غزة. [ غ َزْ زَ ] (اِخ )
۞ شهری است به فلسطین ،و امام شافعی رحمةاﷲ علیه در آن متولد شد و هاشم بن عبدمناف جد نبی (ص ) در شهر مزبور درگذشت ، و این نام را مطرودبن کعب به صورت جمع آورده و گفت
: و هاشم فی ضریح عند بلقعة
تشفی الریاح علیه وسط غزّات .
(از منتهی الارب ).
اولین شهر شام از سوی مصر به ساحل بحرالروم (ابن بطوطة). اولین شهر از شهرهای پنجگانه ٔ فلسطینیان است . (قاموس کتاب مقدس ). یاقوت در معجم البلدان گوید: غزه از اقلیم سوم است و طول آن از جهت مغرب
54 درجه و
50 دقیقه و عرض آن
32 درجه است و به قولی از اقلیم چهارم میباشد. شهری است در اقصای شام از ناحیه ٔ مصر، و از عسقلان دو فرسخ یا کمتر از آن فاصله دارد، و آن از نواحی فلسطین در مغرب عسقلان است . ابوذؤیب هذلی گوید:
فما فضلة من اذرعات هوت بها
مذکرة عنس کهازئة الضحل
سلافة راح ضمنتها اداوة
مقیّرة ردف لمؤخرة الرحل
تزوّدها من اهل بُصری و غزة
علی جسرة مرفوعة الذیل و الکفل
بأطیب من فیها اذا جئت طارقاً
و لم یتبین صادق الافق المجلی .
قبر هاشم جد رسول اﷲ در آنجاست و به همین سبب آن را غزة هاشم نامند. ابونواس گوید:
و أصبحن قد فوّزن من ارض فطرس
و هن ّ عن البیت المقدس زور
طوالب بالرکبان غزة هاشم
و بالفرما من جاجهن ّ شقور.
و امام ابوعبداﷲ محمدبن ادریس شافعی نیز در آنجا ولادت یافت و در هنگام کودکی او را بحجاز بردند و در آنجا اقامت کرد. او درباره ٔ غزه گوید:
و انی لمشتاق الی ارض غزة
و ان خاننی بعد التفرق کتمانی
سقی اﷲ ارضاً لو ظفرت بتربها
کحلت به من شدّة الشوق اجفانی .
(از معجم البلدان ).
غزه مرکز «قطاع غزه » است که بندری است و امروزه دارای فرودگاه و مدرسه ٔ صنعتی و دانشکده ای میباشد. سکنه ٔ آن در سال
1954 م .
60000 تن بوده است . (از الموسوعة العربیة). رجوع به نزهة القلوب چ لیدن ص
250 و
271 و العقد الفرید چ قاهره
1359 هَ . ق . ج
1 ص
96 و تاریخ غازان ص
130 و تاریخ ایران باستان ج
1 ص
488 و ج
2 ص
1347،
1348،
1350،
1351،
1352،
1353،
1376،
1447،
1510،
1032،
1721،
1940 و ج
3 ص
2032،
2043،
2035،
2036،
2038،
2043،
2083و تاریخ مغول ص
193،
195،
272،
273، مجمل التواریخ والقصص ص
143،
206،
479 شود. || قطاع غزه امروزه سرزمینی است محصور میان منطقه ٔ متصرفی اسرائیل از فلسطین و سینا و دریا. سابقاً جزئی از فلسطین بود اکنون تحت تصرف مصر میباشد و با نظام خاصی اداره میشود. طول آن
25 میل و عرض آن از
3 تا
5 میل است .
180000 سکنه دارد، و شامل غزه (مرکز)، «خان یونس »، «دیر البلخ » و «رفح » میباشد. (از الموسوعة العربیة).