رودخانه ششطراز کال ششطراز

رودخانهٔ شش‌طراز یا کال شش‌طراز؛ نام یکی از رودهای حوضه آبریز کویر مرکزی است که در استان خراسان رضوی در محدودهٔ شهرستان‌های کوهسرخ، خلیل‌آباد و بردسکن جریان می‌یابد.[۱] از سدهای تاریخی در این رودخانه می‌توان به سد شاهی اشاره کرد که در تاریخ ۲ آبان ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۴۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۲] دیگر سد آن سد سید حسن مدرس است.[۳] مسیر و مشخصات سرشاخه‌های رود شش‌طراز در دامنهٔ جنوبی کوه‌های سنگ سفید و کرگز در شمال‌شرقی شهرستان کوهسرخ شکل می‌گیرند و در جهت جنوب‌غربی جریان می‌یابند. پس از به هم پیوستن این سرشاخه‌ها در محدودهٔ روستای کوشه، رود اصلی در دره‌ای در جهت شمال‌غربی و سپس جنوب‌غربی جریان می‌یابد و در مسیر خود، از مکی، ریوش، طرق و کریز می‌گذرد.[۴][۵] در مسیر رود پیش از رسیدن به دشت، سد تاریخی شاهی بنا شده است. پس از ورود به دشت، رود در جهت جنوبی امتداد می‌یابد و از ایرج‌آباد و کندر می‌گذرد. تا روستای کاهه، شاخه‌های دیگری از شرق به آن می‌پیوندند.[۴] بین روستاهای کاهه و مهدی‌آباد در دره‌ای جریان می‌یابد که سد سید حسن مدرس در همین محدوده روی آن احداث شده است. در محدودهٔ روستای مهدی‌آباد دوباره وارد دشت می‌شود و در نهایت پس از پیوستن به کال شور تربت حیدریه، به کویر نمک بردسکن فرو می‌ریزد. طول رود شش‌طراز حدود ۷۸ کیلومتر[۴] و مساحت حوضه آبریز آن حدود ۲۵۵۰ کیلومتر مربع است.[۶] جستارهای وابسته رودخانه نابای سد شهید مدرس منابع درگاه خراسان «تراژدی غم بار در انتظار رودخانه شش‌طراز!». شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱. «پرونده سد شاهی در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱. «سد خاکی شهید مدرس». اداره میراث فرهنگی شهرستان خلیل‌آباد. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱. فرهنگ جغرافیایی رودهای کشور: حوضه آبریز ایران مرکزی. انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. ۱۳۸۳. ص. ۱۲۵. افشین، یدالله (۱۳۷۳). رودخانه‌های ایران. ج. دوم. تهران: وزارت نیرو، شرکت مهندسین مشاور جاماب. ص. ۴۰۵. دستورالعمل تقسیم‌بندی و کدگذاری حوضه‌های آبریز و محدوده‌های مطالعاتی در سطح کشور. معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی. ۱۳۹۱. ص. ۱۰۶. نبو ایران رودهای ایران نبو منطقهٔ ترشیز–کاشمر رده‌ها: حوضه آبریز فلات مرکزی رودهای استان خراسان رضوی رودهای ایران شهرستان خلیل‌آباد شهرستان کوهسرخ این صفحه آخرین‌بار در ۲۸ اوت ۲۰۲۴ ساعت ۰۵:۰۷ ویرایش شده است.