آخشیجان عناصر چهارگانه

عناصر چهارگانه[۱] یا عناصر اساسی یا چهار آخشیج، اشاره به آب، هوا، خاک و آتش در برخی از فرهنگ‌ها مانند یونان باستان عنصر دیگری به نام اتر دارد. این عناصر برای توضیح ماهیت و پیچیدگی همه مواد از نظر مواد ساده‌تر ارائه شده‌است. فرهنگ‌های باستان در یونان باستان، مصر باستان، ایران باستان، بابل، ژاپن، تبت و هند باستان همه دارای فهرستی مشابه بوده‌اند، گاهی اوقات در زبان‌های محلی به «هوا» به عنوان «باد» و به عنصر پنجم به عنوان «باطل» اشاره می‌شود. یونانیان باستان این عناصر را عنصرهای سازندهٔ جهان می‌دانستند.[۲] اگرچه این دیدگاه ممکن است بسیار عامیانه به نظر رسد، اثرهایی ژرف بر درک امروزی ما از جهان دارد. یکی از این آثار توجه به حالات ماده‌است. مفهوم ماده و انرژی را می‌توان از اعتقاد به عناصر اربعه برداشت کرد؛ خاک نمایندهٔ حالت جامد، آب نمادی از حالت مایع، و هوا یادآور حالت گازی است و آتش نماینده حالت پلاسما. به این ترتیب چهار عنصر نخست حالات چهار گانهٔ ماده را یادآور می‌شوند.[۲] نور خورشید را مخلوطی از هوا و آتش تصور می‌کردند و یخ را همان آب می‌دانستند که سختی سنگ را به دست آورده‌است.[۲] ابن سینا در کتاب قانون مدعی است که دو عنصر سنگین، یعنی خاک و آب، سازندهٔ اعضای بدن هستند و دو عنصر سبک، یعنی آتش و هوا، سازندهٔ روح بخاری هستند.[۳] آتش نمایندهٔ مفهوم انرژی و بیانگر تغییراتی است که انرژی در ماده و حالات آن به وجود می‌آورد. بدین ترتیب مفهوم ماده و انرژی را به آسانی می‌توان از دیدگاه پیشینیان، برداشت کرد.[۲] محتویات ۱ ایران باستان ۲ جستارهای وابسته ۳ منابع ۴ پیوند به بیرون ایران باستان همچنین ببینید: آیین کهن ایرانی ایرانیان باستان چهارعنصر آب، باد، خاک و آتش را بسیار گرامی و مقدّس می‌شمردند و آنها را به‌وجودآورندهٔ هستی و گردانندهٔ جهان می‌دانستند؛ تا آنجا که آیین بیشتر اقوام کهن ایرانی نیز همین عناصر طبیعت بوده‌است. در میان این خدایان، الههٔ آب، آتش، خورشید و آسمان، اهمیت بیشتری داشتند.[۴] طبیعت همواره در پیدایش تحولات مذهبی مردمانِ باستان و به ویژه آریایی‌های ساکن ایران و هند، نقشی بی‌بدیل داشته‌است. اعتقاد به قوای طبیعت به مرور زمان در میان آریایی‌ها، به صورت اعتقاد به خدایان مختلف درآمد و کم‌کم برای عناصری چون خورشید، ماه، ستارگان و باد، علائمی را اختراع کردند و آنها را قوای خدایی نامیدند. اهمیت چهار عنصر آب و آتش و باد و خاک، بارزترین مظاهر طبیعت از آن نظر بوده که بنابر کهن‌ترین عقاید و باورهای پیشین، این عناصر نمایندهٔ پاکی و سرچشمهٔ زندگی در هستی بوده‌اند.[۵] در فرهنگ ایران باستان پاک نگهداشتن «چهار آخشیج» وظیفهٔ هر انسان است.[۶] جستارهای وابسته مزاج (پزشکی سنتی) منابع آخشیج لغت‌نامه دهخدا، بازدید: ۳۱ ژانویه ۲۰۱۱ شورای تألیف گروه شیمی دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی (۱۳۸۹)، شیمی(۱) سال اوٌل دبیرستان، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران قانون در طب، ابن سینا، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی، انتشارات سروش سوسن پورشهرام. «پژوهشی بر عنصر آب در روش نقد ادبی گاستون باشلار (با نگرشی بر شعر کسایی مروزی)». دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۰۳.‏ رحیم کوشش. «بررسی تطبیقی نمادینگی عناصر طبیعت در شاهنامه». دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۰۳.‏ /https://amordadnews.com/13509/ پیوند به بیرون بخش ۴ عناصر در بودیسم عناصر مصر باستان نمونه‌ای از کاربرد در معماری معاصر در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ عناصر چهارگانه موجود است. نبو کیمیا مفاهیم Alkahest Chrysopoeia Classical planets (Suns) عناصر چهارگانه آب حیات Homunculus In art and entertainment سنگ جادو Substances نمادها شاخه ها Daoist Hindu کیمیاگری و شیمی در اسلام قرون وسطی Spagyric یاتروشیمی شیمی کار بزرگ Nigredo Albedo Citrinitas Rubedo فرآیندها تکلیس Ceration Cohobation Congelation Digestion تقطیر تخمیر فیلتراسیون Fixation Multiplication Projection محلول تصعید کیمیاگران Agastya Arthur Dee Fulcanelli Ge Hong هاینریش کورنلیوس آگریپا Isaac Newton جابر بن حیان جان دی آلبرتوس ماگنوس خالد بن یزید Bernard of Treviso مریم پیامبر نیکلاس فلامل هوشتانه پاراسلسوس زکریای رازی رابرت بویل راجر بیکن Wei Boyang زوسیموس پانو پولسی آثار Alchemical Studies Aurora consurgens Baopuzi Buch der heiligen Dreifaltigkeit Cantong qi Cyranides لوح زمرد Fasciculus Chemicus Hermetic Definitions Hermetic Journal Hermetica کتاب الکیمیاء Liber Ignium Musaeum Hermeticum Mutus Liber Occult Chemistry Psychology and Alchemy Rosary of the Philosophers Splendor Solis Suspicions about the Hidden Realities of the Air Theatrum Chemicum Theatrum Chemicum Britannicum Turba Philosophorum رده‌ها: عناصر چهارگانه تاریخ ستاره‌بینی عددشناسی عوامل فنی ستاره‌بینی فلسفه دوران باستان فلسفه طبیعی کیهان‌شناسی رمزی یونان باستان کیهان‌شناسی هندو فلسفه هندیک یهان‌شناسی تائوییسم این صفحه آخرین‌بار در ‏۳ دسامبر ۲۰۲۱ ساعت ‏۲۱:۳۵ ویرایش شده‌است. همهٔ نوشته‌ها تحت مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر شرایط استفاده را بخوانید. ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی بنیاد ویکی‌مدیا است.