جوش شیرین سدیم بیکربنات

سدیم هیدروژن‌کربنات یا سدیم بی‌کربنات با فرمول NaHCO3 یکی از نمکهای سدیم در ترکیب با کربنیک اسید است که تنها یک اسیدی این ترکیب با سدیم جایگزین شده‌است. این ترکیب، بی‌بو و بی‌طعم است که کمی دارای خاصیت بازی است و به صورت پودر سپید یا بلورین است و به آن جوش شیرین می‌گویند. بی‌کربنات جاذب رطوبت و بوگیر است. از این ماده برای متخلخل کردن خمیر نان نیز استفاده می‌شود. فهرست ۱ فرآوری ۲ ویژگی‌ها ۳ حلالیت ۴ کاربرد ۴.۱ کاربردهای بهداشتی ۴.۲ کاربرد پزشکی ۵ کاربردهای صنعتی ۶ ایمنی ۷ مصرف آرایشی ۸ منابع ۹ پیوند به بیرون فرآوری بی‌کربنات سدیم بیشتر به وسیلهٔ فرایند سلوی ساخته می‌شود که همان واکنش کلرید سدیم، آمونیاک و کربن دی‌اکسید در آب است که بی‌کربنات سدیم به صورت رسوب به دست آمده پس از صاف کردن و خشک کردن با حرارت به کربنات سدیم تبدیل خواهد شد. سالانه نزدیک به ۱۰۰۰۰۰ تن جوش شیرین فرآوری می‌شود. (سال ۲۰۰۱)[۶] همچنین می‌توان با عبور دادن گاز از درون محلول جوشان کربنات سدیم خالص یا محلول هیدروکسید سدیم، بی‌کربنات سدیم را به شکل رسوب ته‌نشین شده به دست آورد. ویژگی‌ها جوش شیرین در آب یک آمفوتر است. یعنی در آب می‌تواند به عنوان اسید یا باز رفتار کند. رفتار اسیدی آن به سبب وجود هیدروژن در ترکیبش است که در صنایع مختلف به عنوان آزادکننده کاربرد دارد. حلالیت در دمای معمولی ۱۰٫۳ گرم از این ماده در ۱۰۰ گرم آب حل می‌شود. اما در اتانول به مقدار کم محلول است. کاربرد بیشترین استفاده از بی‌کربنات سدیم در فرآوری انواع بیکینگ پودر است.[نیازمند منبع] مقدار اضافی از خمیر جوش شیرین به‌طور مؤثر در پاک کردن و سائیدن سطوح می‌تواند استفاده گردد. در صنایع غذایی، تولید نوشابه‌های گازدار به عنوان منبع، صنایع پاک کننده‌های خانگی و در کپسول‌های اطفاء حریق به کار می‌رود.[نیازمند منبع] همچنین به عنوان باز دارنده در مواد منفجره استفاده می‌شود. در صنعت نساجی برای عمل آوردن نخهای پشمی و ابریشمی استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند به عنوان پاک‌کننده و ساینده ملایم در صورتی که ایجاد حساسیت نکند برای زیبایی پوست بکار رود. ضمن آنکه جوش شیرین به عنوان یک مکمل خوراکی در جیره غذایی دام و طیور می‌تواند در جهت جلوگیری از اختلالات متابولیکی و تغذیه‌ای بکار برده شود.[نیازمند منبع] کاربردهای بهداشتی یکی دیگر از کاربردهای جوش شیرین در بهداشت بدن انسان است. کاربرد پزشکی در پزشکی کربنات سدیم به عنوان آنتی‌دوت دارو های ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای کاربرد دارد. {مدرک} جوش شیرین در صنایع داروسازی برای تولید قرص های جوشان استفاده می گردد و طی فرایندی در حضور اسید و آب، موجب تولبد گاز کربنیک می گردد. کاربردهای صنعتی صنعت نساجی و دباغی یکی از بارزترین مصارف سدیم بی کربنات در تولید پارچه‌های پشمی و ابریشمی است. صنعت نساجی، از جوش شیرین برای رنگرزی و چاپ پارچه استفاده وسیعی می‌کند. صنعت دباغی نیز بی کربنات سدیم را به عنوان یک عامل خنثی‌کننده مواد رنگرزی در فراینده رنگ استفاده می‌کند. صنعت پلیمر جوش شیرین استفاده گسترده‌ای به عنوان کاتالیزور و تصفیه‌کننده در فرایند تولید پلیمرها و پلاستیک‌های پیچیده دارد. لاستیک و پلاستیک به دلیل اینکه بی کربنات سدیم، دی اکسید کربن آزاد می‌کند بنابراین به عنوان عامل فوم ساز در فرایند تولید لاستیک و پلاستیک استفاده می‌شود. دی اکسید کربن آزاد شده برای کنترل شکل محصولاتی که از لاستیک و پلاستیک ساخته می‌شود کاربرد دارد. در صنعت تولید پودرهای آتش‌نشانی نیز کاربرد فراوانی دارد. ایمنی خوردن این ماده بی‌ضرر است مگر اینکه به مقدار خیلی زیاد باشد. بوییدن آن ممکن است سبب سوزش بینی یا گلو شود. در اثر تماس با پوست‌های حساس ممکن است باعث خارش یا سوزش پوست شود. در اثر تماس با چشم ممکن است سبب ایجاد سوزش و سرخی در چشم شود. استفاده از جوش شیرین در پخت همه نوع نان و شیرینی مضر است. کسانی که ناراحتی معده دارند، نبایستی از فراورده‌هایی که در تولید آن‌ها از جوش شیرین استفاده شده و به‌طور مشخص، نباید از نان‌های پخته شده توسط جوش شیرین استفاده کنند. چرا که برای هضم غذا مضر است.[۷] مصرف آرایشی جوش شیرین یک لایه بردار قوی برای صورت است، همچنین از آن می‌توان برای برطرف کردن بوی بد بدن نیز استفاده کرد اما شاید مهم‌ترین اثر آرایشی-بهداشتی جوش شیرین درمان آفتاب سوختگی است که برای استفاده از آن کافی است در حمام آب گرم را باز کنید و نیم فنجان جوش شیرین به آن اضافه کنید تا یک لوسیون پوستی برای التیام آفتاب سوختگی داشته باشید.[نیازمند منبع] منابع "Physical Constants of Inorganic Compounds". CRC Handbook, p. 4-85. "Aqueous solubility of inorganic compounds at various temperatures". CRC Handbook, p. 8-116. "Sodium Bicarbonate" (PDF). UNEP Publications. Archived from the original (PDF) on 16 May 2011. Retrieved 5 May 2012. Goldberg, Robert N.; Kishore, Nand; Lennen, Rebecca M. "Thermodynamic quantities for the ionization reactions of buffers in water". CRC Handbook. pp. 7–13. Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. p. A23. ISBN 0-618-94690-X. Holleman, A. F. ; Wiberg, E. (۲۰۰۱)، Inorganic Chemistry، شابک ۰-۱۲-۳۵۲۶۵۱-۵ اثرات مضر جوش شیرین در پخت نان در وبگاه تبیان Bishop, D. , J. Edge, C. Davis, and C. Goodman. Induced Metabolic Alkalosis Affects Muscle Metabolism and Muscle Metabolism and Repeated-Sprint Ability. Medicine and Science in Sports Exercise, Vol. 36, No. 5, pp. 807–813، 2004 پیوند به بیرون در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سدیم هیدروژن‌کربنات موجود است. اینفوگرافیک: خواص جوش شیرین برای پوست (فارسی) دفترچهٔ ایمنی مواد (انگلیسی) داده‌های کتابخانه‌ای: کتابخانه‌های ملی ویرایش در ویکی‌داده فرانسه (داده‌ها) آلمان اسرائیل ایالات متحده آمریکا نبو ترکیبات سدیم رده‌ها: آنتی اسیدهاافزودنی‌های عدد ئی بازها بی‌کربنات‌ها ترکیب‌های سدیم ترکیب‌های هیدروژن مواد شیمیایی برای اورژانس‌های پزشکی مواد شیمیایی خانگی مواد ورآورنده نمک‌های اسیدی این صفحه آخرین‌بار در ‏۱ سپتامبر ۲۰۲۱ ساعت ‏۰۷:۲۰ ویرایش شده‌است.