هویت

کیستی - (Identity (social science - "نام و نشان"

هویت اسلامی (انسانی) خود را حفظ کنیم = کیستی اسلامی (انسانی) خود را نگه داریم= نام ونشان اسلامی (انسانی) خود را نگه داریم
هویت سارق هنوز معلوم نشده = کیستی دزد هنوز آشکار نشده=نام و نشان دزد هنوز آشکار نشده

هویت
مجموعه نگرش‌ها، ویژگی‌ها و روحیات که یک فرد را از دیگران متمایز می‌کند.

۱ ) هویت فردی

پیشتر از این در تعریف « هویت» بیان شد که ابتدا برای فرد ، و بویژه جوان ، این پرسش که « من کیستم ؟ » مطرح می ‏شود و پس از آن « چه نقشی دارم ؟ » عنوان می ‏گردد . چنانچه بیشتر به معنای اول تأکید داشته باشیم ، رابطه میان « خودشناسی » و « هویت فردی » تعریف می ‏شود ؛ زیرا « هویت » همان حقیقت شخص است که مشتمل بر صفات جوهری اوست و این همان مقوله ‏ای است که در « خودشناسی » به دنبال دست یافتن به آن هستیم . لذا می ‏توان گفت که با تحقق خودشناسی ، بخش عمده‏ ای از هویت فردی نیز محقق می‏ شود .

۲) هویت اجتماعی

از نوجوانی به بعد به تدریج ، گرایش به « اجتماعی شدن » در شکل دوست ‏یابی و وفاداری به او ظاهر می ‏شود . یکی از صاحبنظران شخصیت می ‏نویسد : « عدم توانایی در انتخاب شغل و یا عدم ادامه تحصیل ، غالباً نمودی از بحران هویت یا گم گشتگی در نقش اجتماعی است . بسیاری از رفتارهای ضد اجتماعی و ناسازگارانه افراد را می ‏توان از این دیدگاه توجیه نمود » .

در کلام الهی ، از خودبیگانگی ، حاصل از « خدابیگانگی » تلقی شده است . آنجا که می ‏فرماید :

وَلَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ أُوْلَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿۱۹﴾
« در زمره آنانی نباشید که خدای را از یاد بردند ، پس خود را نیز از یاد بردند » ( سوره حشر ) .

۳ ) هویت خانوادگی

در بحث هویت ، خانواده جوان از دو جنبه برای او حائز اهمیت است ، در جنبه اول رفتار کلامی و عملی والدین ( علی ‏رغم سنین حساس جوانی ) برای فرزند از نوعی اعتبار برخوردار است‏ و جنبه دوم ، کثرت ارتباط های جوان و والدین در درون نهاد خانواده است که به نوبه خود می‏ تواند هم آنها را به یکدیگر نزدیک ‏تر و یا در مواردی دورتر نماید

۴ ) هویت دینی

از نیازهای فطری آدمی ، گرایش به عشق و پرستش است ، تجلی چنین احساس و تمایلی ، در اعمال و رفتار دینی ، آشکار می ‏شود . بدیهی است که پیامدهای تکوین هویت دینی ، احساس تعهد و مسئولیت در قبال ارزش ها و باور های آن مکتب است .

● چگونگی شکل ‏گیری هویت در فرد

برای شکل‏ گیری هویت در فرد باید چند مسئله را در نظر گرفت که عبارت ‏اند از :

۱) خود شناسی

شناخت آدمی از شخصیت خویشتن ، همچون منشور کثیر الاضلاعی است که شامل جلوه ‏ها و منظر های متنوع و متعددی می ‏شود . اگر چه احاطه فرد به همه جوانب خویشتن خود ، مقدور نیست ولی برخی از مهم ‏ترین جنبه ‏های خودشناسی چنین است . شناختْ نسبت به توانایی ها و استعداد های درونی ، شناخت نسبت به ویژگی های رشد ، شناخت نسبت به نیاز های اساسی روانی ، شناخت نسبت به ضعف ها و محدودیت های وجود خویشتن .

ـ طرحی ساده برای خودشناسی

اینک با طرح چند پرسش ذیل می‏ توان به صورت عملی ، جوانان را در زمینه خودشناسی یاری نمود :
آیا به روشنی می‏ دانم که چه جنبه ‏های خوب و سازنده ‏ای در شخصیت من وجود دارد ؟ و آیا توانسته ‏ام این جنبه‏ های مورد نظر را پرورش داده ، به تقویت و توسعه آنها بپردازم ؟ تا چه اندازه به جنبه ‏های منفی خود ، آگاهی دارم ؟ و آیا برای پذیرفتن آنها شجاعت روحی لازم را دارم ؟ آیا سعی می ‏کنم که هر روز یکی از آنها را در وجود خود محو نموده ، مجموعه آنها را تقلیل دهم ؟ آیا تا به حال ، عملی انجام داده ‏ام که به ضرر خود و نفع دیگران باشد ، یا برعکس ؟ چه واکنشی در رابطه با تذکر خیرخواهانه دوستانم انجام می ‏دهم ؟

۲) داشتن هدف در زندگی

هدف ها ، آدمی را به کار و کوشش و تکاپو وامی ‏دارند و روش زندگی او را معین می ‏کنند . در این زمینه ، توجه به نکات پیشنهادی زیر می ‏تواند مفید واقع شود :
برای تعالی زندگی هدف هایی قابل قبول در نظر گیرند و به آنها ایمان داشته باشند . در صورت رسیدن به هدف مورد نظر ، بلافاصله هدفی دیگر را جایگزین نمایند . آرمان های برتر و هدف های والاتر ، نشان از اراده ‏های پُرشور و آهنین دارند . پدیده ‏هایی همچون تحصیل ، اشتغال ، درآمد مکفی ، زندگی مرفه و شهرت ، هیچ ‏کدام هدف نهایی زندگی به شمار نمی ‏آیند ، بلکه همه اینها وسایل و ابزاری هستند برای رسیدن به هدف نهایی .

ـ موانع شکل‏گیری هویت در جمع

برخی از موانع شکل‏ گیری هویت اجتماعی ، به وجود تعارض های حل نشده ‏ای بستگی دارد که در محیط زندگی و جامعه در برابر نسل جوان ، پدیدار می ‏شود . مثلاً دوستی با جنس مخالف که از نظر موازین اجتماعی ، رفتاری ناهنجار تلقی می ‏شود . حل این تعارض ها می‏ تواند موجب شکل ‏گیری هویت اجتماعی گردد .

● بحران هویت

اصطلاحی است که برای توصیف « عدم توانایی فرد در قبول نقشی که جامعه از او انتظار دارد » به کار رفته است .
شخصی که فاقد یک هویت متشکل است در ادامه زندگی با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد . در این حالت ، سبب می‏ شود فرد احساس کند منزوی ، تهی ، مضطرب و مردد شده است . احساس می‏ کند که باید تصمیم های مهمی بگیرد لیکن قادر به انجام دادن این کار نیست . در طی آشفتگی هویت ، فرد ممکن است احساس کند به جای آنکه در حال پیشرفت باشد دچار پس ‏روی است . آثار و تبعات بعدی فقدان هویت را می ‏توان در پدیده ‏هایی همچون : مسئولیت ‏گریزی ، دلزدگی ، دل مشغولی های بی‏ هدف ، هیجاناتِ جانشین ‏ناپذیر ، شخصیت منفعل و بی‏ تفاوتی جستجو نمود .