اجازه ویرایش برای هیچ گروهی وجود ندارد

ترک

نویسه گردانی: TRK
ترک . [ ت َ ] (ع مص ) دست بداشتن . (تاج المصادربیهقی ). گذاشتن چیزی یا کسی را. (منتهی الارب ). گذاشتن . (آنندراج ). رها کردن ، خلاء و منه : ترک فلان مالاًو عیالاً. (از اقرب الموارد) واگذار کردن چیزی را و رها کردن آن را. (از ناظم الاطباء). رها کردن . (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی ). با لفظ گرفتن و کردن و دادن و گفتن مستعمل . (آنندراج ). فرو گذاشتن : و هر گاه که متقی در کار این جهان گذرنده تأملی کند، هر آینه مقابح آن را بنظر بصیرت بیند و به ترک حسد بکوشد تا در دلها محبوب گردد. (کلیله و دمنه ).
به ترک شر و باتیان خیردارم امر
همه مخالف امراست ترک و اتیانم .

سوزنی .


ترک احسان خواجه اولیتر
کاحتمال جفای بوابان .

سعدی .


تمنا کند عارف پاکباز
به دریوزه از خویشتن ترک آز.

سعدی (بوستان ).


- امثال :
ترکت الرأی بالری ؛ مثلی است در مورد ابومسلم مروزی :
آنکه می انداخت سر چون خیمه بر گردن به ری
شد اسیر خواری و مستوجب چندین عذاب
کرد رو بر آسمان کای آسمان تدبیر چیست
آسمان گفتش ترکت الرأی بالری در جواب

سلمان ساوجی .


و اشاره است بدین داستان که منصور، ابومسلم را از مرو به بغداد طلبید و او نرفت منصور سوگندها خورد و عهدها گرفت که او را آزاری نرساند و از مرو به نیشابور و از آنجا به ری شد مؤلف مجمل التواریخ نویسد «چون به ری رسید، رأی و خرد آنجا بگذاشت و به همدان شد» و سرانجام به بغداد رفت و به امر منصور کشته شد.
ترک عادت موجب مرض است ؛ نظیر: باشیر اندرون شده با جان بدر شود. و رجوع بامثال و حکم دهخداج 1 ص 257 شود.
- بترک فرمودن ؛ بازداشتن . پرهیز دادن کسی از چیزی . منع فرمودن کسی از کاری : چندان که مرا... بترک سماع فرمودی . (گلستان چ یوسفی ص 94).
- بترک گفتن ؛ رها ساختن . ترک گفتن . گذاشتن و درگذشتن از چیزی . دست بداشتن از خود یا چیزی یا کسی رجوع به ترک کردن و ترک گرفتن و ترک گفتن شود.
- ترک اولی ؛ گناه پیغمبران در مذهب شیعه . گناه معصومین . چون انبیاء باید معصوم باشند از اینرو خطاهای آنان را گناه نمیگویند و ترک اولی می نامند مثلا خطئه آدم و ذوالنون و امثال آن همه ترک اولی باشد. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
- ترک تکبیر ؛ کنایه از چهارتکبیر نماز جنایز است . اشاره بفنای آثاری و افعالی و صفاتی و ذاتی . (انجمن آرا).
- ترک جان دادن ؛ دست از جان بشستن . رها ساختن جان :
تو برو مصلحت خویش نگهدار که من
ترک جان دادم از آن پیش که دل بسپردم .

سعدی .


و رجوع به ترک دادن شود.
- ترک دنیا ؛ زهد. زهادت . رهبه .رهبانیت . دست از علایق دنیا بداشتن . از دنیا و تنعمات آن دست کشیدن :
ترک دنیا به مردم آموزند
خویشتن سیم و غله اندوزند.

(گلستان ).


|| (اصطلاح عرفانی )... خلاصی از تعلقات جسمانی و خواهش نفسانی و گشتن از ماسوی اﷲ بجذبات حقانی و ترک به این معنی عربی هم هست . (برهان ). از عربی وارد فارسی شده . (حاشیه ٔ برهان چ معین ). بمعنی جذبه ٔ الهی است که سبب کشش و کشش (؟) می گردد و موجب رفع دوئیت و جدایی و ایقاظ از خواب غفلت گردد :
معنی الترک راحت گوش کن
بعد از آن جام بلا را نوش کن .

مولوی .


|| کردن کاری ، از لغات اضداداست . یقال ترکت الحبل شدیداً؛ ای جعلته . (منتهی الارب ). و نیز بمعنی جعل کردن کاری ، یقال ترکت الحبل شدیداً ای جعلته و قوله تعالی و ترکنا علیه فی الاَّخرین (قرآن 107/37)؛ ای اجرینا. (ناظم الاطباء). ابقای چیزی . (از اقرب الموارد). || بمعنی آنچه از راه سهو مانده باشد و بر کنار صفحه نویسند مجاز است . (آنندراج ) :
گم گشته ز تنگی دهنش همچو میانش
ترکیست از آن مصحف رخسار دهانش .

محسن تأثیر (از آنندراج ).


واژه های قبلی و بعدی
واژه های همانند
۹۲ مورد، زمان جستجو: ۰.۲۹ ثانیه
ترک . [ ت ُ ] (ص ، اِ) نقیض تازیک باشد. گویند ترکان از اولاد یافث بن نوح اند. (برهان ). نام طایفه ای است در ترکستان که تاتار و مغول و سایر ا...
ترک . [ ت ُ ] (ع اِ) حلقه ای که در گوش کنند و قسمت داخلی آن با قلم زنی تزبین شده باشد ج ، تِراک . (از دزی ج 1 ص 145).
ترک . [ ت َ ] (اِ) کلاه خود. (فرهنگ جهانگیری ) (فرهنگ رشیدی ) (انجمن آرا) (آنندراج ). خودآهنی . (غیاث اللغات ). کلاه خود باشد یعنی کلاه آهنی که...
ترک . [ ت َ رَ ] (اِ) خندقی را گویند که بر دور حصار و باغ و قلعه و امثال آن بکنند. (برهان ) (از فرهنگ جهانگیری ) (از فرهنگ رشیدی ) (از انجمن ...
ترک . [ ت َ رَ ] ۞ (ع مص )در نکاح آوردن زن تریکه را. (منتهی الارب ) (آنندراج )(ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از متن اللغه ).
ترک . [ ت َ ] (ع اِ) ج ِ تَرکة. (منتهی الارب ). واحد ترکه . (از متن اللغة). تخمهای شترمرغ که جوجه از آنها درآید و در بیابان ترک شود. (از متن ال...
ترک . [ ت ُ ] (اِخ ) ترکستان بود. (لغت فرس اسدی چ اقبال ص 298). ولایت ترکستان را نیز بطریق مجاز ترک می گویند. (برهان ). ترکستان . (ناظم الا...
ترک . [ ت َ رَ ] (اِخ ) ۞ نام رودخانه ای است نزدیک دربند شروان . (برهان ) (از فرهنگ جهانگیری ) (از فرهنگ رشیدی ) (ازانجمن آرا) (آنندراج ) (از...
ترک . [ت َ رَ ] (اِخ ) رودی است در ترکستان که وارد سیحون می گردد. لسترنج در شرح آن آرد: رودخانه ٔ ترک که امروزبه رودخانه چرچک موسوم است ...
ترک . [ ت ِ رِ ] (اِخ ) سرزمین ترک یکی از ایالات قدیمی روسیه است که شامل آووه و دره ٔ رود ترک می باشد و مساحت این سرزمین 69467 هزار گز م...
« قبلی صفحه ۱ از ۱۰ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ بعدی »
نظرهای کاربران
نظرات ابراز شده‌ی کاربران، بیانگر عقیده خود آن‌ها است و لزوماً مورد تأیید پارسی ویکی نیست.
برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.