطهارة الشعائریة [3]
المیشناه والجمارا[عدل]

الشریعة الیهودیة الشفویة دونت بواسطة الرابی یهوذا هاناسی/یهوذا الأمیر وعرفت باسم المیشناه عام 200 م، وقد دونت التقالید الشفویة لکی تحفظ من الضیاع بعدما بات وجود الیهود وتعالیمهم موضع تهدید فی فلسطین.
حاخامات المیشناه عرفوا باسم تانایم Tannaim / مفردها تانا Tanna תנא /، وهناک تعالیم عدیدة فی المیشناه تنسب إلى اسم تانا معین.
فی القرون الثلاثة اللاحقة خضعت المیشناه للتحلیل والدراسة فی کل من فلسطین وبابل (أکثر أماکن تواجد الیهود فی العالم فی ذلک الزمان) ذلک التحلیل والدرس عرف باسم الجمارا Gemara גמרא، وحاخامات الجیمارا عرفوا باسم أمورایم Amoraim بمعنى "تراجمة" مفردها أمورا Amora אמורא، تحلیلات الأمورایم بشکل عام ترکز على إیضاح مواقف وکلمات ورؤى التانایم.
المیشناه والجمارا کما ذکر سابقا یشکلان سویة التلمود، وبهذا الشکل یکون التلمود اتحاد جوهر النص المیشناه (أو التدوین من الفعل شاناه shanah שנה یعید وینقح) والتحلیل والتفسیر التالی له وهو الجمارا (أو الإکمال من الفعل کامار gamar גמר بالعبریة وبالآرامیة الدراس).
مراجع[عدل]

^ موقع وزارة الخارجیة الإسرائیلیة،.
^ حدیث مع زائر کریم الکاتب : الشیخ تقی الدین الهلالی موقع تقی الدین الهلالی، تاریخ الولوج 15 مارس 2012
^ التلمود کتاب الیهود المقدس: أحمد إیبش، دار قتیبة، دمشق 2006
وصلات خارجیة[عدل]

مرکز دراسات أردنی ینجز أول ترجمة عربیة للتلمود البابلی
مشاریع شقیقة فی کومنز صور وملفات عن: تلمود
تصنیفات: نصوص یهودیة تلمود نصوص مقدسة