فتح الله مجتبائی

فتح‌الله مجتبایی (متولد ۱۳۰۶ در تهران)، نویسنده و مترجم ایرانی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.

محتویات [نمایش]
زندگی [ویرایش]

فتح‌الله مجتبایی در سال ۱۳۰۶ در تهران بدنیا آمد. مقدمات ادبیات و علوم رسمی را در فراهان اراک فرا گرفت. پدر و اجداد وی از مستوفیان دوران قاجا ر بودند و جد و نیای ایشان از بزرگان صوفیه طریقت نعمت اللهی، مجتبایی در چنین خانواده‌ای تعلیمات مقدماتی را پشت سر گذاشت و همین زمینه نیز مطالعات او را به تاریخ ادیان و فلسفه شرق و هند کشاند. در سال ۱۳۳۲ از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشسرای عالی درجه لیسانس گرفت، و از آن سال تا ۱۳۳۸ در دبیرستانهای اراک و تهران و دانشسرای عالی به تدریس ادبیات و زبانهای خارجی اشتغال داشت. در ۱۳۳۹ از طرف وزارت فرهنگ برای آشنایی با روشهای جدید تألیف کتابهای درسی به خارج از کشور اعزام شد و پس از یک دوره مطالعه و تحقیق در این زمینه در آمریکا (دانشگاه کلمبیا، نیویورک) به کشور بازگشت و مأمور تهیه و تدوین کتابهای درسی در ادبیات برای دبیرستانها شد.

دکتر مجتبایی در دوران تحصیل خود از محضر استادان بزرگی در داخل و خارج از کشور استفاده نمود و برای آشنایی با عرفان هندی مسافرت‌های متعددی به هند و پاکستان داشت. دکتر مجتبایی درجه دکتری تاریخ ادیان و فلسفه شرق را از دانشگاه هاروارد آمریکا در سال ۱۳۵۰ اخذ نمود و در مرکز مطالعات ادیان جهان آمریکا، تاریخ تطبیقی ادیان را تحصیل نمود. دکتر مجتبایی هم اکنون عضو هیئت علمی بنیاد دائره المعارف بزرگ اسلامی و همچنین عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی می‌باشند. از دکتر فتح‌الله مجتبایی تاکنون بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب، مقاله و شعر و نقد کتاب به صورت تالیف و ترجمه و تصحیح به زبان‌های فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران منتشر شده‌است.

کتاب‌شناسی [ویرایش]

شعر جدید فارسی، از ا. ج. آربری، ترجمه ـ با مقدمهٔ انتقادی، تهران، ۱۳۳۴.
چیترا و گزیدهٔ اشعار، از رابیندرانات تاگور، با مقدمه‌ای در احوال و افکار او، تهران، انتشارات نیل،
بوطیقا ـ هنر شاعری، ترجمه رساله شعر ارسطو، براساس چند ترجمهٔ معتبر، با مقدمه و توضیحات، و مقایسه با ترجمهٔ قدیم عربی ابوبشر متی و شروح فارابی و ابن‌سینا و ابن رشد، تهران، ۱۳۳۷.
گزیدهٔ اشعار رابرت فراست، ترجمه با مقدمه در شرح احوال و سبک شعر او، تهران، ۱۳۳۸.
عصر طلائی بونان و فلسفه و هنر آن، از ویل دورانت، ترجمهٔ بخش دوم از کتاب تاریخ تمدن جهان، تهران، ۱۳۳۹.
تاریخ ادبیات ایران، از فردوسی تا سعدی، از ا. گ. براون، ترجمهٔ نیمهٔ نخست از جلد دوم تارخ ادبی ایران، با حواشی و اضافات، تهران، ۱۳۴۱.
شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان، تهران، ۱۳۵۲.
لغت دری (فرهنگ لغت فرس اسدی طوسی)، تصحیح متن براساس نسخهٔ دانشگاه پنجاب، با حواشی و مقابله با تمامی نسخه‌های موجود ان، با همکاری دکتر علی اشرف صادقی، تهران، ۱۳۶۵ * طوطی‌نامه، ضیاءالدین نخشبی، تصحیح متن و مقدمه در شرح احوال و آثار او، با همکاری دکتر غلامعلی آریا، تهران، ۱۳۷۲.
رای و برهمن، براساس کلیله و دمنه بهرامشاهی، با مقدمه و توضیحات، ۱۳۷۴.
روضه‌العقول، محمدبن غازی ملطیوی، تصحیح متن، ۱۳۷۹.
جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی [ویرایش]

جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی، جایزه‌ای است که به برترین پایان‌نامه‌ی دکتری در رشته‌های زبان و ادبیات فارسی، ادیان و عرفان اهدا می‌شود و اولین دوره اعطای این جایزه در آذرماه سال 1390 برگزار می‌شود. پایان‌نامه برگزیده پس از بررسی هیأت داوران، متشکل از برجسته‌ترین استادان رشته‌های ادیان و عرفان و زبان و ادبیات فارسی، برای دریافت جایزه معرفی و علاوه بر دریافت لوح تقدیر و جایزه نقدی، امکان نشر آن در انتشارات هرمس فراهم می‌شود.[۱]

پانویس [ویرایش]

↑ جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی
منابع [ویرایش]

زندگی‌نامه
فرهنگستان زبان و ادب فارسی: اعضای پیوسته
درباره فتح‌الله مجتبایی
در جستجوی آفاقی دیگر، گفتگو با دکتر فتح الله مجتبایی
ماهنامه دانشگاه تهران-تیر و مرداد ۱۳۸۰-شماره ۲۰
پیوند به بیرون [ویرایش]

سخنرانی مجتبایی درباره فردوسی
تولد ۸۳ سالگی مجتبایی
جایزه مجتبایی به پایان‌نامه برگزیده
مجتبایی جایزه «تاریخ و فرهنگ ایران» را کلید زد
[نهفتن]
ن • ب • و
چهره‌های ماندگار
دورهٔ نخست
آذرتاش آذرنوش • باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی • حسن ابراهیم‌زاده معبود • غلامحسین ابراهیمی دینانی • غلامرضا اعوانی • مهری باقری • سید محمد بلورچیان • مهدی بهادری‌نژاد • احمد بیرشک • سید ضیاءالدین تابعی • حسن تاجبخش • یوسف ثبوتی • علی درویش‌زاده • مهدی رجبعلی‌پور • محمدصادق رجحان • علی زرگری • احمد سمیعی گیلانی • مرتضی سهرابی • رضا سیدحسینی • سیروس شمیسا • علی‌اشرف صادقی • حسن ظهور • محمود فرشچیان • علی کاوه • کریم مجتهدی • مهدی محقق • کاظم مدیر شانه‌چی • مرتضی مطهری • علی معلم دامغانی • پرویز مویدعهد • علی نصیریان • بهمن یزدی • محمود یعقوبی • علیرضا یلدا

دورهٔ دوم
جلال‌الدین آشتیانی • عبدالمحمد آیتی • گودرز احمدی • استپان الکسانیان • غلامحسین امیرخانی • پرویز جبه‌دار مارالانی • محسن جهانگیری • محمدباقر حجتی • اصغر دادبه • پریرخ دادستان • رضا داوری اردکانی • پرویز دوامی • فضل‌الله رضا • علی رواقی • محمود روح‌الامینی • حسین زمرشیدی • محمود شاهرخی • علی شریعتمداری • مجتبی شمسی‌پور • علی‌اکبر صنعتی • علی‌اکبر غفاری • بدرالزمان قریب • مشفق کاشانی • طاهره کاغذچی • حسن کسائی • مجید کیانی • ابوالقاسم گرجی • مهدی گلشنی • فتح‌الله مجتبایی • علی ملک‌حسینی • بهمن مهری • فریدون ناصری • فرهاد ناظرزاده کرمانی • مرتضی نجومی • رضا نقشینه
دورهٔ سوم
مهدی الوانی • محمدحسن تبرائیان • عبدالحسین حائری • حسن حسن‌زاده آملی • علی‌اکبر حسینی • محمد خوانساری • منصور رستگار فسایی • حمید سبزواری • اسماعیل سعادت • حسین شکویی • محمد علوی‌مقدم • علیرضا فیض • علی‌محمد کاردان • نصرالله مردانی • محمود منصور • حمید مولانا • عبدالصمد حاج‌صمدی • محمدحسین حلیمی • حسین دهلوی • جلیل شهناز • فرهاد فخرالدینی • محمدعلی کشاورز • مرتضی ممیز • رضا ملک‌زاده • حسین میرشمسی • احمد قهرمان • مهدی بهزاد • سیاوش میرشمس شهشهانی • محمدرضا اسلامی • ابوالحسن وفایی • همایون هاشمی • کمال‌الدین یادآور • عبدالعلی دستغیب • علی‌اکبر موسوی‌ موحدی • حبیب‌الله فیروزآبادی • عباس شریفی تهرانی • علیرضا مرندی • حسن ریاحی • عزت‌الله انتظامی • جلیل رسولی • احمد آرام
دورهٔ چهارم
عبدالحسین نوایی • فیروز حریرچی • امیربانو کریمی • حسن حبیبی • احمد منزوی • محمد احصایی • علی تجویدی • حبیب‌الله آیت‌اللهی • عباس شفیعی • کرامت الله ایزدپناه • محمدرضا بابامخیر • منوچهر وصال • احمد مجد • کمال‌الدین جناب • محمدحسن گنجی • فرخ حجت‌کاشانی • محمدرضا هاشمی گلپایگانی • محمود طباطبایی • فریدون عزیزی • علی‌محمد رنجبر • فتح‌الله مضطرزاده • سعید سهراب‌پور • برت فراگنر • سید حسن حسینی
دورهٔ پنجم
منوچهر آتشی • منوچهر ستوده • اسماعیل حاکمی والا • علی‌اکبر فرهنگی • سیدمحمد موسوی بجنوردی • فرامرز پایور • کیخسرو خروش • محمد جوادی‌پور • پرویز بهرام • امیدعلی شهنی کرم‌زاده • عباسقلی دانشور • محمدحسین جزیره‌ای • احمد شیمی • جلال حجازی دهاقانی • علی فضلی • جلال‌الدین کزازی • پرویز کردوانی • مهدی گلابی • عباس شفیعی • علی‌اکبر ولایتی • محمدقلی نادعلیان • شهربانو عریان • هوشنگ مرادی کرمانی • پرویز شهریاری • ایوان میخابلویچ اشتبلین کامنسکی • محمدجان شکوری بخارایی • یه‌ای لیان
دورهٔ ششم
علی‌محمد حق‌شناس • علی رضاییان • عباسعلی عمید زنجانی • جلیل تجلیل • غلامحسین شکوهی • صادق آیینه‌وند • محمدحسین تمدن جهرمی • افسانه صفوی • محمد نوری • جمشید مشایخی • یدالله کابلی • احمد رسول‌زاده • مجید سمیعی • منصور نیکخواه بهرامی • محمود ماهرالنقش • غلامعلی افروز • علی موسوی گرمارودی • هاشم رفیعی‌تبار • غلامرضا پورمند • علی اسلامی • کارو لوکس • علی‌بابا حاجی‌زاده • میخاییل بوگالوبوف
دورهٔ هفتم
شمس شریعت تربقان • حسن انوری • محمد ادریسی • علی‌اکبر صادقی • ارسلان قهرمانی • محمد گلیار • غلامعلی حدادعادل • قیصر امین‌پور • مهدی شجاعی • داوود رشیدی • مصطفی کمال پورتراب • نصرالله افجه‌ای • شکوه نوابی‌نژاد • محمدمهدی شیخ‌جباری • منصور طاهری انارکی • عباس شیبانی • ناصر سیم‌فروش • محمدجعفر ملکوتی
دورهٔ هشتم
باقر لاریجانی • جواد صالحی • فرامرز رفیع‌پور • محمدرضا مخبر • علی شیخ‌الاسلامی • محمد فرهادی • علیرضا مدقالچی • علیرضا رهایی • ژاله علو • مجید انتظامی • مسعود جعفری‌جوزانی • محمد سلحشور • رضا شعبانی • محمود گلابچی • عبادالله محمودیان • محمدمهدی علیشاهی • جعفر مهراد • منصور فلامکی • محمد دبیرمقدم • علیرضا افتخاری • محمد لگنهاوزن • محمدعلی مولوی • عباس اخوین
بر اساس رشته
پزشکی و علوم تجربی • مهندسی • ریاضیات و فیزیک • سینما • موسیقی • هنرهای تجسمی‏ • ادب و فرهنگ • الهیات‏ • تاریخ • جغرافیا • فلسفه • علوم انسانی
رده‌های صفحه: برگزیدگان همایش چهره‌های ماندگار در تاریخاعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسیاهالی اراک اهالی تهران اهالی فراهان دانش‌آموختگان دانشگاه تهران دانش‌آموختگان دانشگاه هاروارد زادگان ۱۳۰۶مترجمان اهل ایران نویسندگان اهل ایران

قس در دائرة المعارف بزرگ اسلامی

در آذرماه 1306 در تهران ولادت یافت. مقدمات ادبیات و علوم رسمی را در فراهان فرا گرفت، و تحصیلات متوسطه را در دبیرستانهای اراک به پایان رساند. در سال 1332 از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشسرای عالی درجه لیسانس گرفت، و از آن سال تا 1338 در دبیرستانهای اراک و تهران و دانشسرای عالی به تدریس ادبیات و زبانهای خارجی اشتغال داشت. در 1339 از طرف وزارت فرهنگ برای آشنایی با روشهای جدید تألیف کتابهای درسی به خارج از کشور اعزام شد و پس از یک دوره مطالعه و تحقیق در این زمینه در آمریکا (دانشگاه کلمبیا، نیویورک) به کشور بازگشت و مأمور تهیه و تدوین کتابهای درسی در ادبیات برای دبیرستانها شد.
در 1341 به وابستگی فرهنگی ایران در پاکستان و مدیریت خانه‌های فرهنگی ایران در شهر لاهور منصوب شد، و تا سال 1344 در آنجا به خدمات فرهنگی و تحقیق در فرهنگ اسلامی. ایرانی شبه قاره مشغول بود.
در پائیز 1344 به دعوت دانشگاه هاروارد به آمریکا سفر کرد و تا سال 1350 در آن دانشگاه به تحصیل در فرهنگ و تاریخ ادیان و زبانهای باستانی ایران و هند اشتغال داشت، و به اخذ درجه فوق لیسانس در تاریخ تطبیقی ادیان و دکتری در تاریخ ادیان و فلسفه‌های ایران و هند نائل گردید، و چون زمینه اصلی تحقیقات و تحصیلات او موضوعات مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران و هند بود، در این مدت دوبار به کشور هند سفر کرد و برای آشنایی با روشهای سنتی تفسیر متون هندوئی و نیز مشاهده احوال و سازمانهای دینی زرتشتیان هند چند گاهی در بنارس و دهلی و بمبئی به مطالعه و بررسی پرداخت.
در 1350 به ایران بازگشت. یکچند در کالج دماوند به تدریس ادبیات فارسی و در گروه فلسفه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تدریس حکمت شرق مشغول بود و سال بعد به دانشکده الهیات و معارف اسلامی انتقال یافت و در گروه ادیان و عرفان تطبیقی به خدمت پرداخت.
در 1353 به رایزنی فرهنگی ایران در هند مأمور شد و تا پائیز 1356 در آن کشور علاوه بر خدمات مربوط به مطالعه و تحقیق در روابط فکری و فرهنگی مسلمانان و هندوان در شبه‌قاره اشتغال داشت و در این زمینه تألیفاتی نیز به صورت کتاب و مقاله منتشر ساخت.
پس از پایان مأموریت و بازگشت به کشور همچنان در دانشکده الهیات و معارف اسلامی به تدریس ادامه داد و چند دوره مدیریت گروه ادیان و عرفان آن دانشکده را برعهده داشت. اکنون نیز در همان گروه به تدریس تاریخ ادیان، روش‌شناسی و عرفان تطبیقی اشتغال دارد.
در طول دوران خدمات فرهنگی خود نزدیک به 200 عنوان کتاب و مقاله و شعر و نقد کتاب به صورت تألیف و ترجمه و تصحیح به زبانهای فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران از ایشان انتشار یافته است.
فهرستی از گزیده این آثار در زیر آورده می‌شود:

مجموعۀ بزرگداشت نامه‌ها و تاریخ بزرگداشت
1. زندگینامه و آثار مرحوم آیت‌اللـه حاج شیخ هادی نجم‌آبادی، 14 مهرماه 1375.
2. زندگینامه و آثار استاد احمد بیرشک، 29 آبان ماه 1378.
3. زندگینامه و آثار مرحوم دکتر محمدحسن لطفی، 14 آذرماه 1378.
4. زندگینامه و آثار دکتر محمود نجم‌آبادی، 27 آذرماه 1378.
5. زندگینامه و آثار مرحوم علامه محمد قزوینی، 29 دی ماه 1378.
6. زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر یداللـه سحابی، 30 بهمن ماه 1378.
7. احوال و زندگی علمی دکتر سیدجعفر سجادی، 9 اسفندماه 1378.
8. زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالحسین نوایی، 30 فروردین ماه 1379.
9. زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی استاد شهید مرتضی مطهری، 31 اردیبهشت ماه 1379.
10. زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی استاد دکتر محمد حسن گنجی، 24 خرداد ماه 1379.
11. زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم استاد جلال‌الدین همائی، 25 تیرماه 1379.
12. زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم استاد عبدالرحمان شرفکندی، 22 شهریور ماه 1379.
13. زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم حاج میرزا مهدی مدرس آشتیانی، 23 مهر ماه 1379.
14. زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم شیخ حسینعلی راشد، 27 دی ماه 1379.
16. زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی استاد دکتر فتح‌اللـه مجتبایی، 15 بهمن ماه 1379.

کتابشناسی
در طول دوران خدمات فرهنگی خود نزدیک به 200 عنوان کتاب و مقاله و شعر و نقد کتاب به صورت تألیف و ترجمه و تصحیح به زبانهای فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران از ایشان انتشار یافته است. فهرستی از گزیدۀ این آثار در زیر آورده می‌شود:

الف: «کتابها»
1. شعر جدید فارسی، از ا. ج. آربری، ترجمه ـ با مقدمۀ انتقادی، تهران، 1334.
2. چیترا و گزیدۀ اشعار، از رابیندرانات تاگور، با مقدمه‌ای در احوال و افکار او، تهران، انتشارات نیل،
3. بوطیقا ـ هنر شاعری، ترجمه رساله شعر ارسطو، براساس چند ترجمۀ معتبر، با مقدمه و توضیحات، و مقایسه با ترجمۀ قدیم عربی ابوبشر متی و شروح فارابی و ابن‌سینا و ابن رشد، تهران، 1337.
4. گزیدۀ اشعار رابرت فراست، ترجمه با مقدمه در شرح احوال و سبک شعر او، تهران، 1338.
5. عصر طلائی بونان و فلسفه و هنر آن، از ویل دورانت، ترجمۀ بخش دوم از کتاب تاریخ تمدن جهان، تهران، 1339.
6. تاریخ ادبیات ایران، از فردوسی تا سعدی، از ا. گ. براون، ترجمۀ نیمۀ نخست از جلد دوم تارخ ادبی ایران، با حواشی و اضافات، تهران، 1341.
7. شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان، تهران، 1352.
8. لغت دری (فرهنگ لغت فرس اسدی طوسی)، تصحیح متن براساس نسخۀ دانشگاه پنجاب، با حواشی و مقابله با تمامی نسخه‌های موجود ان، با همکاری دکتر علی اشرف صادقی، تهران، 1365.
9. طوطی‌نامه، ضیاءالدین نخشبی، تصحیح متن و مقدمه در شرح احوال و آثار او، با همکاری دکتر غلامعلی آریا، تهران، 1372.
10. رای و برهمن، براساس کلیله و دمنه بهرامشاهی، با مقدمه و توضیحات، 1374.
11. روضه‌العقول یا مرزبان‌نامه بزرگ، از محمدبن غازی ملطیوی، تصحیح متن، خوارزمی، 1379 (زیر چاپ).
12. Hindu-Muslim Cultural relations, New Delhi, 1978.
13. Indo-Iranian Studies, New Delhi, 1977.

ب: «گزیدۀ مقالات»
1. نظامی و هفت‌پیکر، سخن، تیرماه 1341، شمارۀ 3، 275-279.
2. ذکر چند سنه از تاریخ کبیر جعفری دربارۀ تاریخ وفات فردوسی و خیام و ناصرخسرو، یغما، 1341، شمارۀ 15، 415-418.
3. افلاطون و آئین داریوش، سخن، مهر 1350، شمارۀ 3، 213-223.
4. افلاطون و نظام طبقاتی هند و ایرانی، سخن، خرداد 1351، شمارۀ 11، 1053-1064.
5. زرتشت و ایران‌شناسان این روزگار، سخن، مهر 1351، شمارۀ 3، 227-237.
6. بیرونی و هند، بررسی‌هایی دربارۀ ابوریحان بیرونی به مناسبت هزارۀ ولادت او، شورای عالی فرهنگ و هنر، تهران، 1352، 242-291.
7. بیرونی و علم ادیان، یادنامۀ بیرونی، مرکز مطالعات فرهنگی، 1353، 129-143.
8. تاراچند، اسلام‌شناس ایراندوست، آثار و افکار او، مقالات و بررسی‌ها، تهران، 1352.
9. داستانهای بودائی در ادبیات فارسی، ایندو ایرانیکا، کلکته (بزم ایران)، 1354.
10. چند نکته دربارۀ رستم و سهراب بنیاد شاهنامه، سخن، خرداد 1353، شمارۀ 7 و 8.
11. داستانهای بودائی در ادبیات فارسی ـ داستان گاو نادان، سخن، دی و بهمن، 1355، شمارۀ 7 و 8؛ 683-688.
12. ایران و هند در دورۀ ساسانی، نشریۀ انجمن فرهنگ ایران باستان، فروردین 1358، شمارۀ 20، 60-91.
13. عرفان پیر هرات، مقالات و بررسی‌ها، تهران، 1358، شمارۀ 32-33، 11-40.
14. رنگ تن‌پوش افراد طبقات در جامعۀ هند و ایرانی، آرش، مهر 1360، شمارۀ 7، 75 و 76.
15. چند نکتۀ دیگر دربارۀ ابیاتی از شاهنامه، آینده، آبان، آذر 1362، 602-612.
16. اصل اخذ و اقتباس در نقل مفاهیم علمی ـ تجربه‌های چین و هند و پاکستان، نشر دانش، مهر و آبان 1362، 2-9.
17. ملاحظاتی دربارۀ اعلام کلیله و دمنه، مجلۀ زبانشناسی، پائیز و زمستان 1362، شمارۀ 2، 31-63.
18. حافظ و امیرخسرو، آینده، بهار، 1364، 49-69.
19. آشنائی مسلمانان با منطق ارسطوئی، مقالات و بررسیها، دفتر 43-44، 67-1366، 19-39.
20. آخرالزمان در یهود و مسیحیت، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 1، 1367، 136-144.
21. آدم در یهود و مسیحیت، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 1، 1367، 172-179.
22. آذر کیوان و ادبیات آذر کیوانی، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 1، 1367، 247-259.
23. افسانه‌های جهانگرد، کتاب سخن، 1368، 15-22.
24. ابراهیم ادهم، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 2، 1368، 403-408.
25. ابلیس در عرفان و ادب، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 2، 1368، 597-605.
26. ابن خفیف، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 3، 1369، 434-439.
27. ابن سبعین، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج3، 1369، 657-664.
نقل علوم و معارف هندی به جهان اسلامی، هفتاد مقاله، ج 2، 697-712، تهران، 1369.
29. حافظ و امیر معزّی، مجلۀ ایران‌شناسی، مریلند، آمریکا، سال 3، شمارۀ 2، 1370، 36-333.
30. از حواشی دیوان حافظ، قافله‌سالار سخن، خانلری، تهران، 1370، 243-253.
31. ابن‌سینا ـ ادب و عرفان و زبان‌شناسی، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، 1370، 41-49.
32. داستانهای هندی در ادب فارسی، یکی قطرۀ باران، تهران، 1370، 471-489.
33. از حواشی دیوان حافظ، کتاب سخن، تهران، 1371، 212-213.
34. سخنی دربارۀ شاهنامه، مجلۀ هستی، اسفند ماه 1371.
35. نسخه‌ای کهن از شاهنامه، آینده، فروردین ـ خرداد 1372، 291-302.
36. ابن یمین، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 5، 1372، 144-146.
37. ابوالقاسم فندرسکی، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 6، 1373، 169-173.
38. گفتگوی اقبال و حافظ، نامه شهیدی، تهران، 1374، 495-511.
39. زبان اردو (تکوین و گسترش آن) در شبه قاره، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 7، 1375، 541-547.
40. احمد سرهندی، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 7، 1375، 48-59.
41. داستان ملاقات و مکاتبات بوعلی و بوسعید، نامۀ فرهنگستان، سال ٢، شمارۀ 2، 1375، 5-22.
42. اسلام در قاره، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 8، 1377، 562-581.
43. بر حواشی دیوان حافظ، ارج‌نامۀ ایرج، ج 1، 1377، تهران، 321-328.
44. میرفندرسکی در هند، خرد جاودان (جشن‌نامۀ استاد جلال آشتیانی)، تهران، 1377، 595-619.
45. بر حواشی دیوان حافظ، مهدوی‌نامه، 1378، تهران، 569-607.
46. اضافه در زبان فارسی (بحث در تاریخ و تحول آن)، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 9، 1379، 311 تا 314.
47. اقبال لاهوری، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 9، 1379، 623-631.
48. کند و کاو در بیخ و بن چند واژه، یادنامۀ دکتر احمد تفضّلی، تهران، 1379.




تماس با من

نوشتار و مقالات در دبای فارسی:
آتش لکهنوی
آتشی، حکیم محمد امین
آذر برزین نامه
آذری طوسی
آرزو
آراکات
آسام
آصف جاه
آصف خان، میرزا جعفر
آصفی هروی
آگره
آنندراج
ابرهیم ادهم
ابلیس
ابن حسام خوافی
ابن حسام قهستانی
ابن خفیف
ابن سبعین
ابن سینا
ابن عجیبه
ابن یمین
ابوالقاسم فندرسکی
اقبال‌لاهوری‌
اکبرنامه‌