ازرق

ازرق . [ اَ رَ ] (ع ص ) ۞ نیلگون . (غیاث اللغات ). کبود. (غیاث اللغات ). آبی . زاغ . (حاشیه ٔ فرهنگ اسدی نخجوانی ) :
فلک مر جامه ای را ماند ازرق
ورا همچون طراز خوب ، کرکم ۞ .

منجیک یا بهرامی .

بر صنم دیگر، پاره ٔ یاقوت ازرق آبدار بود بوزن چهار صد و پنجاه مثقال . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 413). || صافی از چیزها. (تاج المصادر بیهقی ) (زوزنی ). هرچه صاف و بیغش باشد. آب صاف . (غیاث اللغات ). آب صافی . (مهذب الاسماء): نصل ازرق ؛ پیکان نیک روشن . (منتهی الارب ). سیف ازرق ؛ تیغی سخت روشن . (مهذب الاسماء). || کسی که سیاهی چشم او مایل به کبودی یا سبزی یا زردی باشد. (غیاث اللغات ). گربه چشم . (منتهی الارب ) (زوزنی ) (مجمل اللغات ) (دستور اللغة) (تاج المصادر بیهقی ). کبودچشم . زاغ چشم . سبزچشم . (السامی فی الاسامی ) (مهذب الاسماء). کاس :
چشم تو گر بد سیاه و جانفزا
گر نماند او جانفزا ازرق چرا.

مولوی .

|| نابینا. (منتهی الارب ). اعمی . مؤنث : زَرْقاء. ج ، زُرق . || مجازاً آسمان ، سپهر (بمناسبت رنگ کبود آن ) :
با اهل هنر جهان بکین است
مرد هنری از آن غمین است
آن کو ببر خرد مهین است
زین ازرق بیخرد کهین است .

ابوالفرج رونی .

- ازرق آسمانجونی ؛ ۞ کبود آسمانی .
- چرخ ازرق ؛ آسمان .
- خرقه ٔ ازرق یا جامه ٔ ازرق ؛جامه ٔ صوفیان که برنگ ازرق بود و کلمه ٔ زرق به معنی شید و هم زراقی را برای صوفی دروغین و مرائی از آن ساخته اند :
چندان بمان که خرقه ٔ ازرق کند قبول
بخت جوانت از فلک پیر ژنده پوش .

حافظ.

غلام همت دردی کشان یکرنگم
نه آن گروه که ازرق لباس و دل سیهند.

حافظ.

- گل ازرق ؛ گل کبود. نیلوفر :
هر طرف کآفتاب بردارد
گل ازرق در او نظر دارد.

نظامی .

و رجوع به گل ازرق شود.