باقر آیت الله زاده شیرازی

باقر آیت الله زاده شیرازی (۱ شهریور ۱۳۱۵ - ۲۸ مرداد ۱۳۸۶)، مهندس معمار، مرمت گر، استاد دانشگاه، چهره ماندگار عرصه معماری، حفاظت و مرمت آثار تاریخی ایران[۱] و عضو پیوسته فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران بود [۲]. وی بنیانگذار مرمت علمی بناها، محوطه‌ها و بافت‌های فرهنگی تاریخی در ایران و از بنیانگذاران سازمان میراث فرهنگی کشور است.



محتویات [نهفتن]
۱ زندگی و دوران تحصیلات
۲ مشاغل و فعالیت‌های اجرایی
۳ فعالیت‌های کارشناسی بین‌المللی
۴ فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی
۵ کتاب‌ها و سایر انتشارات
۶ مقالات
۷ عضویت‌ها
۸ تدوین و تألیف جزوات درسی
۹ جوائز و تقدیرنامه ها
۱۰ منابع
۱۱ پانویس
۱۲ پیوند به بیرون
زندگی و دوران تحصیلات [ویرایش]
باقر آیت‌الله زاده شیرازی، فرزند سید محمدحسین شیرازی و از نوادگان میرزای شیرازی، در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی، در خانواده‌ای ایرانی، مذهبی، سنتی و دینی درنجف به دنیا آمد. مادر وی، فرزند سیدمحمدکاظم شیرازی، از مراجع تقلید بود. آیت‌الله زاده شیرازی تا سن ۴ سالگی در نجف زندگی نمود و سپس در دوران جنگ جهانی دوم با خانواده به تهران آمد. وی تا سال دوم ابتدایی در تهران درس خواند و دوباره با خانواده راهی نجف گردید و در آنجا به توصیه پدر خود در مدرسه طوسی، قرآن و نهج البلاغه را فراگرفت. سپس وارد مدرسه علوی نجف شد و تا سال ششم ابتدایی را در این مدرسه گذرانید. آیت‌الله زاده شیرازی بعد از کلاس ششم ابتدایی دوباره به ایران مراجعت نمود و به همراه خانواده خود در یکی از محله‌های قدیمی تهران، در یک بافت فرهنگی و سنتی سکنی گزید.

او در سال ۱۳۳۵ موفق به اخذ دیپلم ریاضی از دبیرستان دارالفنون و در سال ۱۳۴۲ با درجه عالی در رشته کارشناسی ارشد معماری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ التحصیل گردید. عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد او «طرح پیشنهادی کانون اصلاح و تربیت اطفال بزهکار» بود.

آیت‌الله زاده شیرازی در سال ۱۳۴۳ برای ادامه تحصیل به ایتالیا رفت و در سال ۱۳۵۰ (۱۹۷۱) با درجه عالی موفق به اخذ مدرک دکترا در رشته مطالعه و مرمت بناها و بافت‌های تاریخی از دانشکده معماری دانشگاه رُم گردید. عنوان پایان نامه دکترای وی Progetto di Rianimazione del Bazar di Isfahan il Centro Antico Commerciale a Culturale della Citta (پروژه احیای بازار اصفهان – مرکز کهن تجاری و فرهنگی شهر) بود. این رساله دکترا، تحت نظارت و راهنمایی معمار مشهور ایتالیایی د آنجلیز (De Angelis d'Ossat) انجام پذیرفت.



مشاغل و فعالیت‌های اجرایی [ویرایش]
رییس دفتر فنی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران در استان اصفهان ۱۳۵۸ -۱۳۴۶
رییس سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران و سرپرست اداره کل حفاظت آثار باستانی و بناهای تاریخی ۱۳۶۶-۱۳۵۸
معاون اجرایی و قائم مقام سازمان میراث فرهنگی کشور ۱۳۷۹-۱۳۶۶
کارشناس و مشاور علمی حفاظت و مرمت بناها و محوطه‌های تاریخی فرهنگی ۱۳۸۶-۱۳۴۵
مطالعه، طراحی و اجرای صدها پروژه مرمت و احیاء بناها و بافت‌های تاریخی و مجموعه‌های امروزین در
ایران ۱۳۸۶-۱۳۴۲

طراح و مدیر پروژه طرح مطالعه، ساماندهی مرمت و احیای دولت خانه صفوی در شهر اصفهان ۱۳۵۳-۱۳۴۹ و ۱۳۷۹-۱۳۷۴
همکاری افتخاری در دوران بازنشستگی با سازمان میراث فرهنگی کشور در ارتباط با تهیه طرح مرمت و احیای مجموعه تاریخی فرهنگی عمارت مسعودیه تهران و نظارت افتخاری بر اجرای آن، مرمت ارگ تاریخی بم، مسجد کبود، گنبد جنت سرای اردبیل، دیر گچین، قصر بهرام، عین الرشید و غیره.
عضو هیئت موسس و رییس موسسه فرهنگی ایکوموس ایران (Iran ICOMOS)، وابسته به شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها، وابسته به یونسکو.
از پیشنهاد دهندگان طرح مطالعه، تنظیم و تدوین منشور ملی حفاظت بناها و محوطه‌ها و همکاری در اجرای طرح، موسسه فرهنگی ایکوموس ایران وابسته به شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها و پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
از بنیانگذاران سازمان میراث فرهنگی کشور. تهیه پیش‌نویس اساسنامه و لایحه قانونی تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور.
از بنیانگذاران مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی.
دبیر کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، عضو هیئت علمی کنگره، تاسیس دبیرخانه کنگره، برگزاری سه دوره این کنگره ملی در ارگ بم و ویراستاری علمی وکوشش در چاپ پانزده جلد مجموعه مقالات سه کنگره مذکور ۱۳۸۶-۱۳۷۴
موسس، مدیر مسئول و عضو هیئت تحریریه فصلنامه اثر وابسته به سازمان میراث فرهنگی کشور. آیت اله زاده شیرازی تا شماره ۴۱، مدیرمسئول این فصلنامه بودند. این مجله در سال ۱۳۷۸ از سوی وزارت فرهنگ و آموزش عالی شایستگی کسب درجه علمی-ترویجی را پیدا نمود و هم اکنون درجه پژوهشی را به دست آورده‌است. این مجله، فضایی را فراهم آورد که تلاشگران صحنه میراث فرهنگی کشور قادر باشند نتیجه تلاش‌ها و مطالعات خود را منتشر کنند. طی ۴۱ شماره مجله، حدود ۶ هزار صفحه مطلب در حوزه ادبیات معماری، شهرسازی، باستانشناسی و هنر ایران در این مجله به چاپ رسید. ۱۳۸۶-۱۳۵۸
برگزاری نمایشگاه پژوهشی و هنری معرفی شهر تاریخی اصفهان با عنوان اصفهان شهر نور (Isfahan city of light) در موزه بریتانیا ۱۹۷۶
دبیر علمی دومین همایش معماری مسجد، دانشگاه هنر.
دبیرعلمی کمیته معماری وشهرسازی، دومین همایش ملی بنیاد ایران شناسی.
دبیرعلمی همایش فرهنگ و هنر اصفهان در سده‌های یازدهم و دوازدهم هجری قمری -چهره‌های معماری و شهرسازی، فرهنگستان هنر، آذر ۱۳۸۵.
حضور فعال در مجامع علمی فرهنگی و شوراهای تخصصی در سطح ملی و بین‌المللی.
فعالیت‌های کارشناسی بین‌المللی [ویرایش]
مطالعه و ارائه گزارش علمی در ارتباط با سه شهر اسلامی اندونزی (منطقه حفاظت شده تاریخی کدوس، دماک و چریبون - سازمان علمی فرهنگی تربیتی آموزشی، یونسکو، ۱۹۷۵.
ارزیابی و کارشناسی شهر سمرقند ازبکستان برای ثبت در فهرست میراث جهانی - ICOMOS (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی وابسته به یونسکو)، ۲۰۰۲.
ارزیابی و کارشناسی مجموعه فرهنگی تاریخی احمد یسوی در ترکستان قزاقستان - ICOMOS (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی وابسته به یونسکو)، ۲۰۰۳.
(در رابطه با این ماموریت، علاوه برگزارش تهیه شده، مقاله زیر نیز به چاپ رسیده‌است: Shirazi, B. A., The Mausoleum of Khoja Ahmad Yasawi, World Heritage Review, 37, pp. ۲۴-۳۱, UNESCO http://unesdoc.unesco.org], ۲۰۰۴ ].)



فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی [ویرایش]
تدریس در رشته‌های معماری، مرمت در دوره‌های کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، هنر اصفهان، شهید باهنر کرمان، علم و صنعت دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی. ۱۳۸۶-۱۳۵۵
استاد راهنما و مشاور رساله‌های نهائی دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا به تعداد ۱۳۰ رساله در رشته‌های معماری، مرمت، پژوهش هنر و باستانشناسی ۱۳۸۶-۱۳۵۵
ایفاء سهم در تشکیل نخستین دانشکده مرمت بناها و بافتهای تاریخی (پردیس اصفهان) در دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه فارابی پردیس اصفهان ۱۳۵۶
عضو هیئت علمی مدعو دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه تهران (تدریس در دوره کارشناسی ارشد و دکترا)
عضو هیئت علمی مدعو دانشکده معماری، دانشگاه هنر اصفهان
عضوهیئت علمی مدعو دانشکده معماری وشهرسازی، دانشگاه علم وصنعت ایران
عضو هیئت علمی نیمه وقت دانشکده هنر و معماری، کارشناسی ارشد مرمت بناها و بافت‌های تاریخی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی.
همکاری با دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی در تنظیم و تدوین دروس رشته کارشناسی ارشد تاریخ معماری و شهرسازی ایران.
عضو هیئت علمی مجله علمی پژوهشی مجله هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
عضو هیئت علمی مجله علمی پژوهشی معماری و شهرسازی صُفّه، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی.


کتاب‌ها و سایر انتشارات [ویرایش]
روبرت هیلن برند: معماری اسلامی – شکل، کارکرد و معنی، ترجمه باقر آیت الله زاده شیرازی، انتشارات روزنه، ۱۳۸۳.
سر برنارد ام فیلدن: بین دو زمین لرزه. کتاب راهنمای میراث فرهنگی در مناطق زلزله خیز، ترجمه باقر آیت الله زاده شیرازی، اکرم بحرالعلومی، ناشر: موسسه فرهنگی ایکوموس ایران، پایگاه پژوهشی ارگ بم، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، ۱۳۸۳.

باقر آیت اله زاده شیرازی، ترجمه فصل ۱۶ از بخش سوم جلد سوم: معماری هخامنشی، فصل‌های ۳۹، ۴۲ و ۴۳ از بخش ششم جلد سوم: معماری دوران اسلامی به همراه تعلیقات مترجم بر جلد سوم، جلد هشتم، از کتاب سیری در هنر ایران، نوشته پروفسور آرتور پوپ، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، در دست انتشار.
جورجو کروچی: حفاظت و مرمت سازه‌ای میراث معمارانه، ترجمه باقر آیت اله زاده شیرازی، مهرداد حجازی، ، در دست انتشار.
باقر آیت اله زاده شیرازی، مروری بررویکرد ایران معاصر به حفاظت میراث فرهنگی (تالیف، ۱۳۸۵)، موسسه فرهنگی ایکوموس ایران و پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، در دست انتشار.
باقر آیت اله زاده شیرازی، ترجمه منشورهای بین‌المللی حفاظت: منشورها و قوانین محافظت معمارانه- پاکستان (۱۳۸۶)، منشورحفاظت مکان‌های ارزشمند میراث فرهنگی–ایکوموس نیوزلند(۱۳۸۶)، منشور آتن، منشور ونیز، در دست انتشار.
باقر آیت اله زاده شیرازی، تاریخ معماری و شهرسازی شهر اصفهان، ناتمام.
مقالات [ویرایش]
تالیف و ترجمه بیش از ۱۱۰ مقاله در حوزه مرمت و حفظ آثار و بافت‌های تاریخی، معماری و شهرسازی.

عضویت‌ها [ویرایش]
عضو پیوسته فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۶-۱۳۸۰
عضو کمیته معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران
عضو شورای فنی سازمان میراث فرهنگی کشور
عضو هیئت موسس و رییس موسسه فرهنگی ایکوموس ایران، وابسته به شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها، وابسته به یونسکو، ۱۳۸۶-۱۳۷۹
عضو هیئت داوری مسابقات بزرگ و ملی معماری مانند طراحی کتابخانه ملی ایران، طراحی مجموعه فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران و غیره.
عضو افتخاری آکادمی معماری کشورهای شرقی
عضو کمیته راهبردی پژوهش و حفاظت ارگ تاریخی بم
عضو کمیته راهبردی پژوهش و حفاظت قلعه الموت
عضو کمیته علمی کنفرانس بین‌المللی مطالعه و حفاظت از معماری خشتی یزد ۱۳۸۲
تدوین و تألیف جزوات درسی [ویرایش]
سالم سازی محیط مرطوب برای درس تکنولوژی مرمت ۱۳۶۶
اخلاق در مرمت برای درس طرح مرمت بنا ۱۳۶۷
تجربیات پژوهش، حفاظت و مرمت در ایران برای درس قوانین و تشکیلات ۱۳۷۰
میراث فرهنگی و توسعه حفاظت به مفهوم تعمیر و حقیقت اقتصادی برای درس طرح مرمت و بافت ۱۳۷۹
سیرتحول سازه در معماری ایران برای درس تکنولوژی مرمت و تاریخ معماری ۱۳۸۱
آموزش مرمت بناهای تاریخی برای معماران و مرمت گران برای درس طرح مرمت بناها و بافتهای تاریخی ۱۳۸۰
جزوه درسی تهیه طرح مرمت بناها و مجموعه‌ها
جوائز و تقدیرنامه ها [ویرایش]
برنده جایزه بین‌المللی Award for Architecture به خاطر ارائه و اجرای طرح مرمت، حفظ و احیاء بناهای تاریخی چهل ستون، عالی قاپو و هشت بهشت در شهر اصفهان در سال ۱۹۸۰. در این پروژه، دکتر شیرازی به عنوان طراح و مدیر پروژه در سازمان ملی حفاظت آثار باستانی با موسسه شرق‌شناسی ایتالیا IsMEO) (Italian Institute for Middle East and Far East- به سرپرستی دکتر Eugenio Galdieri همکاری داشتند.این جایزه، به خاطر کار حفاظتی دقیق و گستردهٔه صورت گرفته و گزارش‌های پژوهشی منتشر شده به مجریان آن اعطاء گردید. نتایج این پروژه، باعث گسترش بدنه دانش معماری از معماری اسلامی شد و کارشناسان و هنرمندان آموزش دیده در این پروژه، در سالیان بعد، از تجارب کسب شده خود در مرمت و احیای بناهای متعددی در اصفهان و سایر شهرهای ایران بهره بردند.
چهره ماندگار عرصه معماری، مرمت و حفظ آثار تاریخی، همایش چهره‌های ماندگار، ۱۳۸۰
برنده جایزه تشویقی کتاب سال ایران برای ترجمه کتاب معماری اسلامی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۳۸۲
بازنشسته برگزیده ملی از سوی ریاست جمهوری اسلامی ایران ۱۳۸۲
خادم برگزیده میراث فرهنگی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۳۸۲
خادم برگزیده میراث فرهنگی از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور ۱۳۸۲
استاد برگزیده سال از سوی دانشگاه آزاد اسلامی
دریافت لوح تقدیر به مناسبت همکاری در همایش ملی بنیاد ایران شناسی
دریافت لوح تقدیر از سوی انجمن صنفی معماران اصفهان ۱۳۸۳
دریافت لوح تقدیر به عنوان خادم برگزیده میراث فرهنگی
دریافت لوح تقدیر در حوزه معماری و مرمت آثار باستانی از دومین همایش اخلاق و نیاِش در آینه هنر و پژوهش ۱۳۸۶
دریافت چندین تقدیرنامه از دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان استاد نمونه، وزارت مسکن و شهرسازی، بنیاد ایران شناسی، فرهنگستان هنر و غیره. ۱۳۸۶-۱۳۷۹
منابع [ویرایش]

زندگی نامه دکتر سید باقر آیت اله زاده شیرازی، مرمت: فصلنامه خبری و آموزشی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی، پژوهشگاه میراث فرهنگی، پاییز ۱۳۸۶.
متن گفتگوی دکتر شیرازی در برنامه تلویزیونی دیدار با فرزانگان (شبکه چهارم صداوسیما)، مرمت: فصلنامه خبری و آموزشی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی، پژوهشگاه میراث فرهنگی، پاییز ۱۳۸۶.
پانویس [ویرایش]

↑ چهره‌های ماندگار
↑ معرفی گروه معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران
پیوند به بیرون [ویرایش]

«سایت رسمی دکتر سید باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی»

مهدی حجت:احیای میراث فرهنگی و حفاظت از آن مهم‌ترین اهداف شیرازی بودند، سایت ایسنا، ۲۷/۵/۱۳۸۷

سیدمحمد بهشتی:مرمت، حفاظت و خارج نشدن آن‌ها از چارچوب علمی برای شیرازی اهمیت داشت. سایت ایسنا، یکشنبه ۲۷/۵/۱۳۸۷

رده‌های صفحه: دانش‌آموختگان دانشگاه تهران معماران اهل ایران استادان دانشگاه آزاد اسلامی