منوچهر. [ م َ چ ِ ] (اِخ ) در اوستا منوش چیتهر
۞ (فرهنگ ایران باستان ). منوش چیتر
۞ یا منوچیتر
۞ . (ایران در زمان ساسانیان چ مکری ص
104 و
137). منوش چیهر
۞ . (مزدیسنا، جدول نسب نامه ٔ زردشت )
۞ . نبیره ٔ ایرج است از جانب دختر. چون سلم و تور ایرج را کشتند تیغ بر اولاد او نهادند و اکثر مخدرات او را هلاک ساختند. یکی از مستورات حرم ایرج که به منوچهر حامله بود گریخته پناه به کوه منوشان برد و چون در آن کوه متولد شده بود او را مانوش چهر نام کردند و به مرور ایام و تغییر السنه منوچهر شد و بعضی گویند که مادر او رانام نکرد تا بزرگ شد و او بغایت خوش صورت بود او را منوچهر خواندند یعنی بهشت صورت چه هر چیز خوب را به بهشت نسبت کنند و به تغییر السنه منوچهر شد. (برهان ).نام نبیره ٔ ایرج است از جانب دختر و ایرج پسر فریدون بود. (غیاث ). نام پسر ایرج پادشاه هفتم از سلسله ٔ پیشدادیان . (ناظم الاطباء). رجوع به مجمل التواریخ و القصص و آنندراج و انجمن آرای ناصری شود
: سراسر سرای منوچهر دید
دل خویشتن زو پر از مهر دید.
فردوسی .
اندر عهد منوچهر، پیغامبر موسی (ع ) بود. (مجمل التواریخ ص
90).
یکروز بپرسید منوچهر ز سالار
کاندر همه عالم چه به ای سام نریمان .
خاقانی .
چون منوچهر خفته در خاک است
مهر از این شوم خاکدان برگیر.
خاقانی .
یا روانهای فریبرز و منوچهر از بهشت
نور و فر بر فرق شاه کامران افشانده اند.
خاقانی .
گر خون کنید خاک به اشک روان رواست
کاین خاک خوابگاه منوچهر پادشاست .
خاقانی .
خسرو جم قدر منوچهرچهر
چهره به خاک در او سوده مهر.
(از حبیب السیر ج 3 ص 322).