پنکه

پَنکه. از سانسکریت به معنای بال پرنده (هندی: पङ्खा, pangkhā) بادزنی دستی، مکانیکی/الکتریکی/برق/باطری/فنری (فرهنگ معین؛ باد‌بزن برقی) که برای خنک کردن منازل و اماکن بکار می رود. پنکه های برقی امروزی عمدتا دارای پره‌های اُریب است که با چرخش باعث جابجایی و خنکی هوا می‌شود گرچه انواع جدیدتر پنکه/بخاری بی‌پره هم ابداع شده. یکی از کاربردهای پنکه در محیط‌های رطوبی است که استفاده از کولر آبی را بی فایده می کند.. پنکه در سانسکریت به معنای بال پرنده (هندی: पङ्खा, pangkhā) است. پنکه های اولیه صفحه های مسطح آویزان از سقف بود و با بندی حرکت داده می شد. از حدود 500 پ.م. در هند از پانکا استفاده می شد؛ بادزنی دستی که از نوارهای بامبو یا الیاف دیگر ساخته می شد. هزاران سال است که مردم خودشان را با دست باد می‌زنند، یا مانند مصریان باستان بردگان را مجبور می‌کنند بادشان زنند. مصریان به فن تهویه با استفاده از حصیرهای مرطوب یا ظروف آب به عنوان خنک‌کننده‌های تبخیری هم دست یافته بودند. یونانیان و رومیان پر طاووس را برای باد زدن ترجیح می‌دادند. در قرن هشتم م. ژاپنی‌ها پره‌های تاشویی را احتمالا با الهام از پر خفاش ابداع کرده بودند. اما شاهکار ساخت بادبزن‌های دستی در دوران سلسله مینگ ( 1368-1644) محقق شد و بادبزن‌های رنگی بسیار رواج یافت و در سال 1400م. بازرگانان پرتغالی بادبزن‌های آسیایی را به اروپا بردند. چینی‌ها از پیشگامان ماشینی کردن بادبزن‌ بودند. حدود سال 180 پ.م. مخترع مشهور سلسله هانگ بادبزن‌ دوار هفت پره با پره های بسیار بزرگ اختراع کرد که می شد با آن تمامی تالاری را خنک کرد. بعدها این بادبزن‌های دوار نه تنها برای خنک کردن بلکه در غربال غلات و تهویه معدن‌ها هم بکار رفت.