لوش . (اِ) لَجَن . حَماء. گل سیاه تیره که در زیر آب نشیند. لای سیاه تک جوی و حوض و تالاب . لَجَم . لژن . گل سیاه و تیره که در بن حوضها و تالابها و امثال آن به هم رسد. (برهان ). خَرّه . لوشن .(آنندراج )
: و لقد خلقنا الاًنسان من صلصال من حماء مسنون
۞ ؛ گفت : بیافریدیم آدم را از لوش سالها بر او برآمده . (ترجمه ٔتفسیر طبری ). ابلیس گفت : سجده نکنم کسی را که آفریده باشی از گل و صلصال و لوش . (ترجمه ٔ تفسیر طبری ).
چون قلم بست او میان در هجو تو لیکن دهانش
چون دوات از گفته های خویشتن پر لوش باد
۞ .
و زمین ... از ممازجت آب و هوا تأثیر پذیرد تا گل گردد و لوش ... (تاریخ بیهق ص
23).
چون همی شد غرقه فرعون آن زمان
کرد پر از لوش جبریلش دهان .
عطار.
الاحماء؛ لوش در چاه کردن . الحَماء؛ لوش از چاه برآوردن . الاجتهار؛ رُفتن چاه از لوش . (تاج المصادر). الاخلاب ؛ لوشناک شدن آب . و رجوع به لوشناک شود. || (ص ) دهان کژ. (لغت نامه ٔ اسدی ). کژدهان . کسی رانیز گویند که دهنش کج باشد. (برهان )
: زن چو این بشنید بس
۞ خاموش بود
کفشگر کانا و مردی لوش بود.
رودکی .
۞ || کسی که به علت جذام گرفتار باشد. کسی که خوره دارد. صاحب جذام . || پاره . دریده . (از برهان )
: گر بجنبد در زمان گیردش گوش
۞بر زمین زن تا که گردد لوش لوش .
عیوقی .
|| بیهوش . بیخرد. بی خبر و بیهوش . (برهان ). || لوچ . کلاژه . چپ . احول . دوبین . و رجوع به لوچ شود. || (پسوند) لوش چون مزید مؤخری در برخی از کلمات آید، چون : هلالوش . خلالوش و جز آن .