آیورودا

آیورودا Ayurveda))، «علم زندگی» یا طول عمر و یکی از علوم کل‌گرای جانشین است که از هند سرچشمه گرفته و بیش از 5000 سال قدمت دارد. اعتقاد بر این است که آیورودا کهن‌ترین علم شفادهی است که به وجود آمده و اساس سایر علوم شفادهی را پایه‌ریزی کرده است. بودیسم (Buddhism)، تائوئیسم (Taoism)، علم تبتی (Tibetan) و سایر طب‌های فرهنگی، با آیورودا وجوه تشابه دارند. رمز و راز روش فردی شفادهی آیورودا در هند حفاظت شده، در صورتی که این رمز در سایر فرهنگها از بین رفته یا کنار گذاشته شده است.
نخستین طب جهانی
گفته می‌شود که آیورودا طب جهانی است و کل گراترین یا جامع‌ترین سیستم طبی موجود است. پیش از پیدایش خط، فرزانگی باستانی شفادهی، پیشگیری و طول عمر، بخشی از سنت روحانی دین جهانی بوده است. شفادهندگان از اقصی نقاط جهان به دور هم گرد می‌آمدند و دانش طبی خود را به هند می‌آوردند. ودا ویاسا (veda vyassa) فرزانه‌ی معروف، دانش کامل آیورودا و نیز بینش‌های معنوی‌تر اخلاق، فضیلت و درک نفس را به صورت نوشته حفظ کرد. دیگران می‌گویند آیورودا از خداوند به فرشتگان و سرانجام به انسان رسیده است.
روش‌های مورد استفاده برای یافتن این دانش از گیاهان، اغذیه، عطرها، بلورها، رنگها، یوگا، مانتراها، شیوه‌ی زندگی و عمل جراحی افسون‌کننده و متفاوت است. حکیم پزشکان جراحان آن عصر همان حکمایا رسولانی بودند که خود را وقف قداست کرده و سلامت را به عنوان بخش جدانشدنی زندگی معنوی می‌دانستند. گفته شده است که این افراد از طریق شناخت مستقیم در طول انجام مدیتیشن (مراقبه)، آیورودا را آموخته‌اند. یعنی، دانش استفاده از روشهای متفاوت شفادادن، پیشگیری، طول عمر و عمل جراحی از طریق مکاشفه‌ی الهی حاصل شده است و حدس و گمان یا آزمایش روی حیوانات در آن جایی ندارد. این مکاشفات از سنت سینه به سینه به شکل نوشتار درآمده و در آن جنبه‌های زندگی فانی و معنویت جای داده شده است.
در ابتدا، چهار کتاب معنویت ودایی (vedic spirituality) موجود بود. مطالب این کتب شامل بهداشت، نجوم، تجارت معنوی، دولت، مسایل نظامی، شعر و زندگی اخلاقی بود. این وداها (veda) را به ترتیب به نام‌های ریک (rik)، ساما (sama)، یایور (yajur) و آتاروا (atharva) می‌نامیدند. آیورودا همراه علم نجوم ودایی (موسوم به جیوتیش (jyotish)، یعنی «نور درونی» انسان) مورد استفاده بود. در نهایت، آیورودا در سیستم بهداشتی متراکم خود سازمان یافته بود و شاخه‌یی از آتاروا ودا به حساب می‌آمد. این شاخه/ یوپاودا ((upaveda به بررسی جنبه‌های شفادهی معنویت اهتمام می‌ورزید، ولی به طور مستقیم، به مساله‌ی رشد معنوی نمی‌پرداخت. بخش‌هایی از وداهای مختلف که با آیورودا در ارتباط بود به طور اهم به صورت کتابهای جداگانه ترکیب شد که فقط به بررسی آیورودا می‌پرداخت. در میان 572/10 سرودریک ودا، مباحثی درباره‌ی 3 سرشت (دوشا dosha) یعنی هوا (وایو vayu)، آتش (پیتا pitta) و آب (کافا kapha) وجود دارد. مطالب این بخش شامل است بر پیوند اندام، اندام مصنوعی و استفاده از گیاهان برای شفای بیماریهای ذهن و جسم و ایجاد شرایط مساعد برای طول عمر.
در زمان آتریا (atreya)، دو مکتب آیورودا وجود داشت، مکتب طبیبان و مکتب جراحان. این دو مکتب، موجبات تحول آیورودا را به سیستم طبی علمی و قابل بررسی و قابل طبقه‌بندی فراهم آوردند. از طریق پژوهش و آزمودن، این دو گروه، شک افرادی را که ذهن عملی‌تر و علمی‌تر داشتند از بین بردند و هاله‌ی ابهامی را که در پیرامون مکاشفه‌ی الهی (Divine revelation) موجود بود برطرف کردند. در نتیجه، با توجه به این مسایل، آیورودا توسعه یافت و در هند به صورت سیستم شفادهندگی به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفت. برای یادگیری کامل این طب، مردم بسیاری از کشورها به دانشکده‌های هندی آیورودا می‌رفتند. چینیان، تبتی‌ها، یونانیان، رومیان، مصریان، افغانی‌ها، ایرانیان و سایرین به هند سفر کرده و این فرزانگی را جذب نموده و به کشورهای خود می‌بردند. جاده‌ی ابریشم هند، راه تجارتی مستقری میان آسیا (چین، تبت و غیره)، خاورمیانه (افغانستان، ایران و غیره) و اروپا (رم، یونان و غیره) به شمار می‌آمد و میان این فرهنگها را پیوند می‌داد. در این جاده بود که مسافران برای نخستین بار به کشف آیورودا نایل شدند (نمودار 1).
چاراک و سوشروت دو نفر از سازمان‌دهندگان مجدد آیورودا به شمار می‌آیند که هنوز هم کارهای‌شان باقی است. سومین رساله‌ی مهم، آشتا نگاهریدایام نامیده می‌شود که در واقع روایت جامع تحقیقات چاراک و سوشروت به شمار می‌رود. به این ترتیب، سه متن مهم و باستانی آیورودایی که هنوز هم مورد استفاده‌اند عبارتند از چاراک سامهیتا (گردآوری)، سوشروت سامهیتا و آشتانگا هریدا یاسامهیتا. اعتقاد بر این است که این کتب بیش از 1200 سال قدمت دارند و حاوی اطلاعات اولیه و کامل این طب جهانی آیورودایی می‌باشند. در نتیجه، آیورودا، تنها سیستم طبی باستانی موجود است.