دایرة المعارف تشیّع:عنوان مجموعه ای است
فارسی، در رابطه با آنـچه کـه به شیعه و تشیّع
ارتـباط دارد؛ اعـمّ از مباحث قرآنی و تفسیری،
روائی وحدیث، فقهی واصولی، اخلاقی وادبی،
تاریخی وجغرافیائی،اجتماعی واخلاقی، وحتی
تاریخ علوم ریاضی وطبیعی در شیعه؛ و شرح
احـوال رجال حدیث و تفسیر، فـقهاء و مراجع،
دانشمندان فـنـون ریاضی وطبیعی ؛ و مسائل و
احکام، اصطلاحات وقواعد مربوط به هرشاخه
ازعلوم و فنون که بـنحوی "ربط شیعی" دارند.
این اثرنفیس وبی نظیر، تاکنون درزبان فارسی
وحتی عربی، همتایی ازلحاظ جامعیّت وفراگیر
بودن مدخل ها، نداشته است و می تـوان آن را
بزرگ تریـن دایرة المعارف مربوط به شیعه و
تشیّع دانـست، که مرجعی ماندگار خواهـد شد.
*هیئت علمی دایرة المعارف تشیّع:
1)دکـتر سیّد احمد صدر حاج سیّـد
جوادی(متولـّد1296ش): ریاست هـیئـت علمی
دایرة المعارف ونظارت برمقالات وویراستاری
آنها ؛ دارای درجه ی دکترای حقوق از فرانسه
و دارای سوابق تحصیلات حوزوی ودینی؛ که
بر زبان فرانسه وعربی تسلط دارند.جناب استاد
دکتر صدرسیّد جوادی، دارای سوابق درخشانی
دردادگستری ایران بوده اند وچندی نیزعهده دار
سِمَت وزارت کشور ودادگستری ایران - درعهد
دولت موقت بودند وسپس انزوا را ترجیح دادند.
2) کامران فانی(متولد1323ش): ویراستار اصلی
و مسئول ویرایش نهایی مقالات دایرة المعارف؛ دارای
تخصّص زبـان شناسی و کـتاب شناسی؛ ریاست
کادر فنـّی "کتابخانه ملی" وعـضو فرهـنگـستان
زبـان و ادب فارسی؛ که امر انتخاب مدخل هـا،
ومعرّفی منابع مربوطه به نویسندگان و پیگیری
تحقیقات لازمه را عهده دار هستـند. استاد فانی،
دارای تألیفات و مقالاتی ارزشمند هستند.
3)استاد بهاء الدّین خرّمشاهی(متولد1324ش)
قرآن پژوه و حافظ شناس ، عضو فرهـنگـستان
زبان و ادب فارسی؛ دارای صدها عنوان مقالـه
در رابطه با اسلام، تشیّع، قرآن کریم، ادبیّات و
شعر؛ نیزمسلط برفن نسخه شناسی کتب خطی؛
که ایشان نیـز در امر انتخاب مدخل ها و تعیین
حجم و محتوای مقالات، وپیگیری آنها، با استاد
کامران فانی ودیگراعضای هیئت علمی،همکار
و همیار هستند.
4) آقای سیّد احمد سجّادی (متولد 1353 ش):
فارغ التـّحصیل حوزه علمیّه ی مروی تهران و
دارای تحصیلاتی در قم و خدمت مراجع عِظام؛
دارای تألیفاتی در فـقه و عقاید، وسوابق تدریس؛
که اِعراب گذاری وتصحـیح اِعراب و ترجمه و
و تحقیق مصادر و منابع و تواریخ مـوجـوده در
هر مقاله برعهده ی وی است و خود نیزمقالات
ارزنده وقابل توجّهی دراین دایرة المعارف دارد.
*تاریخچه اجمالی دایرة المعارف تشیّع و نقش
مهمّ مدیریّت مرحومه خانم فهیمه محبی:
این دایرة المعارف ، در حدود سال 1360 ش،
به سرمایۀ مرحوم سیّد ابوالفضل تولیت- فرزند
مرحوم حاجّ سیّد محمّد باقر (از متولـّیان آستانۀ
مقدّسۀ حضرت معصومه - س)- پس از تأسیس
بنیاد اسلامی "طاهر" ، دارای "طرح تدوین" و
پایه گذاری شد وبا مشورت اعضای بنیاد طاهر
دکتر مهدی محقق، بعنوان ناظرعلمی مجموعه
برگزیده شد ؛ ولی دو سال بعد، یعنی 1362ش
ایشان ازاین سِمَت استعفا داد، ودرنتیجه ریاست
علمی دایرة المعارف به استاد صدر سیّد جوادی
با همکاری استاد فانی واستاد خرمشاهی،مُحوَّل
گردیـد. پس از چاپ دو جلـد از این مجـمـوعه،
در پی بروز مشکلات مالی ، مرحومۀ مغفوره
خانم فهیمه محبّی (انجدانی)، داوطلبانه تمـامی
دارایی خود را - که یک منزل مسکونی، واقع
درخیابان شریعتی تهران بود - فروخت و بهای
آن را به یادبود شوهر فقیدش خلبان رضا محبّی
و نوجوان جگرگوشۀ پرپرشده اش سعید محبّی
صرف ادامه ی این کار فرهنگی پرارزش کرد
وتمامی مخارج وهزینه های سنگین چاپ ونشر
را، از جلد سوّم ببعد، خود شخصاً بعهده گرفت
و در این راه آن قـدر ناملایمی ها و سختیها دید
که با وجـود فـداکاری های همیشگی و اراده ی
آهنینی که داشت ، سرانجام سلامتـی خود را از
دست داد وپس ازابتلا به سرطان خون،متاسّفانه
در تاریخ 4 بهمن 1388ش / 8 صفر 1431ق،
که دقیقاً برابراست با روز وفات سلمان فارسی،
دار فانی را وداع گـفت و در بستر خاک آرمید.
براستی تاریخ تشیّع، همواره شاهد فداکاریـهای
چنین مادران دلـسوخته ای است که به حضرت
فاطمۀ زهرا(ع) و حضرت زینب کبری(ع) در
فـداکاری و از جان و مال خود گذشتن ، به نیّت
پاسداری ازحریم اهل بیت(ع)واحیاء امرایشان،
تأسّی جُسـته انـد و همواره غریبانه به جامعۀ ما
خدمت نموده ومشکلات ورنجها را بخود هموار
نموده اند. روحش شاد و روانش فرخنده باد، که
مادری دلسوز برای همگی نویسندگان بود.
مدیریّت مالی این بنیاد،اکنون با دختر آن مرحومه
سرکار خانم فائزه محبّی است، که بلافاصله پس
از درگذشت مادر،جهت ادامه دادن راه آن بانوی
فرهنگ پرور فداکار، با رضایت پسر آن مرحومه
آقای نادر محبّی، و با کمک های مالی همیشگی
آقای عنایت اتحاد - خواهـر زادۀ آن مرحومه -
تکیه بر جای خالی مادر زده و اکنون در صـدد
اتمـام چاپ جلد چهاردهم دایرة المعارف تشیّع،
کـه با مقالـه ی " کربلا " آغاز می گردد،هستند.
احتمال می رود، که حجم این دایرة المعارف به
بیست جلد برسد و پس از اتمام بیست جلد، یک
مُستدرَک دایرة المعارف تشیّع، برای مدخل های
افزوده شده ویا از قلم افتاده، نیز تدوین شود. در
اینصورت،بیش ازپیش برعظمت دایرة المعارف
تشیّع - این یادگار 20 ساله ی مرحومۀ مغفوره
خانم فهیمۀ محبّی و این تحقیق فرهنگی بیست و
چند ساله ی نویسندگان ومحققان شیعه و ایران -
افزوده خواهد شد و همچون خورشیدی در میان
منابع و مصادر شیعه در قرن های آینده، خواهد
درخشید.