خمیس ملکشاهی

طایفه خمیس ملکشاهی یکی از طوایف سی و پنج گانه کُردنژاد ایل ملکشاهی محسوب می شود که سمت ریاست و رهبری ایل ملکشاهی را بر عهده داشته اند. جد بزرگ این طایفه عالیجاه توشمال پهلوان خمیس ملکشاهی رئیس ایل ملکشاهی در دوره های افشاریه و زندیه و از سرداران بزرگ سرحددار ایران بود. او فرزند امیر شه میر ملکشاهی رئیس اتحادیه ایل ملکشاهی چمشگزک در اواخر دوره صفویه و پدر پهلوان موسی خمیس گرزدین وند رئیس ایل ملکشاهی و پهلوان اول ایران در عهد فتحعلی شاه قاجار و سردار سپاه ایران در نبرد و پیروزی تاریخی بر امپراتوری عثمانی بود. عالیجاه توشمال پهلوان خمیس ملکشاهی دارای قدرت جسمی خارق‌العاده (معجزه آسا) بود و والی اسماعیل خان – والی لرستان و ایلام کنونی – وی را به فرماندهی نظامی منصوب نمود و حسن خان والی نوه اش را به نزد وی فرستاد تا قیام عشیره مالیمان (مال هومان) را سرکوب نماید. پهلوان خمیس ملکشاهی مردی رقیق‌القلب و انسان‌دوست بود و بعد از سرکوب کردن قیام عشیره مالیمان (مال هومان)، اجازه نداد سپاهیان نادرشاه افشار و اسماعیل خان والی «خورگه» پسر رئیس عشیره مالیمان (مال هومان) را به قتل برسانند و خورگه شهنشاهی را در حالی که بدون آب و غذا از سوی سپاهیان نادرشاه و اسماعیل خان والی در درون قبری زنده به گور شده بود از مرگ نجات داد. بدین گونه آوازۀ انسانیت و جوانمردی عالیجاه توشمال پهلوان خمیس ملکشاهی در غرب ایران و عراق نسل به نسل ماندگار شد. در وجه تسمیۀ نام خمیس چنین آمده است: خمیس پهلوانی که قدرت و نیرویی به اندازۀ یک لشکر دارد. [ خ َ ] (ع اِ) لشکر بدان جهت که پنج رکن دارد: مقدمه ، قلب ، میمنه ، میسره و ساقه . (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ) (از اقرب الموارد). پهلوان موسی خمیس گرزدین وند رئیس ایل ملکشاهی در عصر فتحعلی شاه قاجار و سردار بزرگ سپاه ایران در نبرد و پیروزی تاریخی بر امپراتوری عثمانی و عالیجاه مجدت همراه افتخارالحاج توشمال حاج فرامرز اسدی رئیس ایل ملکشاهی در اواخر دورۀ قاجار و دورۀ پهلوی و رئیس العشایر ایلات فیلی از نوادگان پهلوان موسی خمیس گرزدین وند از مشاهیر بزرگ این طایفه بوده اند. طوایف خمیس، نقی (نظربیگ)، روسگه (رستم بیگ)، کاظم بیگ، حسین بیگ، شکربیگ، ملگه (ملک محمد)، خداداد و شاهوردی (شیه وردی) در اصل برادر و از نسل امیر شه میر ملکشاهی هستند که به طوایف گرزدین وند شناخته می شوند. منابع: الفیلی، نجم سلمان مهدی (۲۰۰۹)، الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی، اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر. رفعتی، رستم (۱۳۸۶)، انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین.