به بهی هیوا آبی

بـِه، به جنگلی، شال‌به[۲] (نام علمی: Cydonia oblonga) دارای گوشت خشک و کرکی است که طعمی ترش و تقریباً گس دارد.[۳] با این حال وقتی پخته شود بو و طعمی بسیار خوش دارد. برای کمپوت مناسب است و به صورت مربا و مارمالاد نیز کاربردی عالی دارد.[۴] این میوه بومی جنوب اروپا و آسیای صغیر بوده[۵] و امروزه در اکناف جهان از جمله در ترکیه، چین، ازبکستان، ایران، آرژانتین و نیوزیلند پرورش می‌یابد. به درختی است از تیره گل سرخیان، جزو دسته سیب‌ها که پشت برگ‌هایش کرک‌دار است. گلدهی در بهار دیرتر صورت می‌گیرد. به‌نظر می‌رسد که گلهای به، خودبارور می‌باشند و در هر دو شرایط آب‌وهوایی خنک و گرم میوه آن تشکیل می‌گردد. مقاومت درخت به کمتر از سیب و گلابی است و به‌اندازه درخت گلابی به آتشک حساس است. ریشه ها کم‌عمق بوده و به نظر می‌رسد که به اکسیژن بیشتری از سایر انواع میوه‌های دانه‌دار نیاز دارد.[۵] به سرشار از ویتامین‌های آ ، ب، املاح آهکی و تانن است. به دارای پروتید، گلوسید، لیپید و آب است و صد گرم آن تولید ۱۱۲ کالری انرژی می‌کند. به مقوی قلب، معده و اعصاب است و دمنوش آن آرامبخش است. درخت به را به ترکی آذربایجانی، حیوا، در رامیان و کتول، شغال و در لاهیجان و دلیجان و رودسر، توچ و در رامسر و شهسوار، سنگه می‌نامند. درخت به، در خاک‌های خشک و خیلی آهکی خوب نمی‌روید و نیازمند به خاک ژرف است.[۶]پایتخت به ایران شهر گیوی در استان اردبیل است. این میوه مقوی معده و متوقف‌کننده اسهال‌های ساده و خونی است.[۷] در ورم حاد روده‌ها، خونریزی‌های قاعدگی و بواسیری، اثر بسیار مؤثری دارد. به، ضمن تقویت اعمال دستگاه گوارش، برای مخاط و سرفه کاملاً مؤثر است. دم کرده برگ‌های به برای تسکین سرفه شهرت فراوان دارد.[۸] به سردرختی در ایران استانهای فارس، اصفهان، کرمان و اردبیل به ترتیب تولیدکنندگان اصلی این میوه هستند. آماده‌سازی[ویرایش] به‌های عطری کوچک‌تر دارای پرزهایی روی پوست‌شان هستند که پس از شستن میوه به راحتی از بین می‌روند. مانند سیب و گلابی به را نیز می‌توان پوست کند و هسته آن را خارج نمود. با این حال بهتر است به را از درازا به دو نیم تقسیم کنیم بعد با قاشق هسته‌ها را خارج نمائیم چون محل هسته‌ها در به عمیق‌تر و گردتر از جای هسته‌ها در سیب یا گلابی می‌باشد.[۹] طبخ به موجب بهتر شدن طعم آن می‌شود. آن‌ها را در شربت با ادویه‌هایی نظیر هل و دارچین یا با پوست لیمو و پرتقال بپزید. برای بهتر کردن کمپوتها آلو یا زردآلو خشک به آن اضافه کنید یا همانند سیبها آن‌ها را نیز بپزید اگرچه پای به طعمی اکتسابی دارد. در برخی نقاط جهان دانه‌های به را خشک می‌کنند و به همراه مقدار کمی آب می‌پزند که به‌عنوان داروی سرفه کاربرد دارد.[۸] گونه‌ها[ویرایش] گونه‌های زیادی به وجود دارد که فقط دوتای آن‌ها قابل توجه‌است. به معطر: شکلی بیضی با انتهای مخروطی دارد. پوست آن نرم، زرد و دارای گوشت سفید است. آناناسی: تاحدی شبیه گلابی برآمده‌است. پوست آن بعد از رسیدن زرد می‌شود و گوشت آن زرد رنگ و با طعم خفیفی از آناناس است. این میوه درشهرستان نطنز و شهرستان اصفهان پرورش میابد تولید[ویرایش] نمودار مقایسه روند تولید سالیانه میوه به در ایران و سایر کشورهای اصلی تولیدکننده این محصول - چین و ازبکستان با افزایش تولید خود در تولید این محصول از ایران پیشی گرفته‌اند. در سال ۲۰۱۷ تولید جهانی میوه به برابر ۶۹۲٬۲۶۲ تن بوده‌است که ترکیه و چین مجموعاً ۴۱٪ از این مقدار را تولید کرده‌اند. ارزش غذایی[ویرایش] Quinces, raw ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس) انرژی ۲۳۸ کیلوژول (۵۷ کیلوکالری) کربوهیدرات 15.3 g فیبر خوراکی 1.9 g چربی 0.1 g پروتئین 0.4 g ویتامین‌ها درصد ارزش روزانه ویتامین (B۱) ۲٪ ۰٫۰۲ میلی‌گرم (B۲) ۳٪ ۰٫۰۳ میلی‌گرم نیاسین (B۳) ۱٪ ۰٫۲ میلی‌گرم پانتوتنیک اسید (B۵) ۲٪ ۰٫۰۸۱ میلی‌گرم ویتامین ب۶ ۳٪ ۰٫۰۴ میلی‌گرم فولیک (B۹) ۱٪ ۳ میکروگرم ویتامین ث ۱۸٪ ۱۵ میلی‌گرم مواد معدنی مقدار درصد ارزش روزانه کلسیم ۱٪ ۱۱ میلی‌گرم آهن ۵٪ ۰٫۷ میلی‌گرم منیزیم ۲٪ ۸ میلی‌گرم فسفر ۲٪ ۱۷ میلی‌گرم پتاسیم ۴٪ ۱۹۷ میلی‌گرم سدیم ۰٪ ۴ میلی‌گرم روی ۰٪ ۰٫۰۴ میلی‌گرم ________________________________________ Link to USDA Database entry • یکاها • μg = میکروگرم • mg = میلی‌گرم • IU = یکاهای بین‌المللی †درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند. منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا منابع[ویرایش] 1. ↑ Potter, D. , et al. (2007). Phylogeny and classification of Rosaceae. Plant Systematics and Evolution. 266(1–2): 5–43. [Referring to the subfamily by the name "Spiraeoideae"] 2. ↑ مظفریان، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران، ۱۷۲. 3. ↑ http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-0971383fc0414578b30202cc3a5d25ef-fa.html 4. ↑ «: به «داروئی»». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۶ ژانویه ۲۰۱۴. 5. ↑ پرش به بالا به:۵٫۰ ۵٫۱ وست‌وود، ملوین نیل (۱۳۷۰). رسول‌زادگان، یوسف، ویراستار. میوه‌کاری در مناطق معتدله. اصفهان: ارکان. ص. ۳۸. شابک ۰-۷۱۶۷-۰۱۹۶-۰. 6. ↑ جنگل‌شناسی ساعی، جلد یک، صفحهٔ ۲۴۲ 7. ↑ «** خواص میوه به: خواص گیاهان - مرکز انجمنهای تخصصی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۸ اکتبر ۲۰۰۹. 8. ↑ پرش به بالا به:۸٫۰ ۸٫۱ «تغذیه و سلامت - کلیاتی دربارهٔ میوه به». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۸ اکتبر ۲۰۰۹. 9. ↑ «: به». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۶ ژانویه ۲۰۱۴. رده‌ها: • سرده‌های گیاهی تک‌نماد • سیبیان • گیاگان ترکیه • گیاهان به کار رفته در بونسای • گیاهان دارویی • میوه‌ها • میوه‌های خوراکی • این صفحه آخرین‌بار در ‏۱۲ مهٔ ۲۰۲۳ ساعت ‏۲۰:۰۶ ویرایش شده‌است.