هف خط. تلفظِ عامیانۀ «
هفت خط».
هفت خط. (صفت مرکب) در فارسی امروز به معنی بدجنس و
گربز و
محیل است. (منبع:
لغتنامۀ دهخدا) آدم دانا، حیله گر. (منبع:
فرهنگ فارسی معین) به گفتۀ دکتر محمد معین، آدم هفت خط و
شارلاتان را «قالتاق» گویند (واژۀ «
قالتاق» در اصل ترکی است و بمعنی «زین اسب»).
توضیح:در مورد ریشۀ تاریخی صفت مرکبِ «هفت خط»، روایتی در فضای مجازی در دسترس است که صحّت تاریخی آن در حال حاضر نامعلوم است (تارنماهایی که این روایت را درج می نمایند، هیچ ذکری از منبع اصلی آن نمی نمایند). بر اساس این روایت، که صحت تاریخی آن مشکوک است، واژۀ «هفت خط» ریشه ای در آئین شرابخواری در حضور پادشاهان دوران ساسانیان دارد. در این آیین، پیمانه های شراب میهمانان (که به گفتۀ این روایت از شاخ های گاو یا بز کوهی ساخته می شده اند) به هفت خط مزین بوده، که هر خط نشانۀ حجم معلومی از شراب در پیمانه بوده است. خط هفتم نشان دهندۀ بالاترین ظرفیت یک پیمانه بوده و از اینجهت اشخاصی که بیشترین مقدار شراب را می نوشیده بدون آنکه به مستی دچار گردند را «هفت خط» می نامیده اند.